Published By Said Al Habsy

Ar-Rabi’i bin Habib bin Amru Al-zdiy jina lake la lakabu ni Abi Amri al Baswariy, naye ni Imam wa tatu wa dhehebu la Kiibadhi. Sheikh Shamakhiy amemuelezea katika kitabu chake Assiyar kuwa ni mnara wa dhehebu adilifu, na bahari kubwa ya elimu. Yeye ndie mkusanyaji na mwandishi wa asili wa kitabu hiki cha "Musnad Ar-Rabi’i".

Published By Said Al Habsy

Kazaliwa katika sehemu ya Al Batna iliyoko Oman, katika nusu ya pili ya karne ya mwanzo Hijria, baina ya mwaka wa 75 mpaka 80 Hijria. Alikulia Oman katika maisha ya mwanzo ya utoto wake. Alipokuwa kijana alisafiri akaenda Basra, mahala ambapo wakati huo kulikuwa na mkusanyiko mkubwa wa wanavyuoni.

Huko Basra alijifunza elimu za tafsiri, hadithi, na fiqh, na akabobea katika fani ya elimu hizo, na akatia fora, hata akawa ni miongoni wa wanavyuoni wanaohesabiwa, na kutegemewa, katika Basra. Kwa elimu yake, na ucha Mungu wake, akastahiki kumrithi Sheikh wake Abu Ubaydah katika uongozi wa kutangaza dhehebu la Kiibadhi Basra.

Published By Said Al Habsy

Miongoni mwa mashekhe wake maarufu muhimu aliochukua elimu kutoka kwao ni, Imam Abu Ubaydah Muslim bin Abi Kariimah, ambae aliambatana, na kufungamana nae, kwa muda mrefu akichukua Hadithi kutoka kwake. Wamesema baadhi ya waandishi wa historia kuwa, alimuwahi pia Imam Jabir bin Zayd naye akiwa kijana, na akajifundisha elimu kutoka kwake. Na pia alijifunza elimu kutoka kwa Dhamam bin Al-Saib, na Abi Nuuh Salih Dahhan. Katika kuwahadithia walimu wake kasema Ar-Rabi’i, “Nimechukua fiqh kutoka kwa watu watatu, Abu Ubaydah, Abi Nuuh, na Dhamam”. Na pia alijifunza baadhi ya elimu kutoka kwa wafuasi wengi wa Masahaba ambao walikuwa wakiishi wakati ule kama vile. Qatada, Amru bin Haram, Hamad bin Salamat na wengineo.

Alipokuwa Basra katika wakati wake wa mwanzo alikutana, na wale aliokutana nao Jabir bin Zayd na wanafunzi wake, na wafuasi wake, na baadhi ya miongoni wa wanavyuoni maarufu kama vile: Hassan al Baswariy, Shaabi, na Said bin Jubayr. Pia huko Basra alimshuhudia Hajjaj bin Yusuf Aththaqafiy, na akaona mateso, ujeuri, na ukatili wake, na wa wasaidizi wake. Hayo yalimkera sana, na kusababisha kuwachukia watawala hao madhalimu. Lakini alifuata mwendo wa Sheikh wake Abu Shaathaa Jabir bin Zayd, na Abu Ubaydah, na akajiepusha na maingiliano ya aina zote na utawala huo, kwa muda wote aliokuwa akisoma huko. Hakuna dalili zozote kwenye marejeo ya kihistoria, kuwa yeye alipata mateso, au maudhi yoyote yale kutokana na utawala huo, jambo ambalo lilimfanya kutumia wakati wake wote katika kutafuta elimu, hata akawa kidete katika fani ya fiqhi, na mtoaji Hadithi mkubwa mwenye kuzifuata, kuzihifadhi, na kutimiza sheria zake. Hata likamfanya Abu U’baydah kumwita “Faqih wetu, na Imam wetu, na mchamungu wetu, na muaminifu wetu, na mtu ambae tunamtemgemea”.

Published By Said Al Habsy

Wamejifunza kwa Imam Ar-Rabi’i kikundi cha wanafunzi wengi walio mashuhuri, miongoni mwao ni wale waliokuwa wameitwa wapelekaji wa elimu upande wa mashariki, kama vile mwana historia mashuhuri Mahbuub bin Al-Rahiil Alqurashiy Albaswariy, na Musa bin Abi Jabir al Al-azkawiy, na Sheikh Bashir bin Al-Mundhir, na Abu Sufrah Abdul Malik bin Sufra, na Muniir bin Al-Nayyir al Jaa’laniy, na Muhammad bin Al-Mua’llah al Kindy, na Abu Ayyub Wail bin Ayyub Al Hadhramy, na Hashim bin Ghailan na wengi wengineo.

Published By Said Al Habsy

Makala chache za kihistoria zilizokuwapo zinazoelezea maisha ya Ar-Rabi’i bin Habib, zote kwa pamoja zinakubaliana kuwa alikuwa ni mwanachuoni maarufu, mwenye daraja ya juu miongoni mwa Maibadhi wa Mashariki, na Magharibi, na alifikia daraja hio kwa kutunukiwa na ALLAH, kwa uchamungu wake, na kwa kujiepusha na kila lililokatazwa, elimu aliyojifunza, na kwa kutenda vitendo vyema vyenye manufaa kwa Waisilamu. Ushahidi wa jambo hili ni haya yafuatayo:

1.Watu wa Basra walikuwa wakimtafuta mtu mcha Mungu ambae alie na Hadithi za Mtume S.A.W.  ambazo mlolongo wa wahadithiaji wake ulikuwa karibu na Mtume (S.A.W.), ili wapate kuziandika na kujifundisha kutoka kwake. Walipotafuta hawakumpata mtu mwingine isipokuwa Ar-Rabi’i bin Habib.
2.Yalipompata maradhi Sheikh wake Abu U’baydah, alimchaguwa kuuongoza ujumbe wa Hajj mahala pake.

3.Ilipotokea tofauti baina ya Imam Abdul Wahhab bin Abdurahman bin Rustum, na wale walioukataa uimamu wake, makundi yote mawili yalimkubali Ar-Rabi’i bin Habib kuwa ni msuluhishi baina yao, na walimuomba kuwa msuluhishi wao, naye akakubali.

Published By Said Al Habsy

Katika athari zake ni ushuhuda wa kauli zake, fatwa alizokuwa akizitoa, na fiqhi yake iliyoandikwa katika makala, na vitabu mbali mbali vya Kiibadhi, miongoni wa athari hizo ni katika jumla ya vitabu vifuatvyo: “Kitabu Aathaar Ar-Rabi’i” ambacho kakielezea kutokana na Sheikh wake Dhamam bin  Al-Saaib, kutoka kwa Jabir bin Zayd, kilichojumuisha mkusanyiko wa fatwa za Imam Jabir bin Zayd, ambazo kazikusanya kutoka kwa Abu Sufra Abdul Malik bin Sufra, kitabu hiki bado kimebakia katika chapa ya kuandikwa kwa mkono. Pia miongoni mwa athari zake iliyokuwa muhimu sana ni kitabu cha Hadith "Musnad Ar-Rabi’i" ambacho Maibadhi wanakiita Jami`u Sahih nacho ni mashuhuri na kinatumika na jamii ya Kiibadhi.

Kitabu hiki cha Musnad kilikuwa kimeandikwa kwa mkono bila ya kuwa na mpangilio maalum, na wala hakipambanuliwa katika mafungu, kufuatana na muelekeo wa maudhui fulani, mpaka alipokipanga Abu Ya’quub Yusuf bin Ibrahim Al Warjalaniy aliyefariki mwaka 570 Hijria, kwa mujibu wa milango kama vinavyoandikwa vitabu vingine vya Hadithi, na kama vile ilivyo maarufu na inavyojulikana kwa utaratibu wa jinsi vile ilivyotufikilia sisi.
Kitabu hiki jinsi kilivyo sasa kimegawika katika milango minne: Mlango wa kwanza na wa pili ndio asili ya kitabu chenyewe, na ndani yake kuna Hadithi karibu 750. na mlango wa tatu na wa nne kauongezea Abu Ya’aquub Al Warjalaniy. Mlango wa tatu una idadi ya hadithi 140 zilizo kusanya  athari za hoja alizokuwa akizitumia Ar-Rabi’i kujalidiana na wale waliokhitilafiana nae katika masuala tofauti tofauti yakiwemo ya aqida, na mengineyo. Juzuu ya nne ina idadi ya hadithi 123 ambazo zimekusanya Hadithi zinazotokana na, Mahbuub bin Al-Ruhayl Al Qurashiy, zilizosimuliwa kutoka kwa Ar-Rabi’i bin Habib, na zile hadithi zilizotokana na Imam Aflah bin Abdul Wahhab Al Rustum, kutokana na Abu Ghanim Bishr bin Ghanim Al Khurasaniy, na pia kaongezea humo marasiil za Imam Jabir. Zote Hadithi hizi zililinganishwa na Hadithi zilizomo katika vitabu vingine vya Hadithi kuthibitisha usahihi wake na, Ustadh Ahmad Idriss.
Miongoni mwa Hadithi zilizomo ndani ya kitabu hiki cha Musnad zimefafanuliwa na wanavyuoni wengi, na ufafanuzi ulio muhimu na wa karibu zaidi ni ule uliofanywa na Sheikh Abdallah Al Saalimy, mwanachuoni maarufu wa Oman aliyefariki 1332 Hijiria 1914. ALLAH amrehemu.

Published By Said Al Habsy

Maibadhi wanaonelea kuwa, kitabu cha Musnad Ar-Rabi’i bin Habib, kuwa ni kitabu sahihi kabisa miongoni mwa vitabu vya hadithi, kufuatana na jinsi vile ulivyo mlolongo wa wapokeaji wa Hadithi zake, kwani nyingi ya Hadithi zake katika kitabu hichi zimesimuliwa na Imam Ar-Rabi’i, kutoka kwa Shekhe wake (Abu Ubaydah), kutoka kwa Jabir bin Zayd, kutoka kwa mmoja katika Maswahaba wa Mtume (S.A.W.). Ingawa ziko ndani ya Musnad baadhi ya Hadithi zilizosimuliwa na Abu Ubaydah, kutoka kwa wasimuliaji wengine, mbali na Jabir, lakini hadithi zake ni chache.

Wametaja wanavyuoni wa Hadithi kuwa daraja ya Hadithi Sahihi zinatofautiana kama ifuatavyo: Daraja ya Hadithi ya kwanza ni Hadithi ile yenye mlolongo wa wasimuliaji watatu, kumfikia Mtume S.A.W. kama mfano vile mlolongo wa Hadithi zilizotokana na Azzuhriy, kutokana na Salim bin Abdillah bin Umar, kutoka kwa baba yake, kutoka kwa Mtume (S.A.W.). Na pia ya mlolongo wa Ibrahim An-Nakhaiy, kutoka kwa Alqamah, kutoka kwa Ibn Masoud, kutoka kwa Mtume (S.A.W.). Na mlolongo wa Malik, kutoka kwa Nafii’, kutoka kwa Ibn Umar, kutoka kwa Mtume S.A.W. Hadithi za milolongo ya aina hiyo zinahesabiwa na wanavyuoni, na mabingwa wa Hadithi, kuwa ni za daraja ya kwanza, sababu milolongo (sanadi yake) hii ni mifupi, na wasimuliaji wake ni mashuhuri kwa kuhifadhi, na kudhibiti, na wamekamilika kwa ukweli, na amana. Na ikiwa tutazifuatilia na kuzichunguza Hadithi alizozisimulia Ar-Rabi’i katika mlango wa mwanzo, na wa pili katika Musnad yake, tunaona aghlabu ya hadithi zake zina mlolongo wa wasimuliaji watatu, na wasimulizi wake ni katika watu wa kutegemewa kabisa, na wenye uwezo wa juu wa kuhifadhi, na watu wenye kutegemewa kwa ukweli, na amana. Na hadithi zenye mlolongo wa watu watatu katika Musnad alizozisimulia Imam Ar-Rabi’i aghalabu yake zimetokana na Abu Ubaydah, kutoka kwa Jabir, kutoka kwa mmoja katika Maswahaba, kutoka kwa Mtume (S.A.W.). Kwa hiyo Maibadhi wanaona kuwa Hadithi zilizokuwamo katika juzuu ya kwanza, na ya pili ndani ya Musnad, ni miongoni mwa Hadithi zilizo kuwa sahihi, ambazo hazina shaka kuwa zimetokana na Mtume (S.A.W.).

Hadithi zilizokuwa katika Musnad zenye mlolongo wa wahadiathiaji watatu, waliokuwa mashuhuri, na wenye kutegemewa, na wenye uwezo mkubwa wa kuhifadhi, pia zipo katika katika vitabu vya Sunan vingine. Japokuwa hatuoni kuwa kitabu hiki kutajwa miongoni mwa vitabu vya Hadithi, na wale walioshughulikia elimu ya Hadithi. Na hata kuna baadhi ya wanavyuoni wa Hadithi hawakupata kusikia kabisa kuhusu kitabu hiki. Na jumla ya wanavyuoni wa Kiislamu ambao wanashughulikia kufuatia hali za wasimuliaji wa Hadithi, na wakawafuatilia kwa ajili ya kuzikanusha, au kuzithibitisha hadithi, wamepuuzia, au wameghafilika kumtaja Ar-Rabi’i bin Habib katika vitabu vyao vinavyofafanua elimu ya hadithi, kwa kuzikubali, au kuzikataa. Isipokuwa aliyoandika Yahya bin Mui’n katika kitabu chake kinachoitwa "Tariikh” yeye kasema, "Ar-Rabi’i bin Habib ni mtu wa kutegemewa kufuatana na jinsi alivyosimuliwa na Al-Hasan na Ibn Sirin”.  Na baadhi ya wanavyuoni wengine waliomtaja ni wanafunzi wa Hadithi kama Imam Ahmad na Bukhary.  

Wameulizwa baadhi ya wanavyuoni mashuhuri wa Hadithi wa sasa, lakini wamesema hawamfahamu Ar-Rabi’i na Musnad yake. Ingawa kauli hii inasikitisha kwa jinsi vile inatokana na wanavyuoni waliobobea wanaoshughulikia mambo ya Hadithi, baadhi yao wamesameheka, kwani hawakuwa na fursa ya kupitia, na kuifahamu fikra ya Kiibadhi  Na hii inaweza kuwa sababu ya kuficha historia, au mambo yanayohusiana na siasa. Na ukichunguza sana, utaona habari zimefichwa kwa ajili ya siasa, na historia, kwa karibu miaka 1000, na ikawa ndio sababu kubwa ya kuwarejesha nyuma wataalamu, na watafiti wa Hadithi kuijua fikra ya Kiibadhi. Ilivyo hakika inatuwajibikia kueleza hapa kuwa Maibadhi wenyewe hawakuchukua hima ya kutosha, katika kutangaza dhehebu hili, na fikra zake, toka awali hadi hivi leo. Isipokuwa katika hii miaka ya karibuni tunaona baadhi ya vitabu vya Kiibadhi vimechapishwa na wizara ya mila na mambo ya kale katika Oman.

Na juu ya vitabu hivyo kuchapishwa, na kusambazwa bado tunaona kuwa wengi miongoni mwa watafiti, na wamaizi (wasomi), na wanavyuoni wa kisasa, wenye kuyajua madhehebu ya Kiibadhi, na historia yake, na fikra zake, na mwelekeo wao katika imani ya dini: kwa kukusudia, au bila kukusudia  wanabeza, na kuwazushia uongo, na kuficha habari zote za ukweli zinazohusiana na dhehebu la Kiibadhi, bali wengine huwatoa katika Uislamu kabisa. Na wanapoulizwa hujibu katika njia ambazo hazina ushahidi, zisizofuata misingi ya kielimu, na hatujui sababu ya jambo hili kutokea wakati wetu huu, ambao tunatarajia kuwepo uaminifu wa kielimu, na majadaliano ya kielimu, yenye misingi iliyo sawa, ambayo haiegemei, wala kuvutia upande mmoja, majadiliano yaliyo na  uwazi wa kifikra, na kiakili.

Published By Said Al Habsy

Imam Ar-Rabi’i amefariki baina ya mwaka 171, na mwaka 180 Hijria, na akazikwa Oman. na akasaliwa na mwanafunzi wake Musa Bin Abi Jabir al Azkawiy. Hivyo basi ameishi Zaidi ya miaka tisini, ambayo muda mrefu katika miaka hiyo aliitumia kwa kufundisha elimu, kutangaza dini, na dhehebu, kwa mwenendo ule ule wa Imam Jabir bin Zayd, na Imam Abu Ubaydah ALLAH awarehemu wote.    

Published By Said Al Habsy

Jamii al Sahih, au Musnad Ar-Rabi’i bin Habib (yenye kutegemewa) ni kitabu cha mkusanyiko cha Kiibadhi cha Hadithi Sahihi za Mtume (S.A.W.). Hadithi zilizomo ndani ya kitabu hiki awali zilikusanywa na kuandikwa na Ar-Rabi’i bin Habib, halafu zikapangwa katika mpangilio ulioko sasa na Abu Yaa’qub bin Yusuf bin Ibrahim Al-Waarjilaniy. Kitabu hiki pia kimejumlisha hadithi alizozitumia kutolea hoja Imam Ar-rabi’i kwa wale waliokhitilafiana naye, katika masuala ya aqida, naye Abuu Yaaquub akaziweka katika juzuu ya tatu, na kisha akaziweka hadithi alizozipokea Mahbuub bin Arruhail kutoka kwa Ar-rabi’i, na za Imam Aflah Arrustumiy, kutoka kwa Abi Ghaanim Alkhurrasaaniy, pamoja na marasiil za Imam Jabir zote hizo akaziweka katika juzuu ya nne.  
 
Aghalabu ya hadithi karibu zote zilizotajwa katika Musnad Ar-Rabi’i zimehadithiwa na vitabu vingine vya Hadithi kwa lafdhi ile ile, au zikiwa na mabadiliko kidogo.
Fahamu ya kuwa kitabu hiki cha Musnad (kitabu cha kutegemewa) kilichotukuka, ni kitabu ambacho Hadithi zake ni sahihi kabisa, na mlolongo (sanad) wa wahadithiaji wake uko katika daraja ya juu kabisa. Wahadithiaji wake wote ambao waliosimulia Hadithi zake ni wanavyuoni waliokuwa mashuhuri kwa elimu yao, na uchamungu wao, na kudhibiti kwao mambo, na uaminifu wao, na wenye kuchunga, na kusimamisha haki, na wenye kujitenga, na kujiepusha, na kila lililoharamishwa, ambao wote walikuwa Maimam wa dini, na viongozi wa watu waliongoka. Na hii ndio hukumu ya kufikia daraja ya juu ya usahihi wa Hadithi. Yaani Hadithi iwe na mlolongo wa wahadithiaji wenye kuaminiwa, ambao haukukatika umeunganika mpaka kufikia kwa Mtume (S.A.W.). Ama kwa zile Hadithi ambazo mlolongo wa wahadithiaji wake umekatika, kwa kuhadithiwa, au kuarifiwa hizo zinakuwa pia ni Hadithi sahihi, ikiwa itathibiti umashuhuri na uaminifu, na uwezo wa kuhifadhi, na kudhibiti wa yule aliyesimulia, au ikiwa Hadithi ile imethibitika ufikishaji wake kwa wanavyuoni mabingwa wa Hadithi kwa njia nyingine basi huwa ni sahihi. Hadithi zilizomo katika kitabu hiki ni sahihi kwa makubaliano ya wanavyuoni, na kukifanya kitabu hiki kuwa ni sahihi baada ya Qur-ani tukufu.