Published By Said Al Habsy

Nini hukumu kuhusu mwanamke aliyejiwa na hedhi kabla ya adhuhuri kwa masaa mawili, je inahisabiwa siku kuanzia wakati huo mpaka kuchwa kwa jua au huwa mpaka wakati huo huo katika siku inayofuata?

Na je hisabu yake inakuwa kuanzia wakati huo au kuanzia kuchwa kwa jua?Wengi kati ya Maalimu wetu wanaona kuwa mwanzo wa kuhisabu siku za tohara, za hedhi, na za kusubiri ni kuchwa kwa jua, lakini wamehitalifiana katika mpaka unaotenganisha baina ya wakati unaochukuliwa kuwa ni wa machweo yaliyopita na wakati unaochukuliwa kuwa ni wa machweo yajayo: Kuna kauli kuwa mpaka ni kuchomoza alfajiri, kauli nyengine ni kuchomoza jua, na kauli nyengine ni kupindukia jua katikati. Al Qutbu –Allah amrehemu- katika "A'shaamil" anaona kuwa hisabu ya siku iwe kwa masaa: kuanzia saa hadi saa kama hiyo ni siku moja, na kinachopungua chini ya hapo hakiwi siku kamili; kisha akawakosoa wanaosema mpaka ni kuchomoza alfajiri au jua kwa kuwa hilo linapelekea kuizidishia siku wakati usio wake na kuipunguzia wakati ulio wake. Na kauli hii ni yenye kukubalika zaidi kiakili. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Mwanamke ameoga baada ya kumalizika hedhi, lakini bila kutarajia siku inayofuata akakuta ujivujivu kidogo kwenye nguo yake; je anawajibika katika hali hii kuoga josho kamili au atawadhe tu na aoshe nguo yake kisha asali ?

Hakuwajibiki kwa ujivujivu pekee ila kutawadha. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Baada ya muda gani mwanamke hutoharika akiangusha mimba iliyo pande la damu? Na isipokatika damu kwa muda unaozidi siku ishirini nini hukumu yake?

Wenye ilmu wamekhitalifiana kukhusu mimba gani mwanamke akiiangusha huwa mwenye nifasi. Kuna kauli: anakuwa mwenye nifasi kwa pande la damu. Kauli nyengine: mpaka liwe haliyayushwi na maji yamoto likitumbukizwa. Kauli nyengine: mpaka mimba aliyoiangusha iwe pande la nyama. Kauli nyengine: bali iwe pande la nyama lenye umbo la kiumbe. Kauli nyengine: mpaka iwe kiumbe kamili. Kauli nyengine: mpaka apambanuke ni mwanamme au mwanamke. Kauli nyengine: kila awamu ya mimba ina kiasi chake cha siku za nifasi.Akitegemea kauli yo yote kati ya kauli hizi atakuwa hakukosea kwasababu suala hili ni uwanja wa ijtihadi. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Mwanamke akitoharika na hedhi na akawa na jeraha kichwani linalodhurika likipata maji, akaosha sehemu ya najsi na miguu na akatayamamu kwa ajili ya viungo vilivobaki kwa kuto kujua ulazima wa kuviosha viungo vilivo vizima, na kwamba kutayamamu hakuruhusiwi ila kwa mgonjwa anayedhurika kwa kuoga, nini kinamlazimu, ikijulikana kuwa alioga baada ya kupona jeraha lilokuwa kichwani mwake?

Mwanamke asipooga josho lilowajibishwa kutokana na hedhi, na akasali bila kuoga itamlazimu kulipa sala zote alizosali hata muda ukiwa mrefu. Khilafu ipo katika kumwajibikia kafara. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Mwanamke kawaida yake kwa hedhi ni siku tano. Katika kipindi cha mwisho umekuwa unamrejea utokaji wa damu baada ya kutoharika na kupita siku zake tano, na aghlabu humrejea katika siku ya tisa au ya kumi; je hii damu inayokuja mwisho inahisabika kuwa damu ya hedhi au damu ya istihadha?

Imethibiti katika hadithi kutoka kwa Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie- kuwa kasema: "Uchache wa hedhi ni siku tatu na wingi wake ni siku kumi." Hii ina maana kwamba hedhi ya mwanamke ye yote haizidi siku kumi tangu mwanzo wake hadi mwisho wake. Akiwa ana kawaida maalumu basi kawaida yake hiyo ndiyo itakayoamua anapopata utatanishi wa istihadha. Hivyo akiona tohara baada ya kawaida yake kisha ikamrudia tena damu asishughulike nayo, bali aendelee na sala na saumu yake, isipokuwa tu ikijikariri hali hiyo kwake mara tatu hapo kuna kauli aijumlishe na hedhi katika hali hii, nayo ni kauli ya maulama wetu wa Oman na wanauita mrejeo huu wa damu 'ithaaba' (إِثابَة), kutoka ketenzi 'thaaba' (ثَابَ) yaani –merejea, na herufi ya hamza humo ni kwa ajili ya kukipa mtendwa. Inachofahamisha istilahi hii ni kuwa hedhi imerejeshwa tena kwa mwanamke huyo. Lakini kumpa hukumu ya hedhi kwa damu hii iliyomrudia kunashurutishiwa masharti yafuatayo:Sharti la Kwanza: Muda wa hedhi wa asili, na tohara itenganishayo, na damu iliyo baada yake, visiwe vikijumlishwa vimepita kikomo cha muda wa hedhi, ambao ni siku kumi; yaani siku zake kwa mfano ziwe tano atoharike siku mbili halafu imrejee damu siku moja au mbili au tatu. Ama zikiwa siku zake ni saba kwa mfano, akaona tohara siku moja au mbili halafu ikafuatia damu siku tatu au nne, basi hiyo ni damu ya istihadha, haachi kwa ajili yake sala wala saumu.Sharti la Pili: Ijikariri hii damu ya ithaaba kwa namna moja, yaani zisitafautiane siku zake katika hizo mara tatu ambazo anaziangalia katika kupima.Sharti la Tatu: Zisitafautiane pia siku za tohara inayotenganisha baina ya damu mbili hizo ikawa mara ni siku moja na mara nyengine siku mbili au tatu; bali zijikariri kwa namna mmoja.Khilafu ipo ikiwa tafauti itatokea kwa masaa si kwa masiku katika damu mbili hizo.Kwa kufuata rai, hii mwanamke mwenye kupata ithaaba atajumlisha damu ya mwisho na damu ya mwanzo, baada ya kujikariri hayo kwake mara tatu pamoja na kuchunga masharti yaliyotajwa, na atachanganya siku za tohara inayotenganisha pamoja na siku za damu azifanye kama siku za hedhi kihukmu japokuwa anasali na kufunga katika siku hizo.Kuna kauli nyengine kuwa asishughulike na damu inayomjia baada ya siku zake za kawaida pakiwapo tohara inayotenganisha baina ya damu hizo mbili hata kama hali hiyo itajikariri kwake mara nyingi; nayo ndiyo kauli ya watu wa Magharibi kati ya wenzetu katika Madhehebu. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Mwanamke anasumbuliwa na kutokwa na damu kwa muda mrefu kutoka pahala pa kutokea hedhi, naye anasali na anaoga kwa kila sala; je inamjuzia kufunga katika mwezi wa Ramadhani ?

Na je anapaswa aoge mwili mzima au aoshe ile sehemu tu?Asali na afunge isipokuwa katika siku ambazo kawaida alikuwa akipata hedhi ndani yake – kama alikuwa ana kawaida maalumu hapo kabla – ataacha katika siku hizo sala na saumu halafu atalipa saumu baadae. Kama hakuwa na kawaida maalumu hapo kabla atajaribu kuipambanua damu ya hedhi na damu ya istihadha; kwani damu ya hedhi ni nyeusi, nzito, ina harufu mbovu, wakati damu ya istihadha ni nyekundu, nyepesi, haina harufu. Akishindwa kupambanua baina ya damu hizi mbili basi kuna khilafu katika hukmu yake, lakini kauli iliyo karibu mno na wepesi afanye siku kumi ni za hedhi na siku kumi ni tohara, kwasababu siku kumi ndiyo wingi wa hedhi na uchache wa tohara – na msingi unaofuatwa kwa damu itakayo sehemu ile ni kuchukuliwa kuwa ya hedhi. Na inamjuzia asali adhuhuri na alasiri pamoja kwa josho moja, na vivyo hivyo magharibi na isha, lakini atatimiza sala za rakaa nne akiwa si msafiri pamoja na kuchanganya adhuhuri na alasiri au magharibi na isha. Na kuoga kunakotakiwa kwa waliokuwajibisha ni kuoga mwili mzima. Lakini je kuoga huko ni kwa kila sala, au kwa kila sala mbili na kwa sala ya alfajiri, au ni kuoga mara moja kwa sala zote tano? Hapo pana khilafu. Na kuna kauli kwamba anawajibika kuosha najsi na kutawadha tu. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Je inamjuzia mwanamke mwenye hedhi kuvaa mapambo ya dhahabu au mengineyo yakiwa yameandikwa jina la Allah au aya ya Qur'ani tukufu ?

Ikiwa mapambo yaliyoandikwa jina la Allah hayagusani na mwili wa mwenye hedhi basi hayakatazwi, yaani yawe juu ya nguo yake; ama yakiwa yanagusana na mwili wake basi haijuzu. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Je inamjuzia mwanamke mwenye hedhi kutumia hina na wanja ? Na je ni sahihi kuwa mwanamke mwenye nifasi akishika kitu yawajibika kioshwe ?

Mwenye hedhi anazuiliwa mapambo kama wanja na hina kwa kuwa hayo humshawishi mume kumwingilia. Ama ulazima wa kuosha alichokigusa mwenye nifasi hili halina msingi wa ukweli katika Sharia. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Je inamjuzia mwenye nifasi kufanya cho chote nyumbani mwake kabla ya kupita siku kumi na nne, kama kupika, kuosha vyombo na nyumba na watoto ?

Anaruhusiwa kufanya kila kitu, isipokuwa anatakiwa aache kusali, kufunga na kuingiliana na mume. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Kuhusu mwanamke mjamzito aliyetokwa na damu wakati wa ujauzito, ikaendelea damu hii siku mbili au tatu kisha ikasita na huenda hili likajirudia zaidi ya mara moja; je inasihi kwa mwanmke huyu kusali baada ya kujiosha hiyo damu au aache kusal ?

Na akiwa kafunga je afungue na alipe wakati mwengine au funga yake ni sahihi na aendelee nayo?Kutokwa na damu huku si katika hedhi, bali hiyo ni istihadha na mwanamke afunge na kusali ila akiwa anadhurika na saumu, ambapo ataruhusiwa kuto kufunga ili alipe siku alizokula wakati mwengine. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini hukumu ya mwanamke ambaye damu haikumjia kwa miezi miwili, kisha katika mwezi wa tatu ikamjia damu kwa muda wa siku tano akaidhania hedhi akaacha kusali, lakini katika siku ya sita akaangusha donge la damu halafu damu ikaendelea baada ya hapo siku saba kisha ikakatika. Je hukumu yake ni hukumu ya mwenye hedhi katika muda huu, au hukumu yake kabla hajaangusha lile pande la nyama ni hukumu ya mwenye hedhi na baada ya kuliangusha ni hukumu ya mwenye nifasi, au yeye ni mwenye nifasi tangu ilipomuanza damu? Na nini hukumu ya kuacha kwake kusali katika kipindi hiki chote? Na je hukumu ya kuangusha pande la nyama kwa siku za nifasi ni sawa na kujifungua (kuzaa)?

Wenye ilmu wametafautiana kuhusu kile ambacho mwanamke akikiangusha huwa mwenye nifasi. Kuna kauli kuwa hata kikiwa ni damu kama haichanganyiki na maji yamoto; kauli nyengine kikiwa pande la nyama; kauli nyengine mpaka kiwe kimeganda hakiyayushwi na maji; kauli nyengine kikiwa pande la nyama lenye umbo la kiumbe; kauli nyengine mpaka umbo likamilike; na kauli nyengine mpaka apambanuke ni mwanamme au mwanamke.Qutbu al-aimma –Allah amrehemu- anaona katika kitabu chake 'A'shaamil' kuwa muda wa nifasi baada ya kuangusha unatafautiana kwa kutafautiana hatua ambayo mimba imefikia ilipoanguka. Hivyo, kwa damu ni siku nne, kwa donge la damu ni siku tisa, kwa pande la nyama ni siku kumi na nne, kwa mifupa isiyovikwa nyama ni siku ishirini na moja, na kwa umbo lilotimia ni siku arubaini.Nami sijui kitu gani kategemea katika ufafanuzi huu, wala sikuziona hoja za kauli zilotangulia, na kwa hiyo nashindwa kuamua ipi yenye nguvu kati ya kauli hizo.Kwa kutegemea kauli yo yote kati ya hizi, mwanamke akiona tohara kabla ya wakati uliowekwa anapaswa aoge na asali bila tafauti. Vile vile anapaswa alipe sala alizoacha alipoona damu kabla ya kuangusha, kwani hedhi na mimba havikutani, na nifasi ni baada ya kujifungua siyo kabla yake. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini hukumu ya mwenye hedhi kusoma Qur'ani kama 'Almu'awwidhataini' (surat Alfalaq na surat A'naas) kwa mfano akihisi khofu ?

Akiwa na khofu anaruhusiwa kusoma kiasi ambacho kitamtuliza. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini kauli yenu kuhusu mwenye hedhi kuingia madrasa iliyopo chini na juu yake ni msikiti ?

Mwenye hedhi haruhusiwi kuingia msikitini ila kwa dharura isiyokuwa na budi kama kukimbia adui au mfano wa hilo. Hivyo, ikiwa anapokuja kwenye madrasa anapita ndani ya msikiti basi hilo halijuzu, na ikiwa haingii msikitini basi hapana kosa. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Je wanaruhusiwa walimu wa kike na wanafunzi wa kike kusoma Qur'ani na kuihifadhi wakiwa katika hedhi ?

Rai niionayo na kuitegemea ni kuwepo ulazima kwa mwenye hadathi kubwa - hedhi au nifasi au janaba wa kuepuka kusoma Qur'ani Tukufu kwa ajili ya utakatifu wa maneno ya Allah Taala. Na hii ndiyo inayooneshwa na hadithi aliyoipokea Imam A'Rabii' kwa Abu 'Ubaida kwa Jabir bin Zaid kasema: Kasema Mtume wa Allah –rehma za Allah na amani zimshukie- kuhusu mwenye janaba na mwenye hedhi na wale ambao hawako katika tohara "Hawasomi Qur'ani wala hawaushiki Msahafu kwa mikono yao mpaka wawe wametawadha", yaani wamejitoharisha tohara iliyowekwa na Sharia kwa ibada. Hadithi hii ingawa ni mursal (hakutajwa sahaba ambaye Jabir kaipokea kwake) lakini hadithi mursal za Jabir zina hukumu ya hadithi iliyotimia sanad yake. Juu ya hivyo inapewa nguvu kwa riwaya nyenginezo, ikiwamo waliyopokea Mashekhe Watano na akaisahihisha A'Tirmidhi, na akaitoa pia Ibnu Khuzaima, Ibnu Hibban, Alhaakim, Albazzaar, A'Daaraqutni na Albaihaqi, na kaisahihisha pia Ibnu Hibban, Ibnu A'Sakan, Abdul-Haq, na Albaghawi katika Sharhi A'sunna kutoka kwa Ali bin Abi Talib –Allah auenzi uso wake- kasema: "Alikuwa Mtume wa Allah –rehma za Allah na amani zimshukie- hufanya haja yake kisha hutoka akasoma Qur'ani, na alikuwa akila na sisi nyama na hakimzuilii kitu kusoma Qu'ani isipokuwa janaba". Tamko alopokea A'Tirmidhi: "Alikuwa akitusomesha Qur'ani katika kila hali ispokuwa akiwa na janaba". Na wenye ilmu wameitukuza hadithi hii kupita kiasi hata Ibnu Khuzaima akasema: Hadithi hii ni thuluthi ya rasilimali yangu. Na Shu'ba akasema: Sina hadithi nzuri kushinda hii. Na inajulikana kuwa hedhi na nifasi hazitafautiani na janaba, kwani kila moja yao ni hadathi kubwa kama janaba. Wala haisemwi huko ni kuacha tu kwa Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie- hakufanywi dalili ya hukumu; itasemwaje hivo wakati mpokezi hadithi – naye ni Imam Ali – anataja wazi wazi kuwa janaba ndilo kizuizi baina yake na kusoma Qur'ani. Wala si katika yanayokubalika akilini kuwa Imam Ali aseme hayo kwa kubahatisha kwani yeye si katika wanaojisemea ovyo hususan kuhusu hukumu za kisharia. Abu Ya'la kapokea kutoka kwake kuwa kasema: "Nimemuona Mtume wa Allah –rehma za Allah na amani zimshukie- katawadha kisha akasoma kitu katika Qur'ani kisha aksema: Namna hivi kwa asiyekuwa na janaba; ama mwenye janaba hapana wala aya", nalo ni tamko wazi kuhusiana na suala hili. Vile vile Abu Daud, A'Tirmidhi na Ibnu Majah wametoa kutoka kwa Ibnu Umar –Allah awaridhie- kutoka kwa Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie- kasema: "Hasomi mwenye janaba wala mwenye hedhi cho chote katika Qur'ani". Na haidhuru isemwe ilivosemwa kuhusu sanadi ya hadithi hii, kwani Ibnu Sayidin-naasi - ambaye ni miongoni mwa maimamu wa hadithi – kasema baadhi ya njia zake za upokezi ni sahihi. Na A'Daaraqutni kapokea kwa Jabir –Allah amridhie- kasema: Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie- kasema "Hasomi mwenye hedhi wala mwenye nifasi katika Qur'ani cho chote". Riwaya hizi haijathibiti dalili inayozipinga na hilo linapasa isijuzu kuzipuuza. Mkijua hayo basi inabidi mujue kuwa kusoma wanafunzi wa kike na walimu wa kike Qur'ani siku zao za hedhi kwa ajili ya mitihani hakuna njia ya kukuruhusu. Kwani saumu ni fardhi isiyo budi kufafanuliwa, kaifafanua Allah katika Qur'ani, na kasamehewa mwenye hedhi na mwenye nifasi wakaamrishwa kuichelewesha mpaka watahirike, basi itakuwaje kwa kitu walichokipanga wanaadamu. Ni juu ya wakuu wanaohusika kuto kuubana wakati wa mtihani, bali inapasa uwe na vipindi viwili. Na Allah anajua zaidi, na Kwake mafanikio hupatikana.

Published By Said Al Habsy

Je inamjuzia mwanafunzi wa kike kuandika Qur'ani inapokuwa kwa ajili ya mitihani naye yu katika hali ya hedhi ?

Haiandiki Qur'ani wala haisomi; lazima kuwe na matayarisho maalumu kwa mitihani ya wanafunzi wa kike katika somo la Qur'ani iwe katika siku sizokuwa za hedhi. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Je inamjuzia mume kumwingilia mkewe akiwa katika hali ya istihadha ?

Naam, inajuzu kumwingilia mwenye istihadha siyo mwenye hedhi. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Naomba unafafanulie jinsi ya kuchanganya sala mbili kwa mwenye istihadha ?

Asali sala ya adhuhuri na ya alasiri baina ya nyakati mbili hizo kikamilifu bila kupunguza rakaa, na vivyo hivyo sala ya magharibi na ya isha. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini kauli yenu kuhusu mwanamke ambaye hedhi imekatika kwake miezi mitatu, halafu ikamrejea muda wa siku mbili akaacha humo sala, kisha katika siku ya tatu akaangusha mimba; je asubiri muda wa nifasi ?

 Na nini afanye kuhusu zile siku mbili ambamo aliacha sala?Alipe sala alizoacha kabla ya kuangusha mimba, na ahisabu baada ya kuangusha muda wa nifasi kwa mujibu wa umri wa mimba aliyoiangusha. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Mwenye nifasi akitoharika kabla siku arubaini, je aoge na asali au lazima atimize siku arubaini?

Anapaswa aoge na asali mara tu akiona tohara japo katika siku yake aliyojifungua. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini kauli yenu kuhusu mwenye nifasi iwapo damu itaendelea kumtoka baada ya siku arubaini, je aoge na asali na mumewe amwingilie au la?

Akitimiza siku arubaini na hajaona tohara basi aoge na asali na kufunga, na hapana kosa mumewe akimwingilia. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini hukumu ya mwenye hedhi na mwenye nifasi kumuosha maiti wa kike ?

Hapa kosa katika hilo. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini alama ya kutoharika kutokana na hedhi ?

Akiona maji meupe kama chokaa basi hiyo ni alama ya kutoharika na itampasa aoge na asali. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Mwanamke ameangusha mimba iliyokufa akiwa katika mwezi wake wa nne, je anahisabika kwa hilo ni mwenye nifasi na anaacha kusali ?

Anakuwa mwenye nifasi kwa hilo na anaacha kusali mpaka aone tohara au atimize siku arubaini. Na Allah anajua zaidi.

Published By Said Al Habsy

Nini kauli yenu kuhusu mwanamke ambaye anapooga kutokana na janaba haoshi nywele zake, na muda kadha umempitia naye yu katika hali hii, je nini hukumu ya sala na saumu yake ?

Imethibiti katika hadithi kutoka kwa Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie- kuwa kasema: "Chini ya kila unywele kuna janaba kwa hiyo zirowesheni nywele na itakaseni ngozi", nayo inaonesha ulazima wa kuosha nywele zote. Kwa hiyo mwanamke aliye puuza hilo analazimika kutubu pamoja na kurudia sala zote alizosali katika hali hii na saumu ya wajibu aliyofunga. Na Allah anajua zaidi.