Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

1. Amesema Abu Amr Ar-Rabi`i bin Habiyb bin Amri Al-Baswary: “Alinihadithia Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A), kutoka kwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ».

Maana yake, “Nia ya muumini (Muislamu) ni bora kuliko kitendo chake”.

Na kwa upokezi huo, Hadithi hii imepokewa katika riwaya nyengine ya Mtume (S.A.W.) kasema, "               

«الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ وَلِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى».

Maana yake, “Vitendo (hulipwa) kwa nia (iliyokusudiwa) na kila mtu (atalipwa kama vile) alivyonuia.”

Na kuna riwaya nyengine iliyopokewa na wapokezi wengine ambayo imeanzia na tamko la "Innamaa"

         [1]» إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ ...  «

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

2.Amesema Ar-Rabi`i Bin Habiyb, "Alinihadithia Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Bibi Aisha mama wa waumini (R.A.AH.) kasema, "Al-Haarith Bin Hishaam alimuuliza Mtume wa ALLAH (S.A.W.), “Vipi unakujia wahyi ewe Mtume wa ALLAH ? Akajibu, "

«أَحْيَانًا يَأْتِينِي مِثْلَ صَلْصَلَةِ الْجَرَسِ وَهُوَ أَشَدُّهُ عَلَيَّ، فَيَفْصِمُ عَنِّي وَقَدْ وَعَيْتُ مَا قَالَ وَأَحْيَانًا يَتَمَثَّلُ لِيَ الْمَلَكُ رَجُلاً فَيُكَلِّمُنِي فَأَعِي مَا يَقُولُ».[1]

Maana yake, “Mara nyingine hunijia mfano wa sauti ya kengele (inapogongwa), na (ushushaji huu) ni mkali (mzito) zaidi kwangu, na huniondokea hali hiyo na kuyaelewa aliyoyasema. Na mara nyengine Malaika anajifananisha kwangu katika umbo la mwanamume, hunisemesha, na nikayaelewa kwa uwazi aliyosema.” Bibi Aisha (R.A.A)H. (aliendelea) kusema kwamba, “Nilimuona (Mtume (S.A.W.) akiteremshiwa wahyi, siku za baridi kali, na huondokewa na hali hiyo, na huku kipaji chake kinamchiririka jasho”.

Amesema Ar-Rabi`i (فَيُفْصَمُ عَنْهُ) maana yake, "Ni kuondokewa na hali hiyo aliyokuwa nayo (wakati wa kushushiwa wahyi)".

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

3.Amesema Ar-Rabi`i bin Habiyb, "Amenihadithia Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia kutoka kwa Mtume wa  ALLAH (S.A.W.) amesema, "

«عَلِّمُوا أَوْلاَدَكُمُ الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ أَوَّلُ مَا يَنْبَغِي أَنْ يُتَعَلَّمَ مِنْ عِلْمِ اللَّهِ هُوَ».

Maana yake, “Wasomesheni watoto wenu Qur-ani, kwani kitu cha mwanzo kinachopasa kusomwa katika elimu ya ALLAH ni hiyo (Qur-ani)” .

4. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurairah (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«إِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَرَتِّلْهُ تَرْتِيلاً وَلاَ تَغَنَّوْا بِهِ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ أَنْ تَسْمَعَ الْمَلاَئِكَةُ لِذِكْرِهِ».

Maana yake, “Ukiisoma Qur-ani isome kwa sauti nzuri ya kupendeza, na wala (msiisome) kwa njia ya sauti ya kuimba, kwani ALLAH anapenda Malaika wasikie utajo wake (Qur-ani)”

5. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriyy, kasema, “Kasema Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.), "

«مَثَلُ صَاحِبِ الْقُرْآنِ كَمَثَلِ صَاحِبِ الإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ، إِنْ عَاهَدَ عَلَيْهَا أَمْسَكَهَا، وَإِنْ أَطْلَقَهَا ذَهَبَتْ».[1]

Maana yake, “Mfano wa (mtu) mwenye kuhifadhi Qur-ani, ni kama (mfano wa mtu) mwenye ngamia aliyemfunga na kamba, akimhifadhi atamkamata, na akimwachia huru atakwenda zake.”

6. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, "Kasema Mtume wa ALLAH (S.A.W.), "

«مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ ثُمَّ نَسِيَهُ حُشِرَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَجْذَمُ».[2]

Maana yake, “Atakaejifunza Qur-ani kisha akaisahau, atafufuliwa siku ya Kiyama mkono mmoja umekatwa.”

  7. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd kutoka Anas bin Maalik (R.A.A) kasema, "

مَا جَمَعَ الْقُرْآنَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلاَّ سِتَّةُ نَفَرٍ كُلُّهُمْ مِنَ الأَنْصَارِ: أُبَيُّ, وَمُعَاذُ, وَ زَيْدٍ, وَأَبُو زَيْدٍ, وَأَبُو أَيُّوبٍ, وَعُثْمَانُ وَالْبَاقِي مِنَ الصَّحَابَةِ قَدْ يَحْفَظُ السُّوَرَ الْمَعْدُودَاتِ مِنَ الْقُرْآنِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَحْفَظُ السُّورَةَ وَالسُّورَتَيْنِ.[3]

Maana yake, “Haikukusanywa Qur-ani zama za Mtume (S.A.W.) isipokuwa na watu sita na wote ni miongoni mwa L-Ansaary: Ubayyu, na Mu`adh, na Zayd na Abu Zayd, na Abu Ayyuub na Uthmaan  Na wengine waliokuwa katika Masahaba, wakiwemo waliyohifadhi idadi za Sura za Qur-ani na wengineo wamehifadhi Sura au Sura mbili”.

8. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriyy (R.A.A.) kasema, “Mtu mmoja alimsikia mtu akisoma (Qul-Huwa-Llaahu)

{قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ يَلِدْ ولَمْ يُولَدْ ولَمْ يَكُن لَّهُ كُفُؤًا اَحَدٌ}

Na alikuwa akiirudia rudia Sura hiyo kila mara. Ilipofika asubuhi alimwendea Mtume (S.A.W.) akamhadithia khabari hiyo, na alikuwa yule mtu anajifundisha. Akasema Mtume (S.A.W.), "

«وَالذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لإِنَّهَا لَتَعْدِلُ ثُلُثَ الْقُرْآنِ».[4]

Maana yake, “Naapa kwa Yule ambaye nafsi yangu iko mkononi Mwake, hakika (Sura hiyo) ni sawa sawa na theluthi ya Qur-ani.”

9. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Abu Huraira (R.A.A.) kasema, “Nilifuatana pamoja na Mtume wa ALLAH (S.A.W.), akamsikia mtu mmoja anaisoma Qul-Huwa-Llaahu  (Suratul Ikhlaas)[5]  mpaka mwisho wa Sura. Akasema, "

«وَجَبَتْ».

Maana yake, "Amestahiki". Nikauliza, “Kitu gani (kimemuwajibikia) ewe Mtume wa ALLAH?” Akajibu, "

«الجَنَّةُ»

 Maana yake, " Pepo". Abu Huraira akasema, “Nilitaka nimwendee (yule) mtu nikambashirie (Pepo), (lakini) nilichelea kisinipite chakula cha mchana pamoja na Mtume (S.A.W.). Nikaona bora kula chakula cha mchana pamoja na Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.), baadaye nikamwendea yule mtu (lakini kwa bahati mbaya) nikamkuta amekwisha ondoka”.

10. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd kasema, “Nilisikia kuwa Umar Bin L-Khattaab (R.A.A.) alitoka pamoja na Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) katika baadhi ya safari zake. Umar Bin L-Khattaab (R.A.A.) alimuuliza (Mtume (S.A.W.) kitu fulani, (lakini) Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) hakumjibu. Halafu akamuuliza (tena) mara tatu (lakini pia) hakumjibu. Umar akasema katika nafsi yake, “Amekukosa mama yako ewe Umar! Umeng`ang`ania kumuuliza Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.), na kwa mara zote hizo hakukujibu.” (Akaendelea) Umar akasema, "Nikamuendesha ngamia wangu, tukaenda mpaka nikawatangulia watu, nilikhofia isije ikashushwa Qur-ani dhidi yangu. Sikwenda (mbali) mara nikasikia ukelele wa mtu anaita, nikaongeza mwendo mpaka nikamfikia mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) nikamtolea salamu, akasema, " 

«لَقَدْ أُنْزِلَتْ عَلَيَّ سُورَةٌ هِيَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ»، ثُمَّ قَرَأَ: {إنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِينًا}.[6]

Maana yake, “Nimeteremshiwa Sura ambayo ninaipenda sana kuliko kila kinachochomozewa na jua. Kisha akasoma: {Inna Fatahna laka fat-han mubiinaa}”.

11.Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kasema, “Kasema Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.), “Kwa wale waliopatwa na janaba, na wenye hedhi, na wale ambao hawako katika hali ya tohara, "

«لاَ يَقْرَؤُونَ الْقُرْآنَ، وَلاَ يَطَؤُونَ مُصْحَفًا بِأَيْدِيهِمْ حَتَّى يَكُونُوا مُتَوَضِّئِينَ».

Maana yake, “Wasiisome Qur-ani, na wala kuugusa msahafu kwa mikono yao, mpaka wawe wametawadha.”[7]

12. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Sa`id L-Khudriyy (R.A.A.), kasema, “Mtume (S.A.W.) amekataza (mtu) kusafiri na huku amebeba Qur-ani kwenda kwenye nchi ya adui isije ikaangukia katika mikono ya maadui”.

Khofu inaweza kuwa sababu ya wao kuifanyia mambo machafu, au ya wao kukamatwa. Kasema Ar-Rabi`i Qur-ani kutajwa hapa inakusudiwa msahafu”.

13. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.), “Siku moja alikuwa ameketi na Sahaba zake, nikataja hadithi akasema Mtume (S.A.W.), "

«ذَلِكَ أَوَانُ يُنْسَخُ الْقُرْآنُ»

Maana yake, “Huo ndio wakati ambao Qur-ani itafutwa (itaondoshwa)” Akasema mtu mmoja Bedui, “Ewe Mtume wa ALLAH (S.A.W.) “Nini maana ya kuondoshwa, na vipi itaondoshwa?” Akajibu, "

«يُذْهَبُ بِأَهْلِهِ وَيَبْقَى رِجَالٌ كَأَنَّهُمُ الْبُغَاثُ».

Maana yake, “Kuondoshwa kwa watu wake (Wanavyuoni), na kubakia watu mfano wa ndege waliopotea.” (Yaani watu watakuwa hawafahamu hukumu za dini).

14. Abu Ubaydah kasema, “Imenifikia khabari kuwa Umar bin L-Khattaab (R.A.A.) alimsikia Hishaam bin Hakiim, akiisoma Suratil Furqaan kwa kisomo kingine tofauti na vile anavyosoma yeye, akasema Umar “Alikuwa Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) akinisomesha namna ya kusoma. Nikamkamkamata nguo yake shingoni, nikampeleka hadi kwa Mtume (S.A.W.) nikamwambia, “Ewe Mtume wa ALLAH, mimi nimemsikia (mtu) huyu anaisoma Suratil Furqaan namna nyingine [8]si kama (vile) ulivyonifundisha kusoma. Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) akamwambia (yule mtu), "

«إقْرأ»

Maana yake, “Soma!” Akaisoma, Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) akasema, "

«هَكَذَا أُنْزِلَتْ»

Maana yake, “Hivi ndivyo ilivyoteremshwa.” Akasema Umar, “Akaniambia, “Soma!” Nikaisoma akaniambia, "

«هَكَذَا أُنْزِلَتْ، إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ نَزَلَ عَلَى سَبْعَةِ أَحْرُفٍ كُلُّهَا شَافٍ كَافٍ، فَاقْرَأُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ».

Maana yake, “Hivi ndivyo ilivyoteremshwa, hakika hii Qur-ani imeteremka kwa herufi saba, (na) zote zinaponesha, zenye rehema, na zenye kujitosheleza. Someni kiasi mnachoweza kuisoma”. Kasema Abu Ubaydah, “Watu wametofautiana katika maana ya usemi wa Mtume (S.A.W.). "

«نَزَلَ الْقُرْآنُ عَلَى سَبْعَةِ أَحْرُفٍ»

Maana yake, “Imeteremka Qur-ani kwa herufi saba.” Baadhi yao wamesema, “Kwa lugha saba.” Wengine wamesema, “Kwa namna saba: Ahadi ya kuingia Peponi, waadi wa kuingia Motoni, halali, haramu, mawaidha (maonyo), methali (mifano) na kutolea hoja” Na wengineo wamesema: “Halali, haramu, amri, makatazo, khabari zilizokwisha tokea kabla, khabari zitakazotokea wakati ujao, na mifano.” Na pia imesemwa: “Hakuna hata herufi moja ya Qur-ani inasomwa namna saba, na ALLAH ni mjuzi zaidi wa ukweli kwa tafsiri ya kuteremshwa.”

15. Abu Ubaydah kasema, "Nimepata khabari ya kuwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) alikuwa ikimteremkia Aya husema, "

«اِجْعَلُوهَا فِي سُورَةِ كَذَا وَكَذَا وَفِي مَوْضِعِ كَذَا وَمَا تُوُفِّيَ رَسُوْلُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلاَّ وَالقُرْآنُ مَجْمُوْعٌ مَتْلُوٌّ»

Maana yake, “Iwekeni kunako Sura kadha wa kadha[9], na katika sehemu kadha, na hakufariki Mtume wa ALLAH rehma na amani ziwe juu yake, isipokuwa Qur-ani yote imekusanywa na imesomwa.”

16. Kasema Ar-Rabi`i Bin Habiyb, kutoka kwa Abdul-`Alaa bin Daud, kutoka kwa Ikrima kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«أُنْزِلَ الْقُرْآنُ كُلُّهُ جُمْلَةً وَاحِدَةً فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ إِلَى السَّمَاء الدُّنْيَا، وكَانَ اللَّهُ إِذَا أَرَادَ أَنْ يُحْدِثَ فِي الأَرْضِ شَيْئًا أَنْزَلَ مِنْهُ، حَتَّى جَمَعَهُ».

Maana yake, “Imeteremshwa Qur-ani yote kamili kwa pamoja, wakati wa usiku wa Lailatul Qadri mpaka kwenye mbingu ya dunia, na ilikuwa ALLAH Mtukufu akitaka kupitisha jambo ardhini, (basi) huiteremsha miongoni mwake (hiyo Qur-ani) mpaka (hatimaye) akaikusanya yote.” Akasema, "Alikuwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) akitoa hukumu katika jambo, basi ikishuka Qur-ani kinyume na hukumu yake, basi hairudishwi hukumu yake[10], na kufuatwa hukumu ya Qur-ani kwa jambo litakalokuja mbele.” 

17.Kasema Ar-Rabi`i, kutoka kwa Yahya bin Kathiir, kutoka kwa Shu`ayb, kutoka kwa Qataada, kutoka kwa Ikrima, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«الْبَقَرَةُ وَآلُ عِمْرَانَ وَالنِّسَاءُ وَالْمَائِدَةُ وَالتَّوْبَةُ مَدَنِيَّاتٌ، وَالرَّعْدُ مَدَنِيَّةٌ إِلاَّ آيَةً وَاحِدَةً وَهِيَ: {وَلَوْ أَنَّ قُرْءَانًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الاَرْضُ...}

Maana yake, “Suratil Baqarah, na (Surat) Aal-`Imraan, na (Suratin) Nnisaa, na (Suratil) Maaidah, na (Surat) Tawba, ni Madaniyyaatu (yaani Sura zilizoteremshwa Madina), na (Suratir) Ra`ad ni Madaniyya isipokuwa Aya moja nayo:

{ وَلَوْ أَنَّ قُرْءَانًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الاَرْضُ...}

{Na kama ingelikuwa Qur-ani ndiyo inayoendeshewa milima, na kupasuliwa ardhi….[11]}.

Na (Suratin) Nahl kuanzia aya ya arobaini, mpaka mwisho ni Madaniyy. Na (Suratil) Hajj ni Madaniyya isipokuwa Aya nne nazo ni,

{وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ...}

{ Na hatukumtuma kabla yako Mtume …………[12]}

mpaka kauli ya Mola, “

{...عَذَابُ يَوْمٍ عَقِيمٍ}

{  …..adhabu ya Siku Tasa[13]}

Makkiyya (yaani zimeteremshwa Makka). (Suratin) Nuur yote Madaniyya, na (Suratil) Ahzaab yote Madaniyya, na (Suratil) Qitaal, na (Suratil) Fat-h, na (Suratil) Hujuraat, ni Madaniyya. Na kuanzia (Suratil) Hadiyd Sura kumi mfululizo mpaka kauli isemayo:

{يَآ أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَآ أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ...}

{Ewe Nabii! Kwa nini unaharimisha alicho kuhalilishia ALLAH?[14]}

Hizi zote ni (Sura) Madaniyya. Na (Surat) Lam Yakunil Ladhiina Kafaruu ni Madaniyya, na (Surat) Idhaa Ja-a Nasru Llaahi Walfat-h ni Madaniyya, na L-Mu`awwidhataani (yaani Surat Qul `Audhu Birabbi Nnaas na Qul `Audhu Birabbil Falaq, zote mbili) ni  Madaniyya. Hizi ni Sura ishirini na Saba ziliokuwa Maddaniyya. Na Qur-ani kwa Sura zilizobakia zinatabiriwa kwamba ni Makkiyya[15].”

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

18. Kasema Ar-Rabi`i bin Habiyb, “Amenihadithia Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Anas Bin Maalik (R.A.A.), kutoka Mtume wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَلَوْ بِالصِّينِ»

Maana yake, “Itafuteni elimu hata kama Uchina. (Yaani mfano wa umbali wake)[1]”

19. Na kwa upokezi wa Anas bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«إِنَّ الْمَلاَئِكَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ الْعِلْمِ رِضًى لِمَا يَطْلُبُهُ».[2]

Maana yake, “Hakika Malaika wanaweka mbawa zao kwa anayetafuta elimu ikiwa ni ridhaa kwa anayoyatafuta.”

20. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurairah (R.A.A.) kasema, " Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَطْلُبُ فِيهِ عِلْمًا سَهَّلَ اللَّهُ لَهُ طَرِيقًا إِلَى الْجَنَّةِ».[3]

Maana yake, “Mwenye kuifuata njia kwa kutafuta elimu, ALLAH Mtukufu atamrahisishia njia ya kwenda Peponi.”

21. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurairah (R.A.A.) kasema, " Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ وَعَمِلَ بِهِ حَشَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ آمِنًا، ويُرْزَقُ الوُرُودَ عَلَى الْحَوْضِ».

Maana yake, “Mwenye kujifunza elimu kwa (nia) ya kupata ujira kutoka kwa ALLAH Mtukufu, na akayafuata, (basi) atafufuliwa siku ya Kiyama katika hali ya usalama, na ataruzukiwa maji katika hodhi ”.

22. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd kasema, "Kasema Mtume (S.A.W.), "

«تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ، فَإِنَّ تَعَلُّمَهُ قُرْبَةٌ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ، وَتَعْلِيمَهُ لِمَنْ لاَ يَعْلَمُهُ صَدَقَةٌ، وَإِنَّ الْعِلْمَ لَيَنْزِلُ بِصَاحِبِهِ فِي مَوْضِعِ الشَّرَفِ وَالرِّفْعَةِ، وَالْعِلْمُ زَيْنٌ لأَهْلِهِ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ».

Maana yake, “Jifunzeni elimu, kwani kujifunza kwake, ni kujikaribisha kwa ALLAH Mtukufu, na kumfunza asiyejua ni sadaka. Na hakika elimu, humpa mwenye elimu, utukufu, na inamnyanyua daraja yake. Na elimu ni pambo kwa watu wake duniani na Akhera”.

23. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Anas Bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume (S.A.W.) kasema, "

«تَعْلِيمُ الصِّغَارِ يُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ».

Maana yake, “Kuwafunza watoto wadogo, kunazima ghadhabu ya Mola”.

24. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Abu Huraira (R.A.A.) kasema, " Kasema Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.), "

«تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ قَبْلَ أَنْ يُرْفَعَ، وَرَفْعُهُ ذَهَابُ أَهْلِهِ».

Maana yake, “Jifunzeni elimu kabla haijaondolewa. Na kuondoshwa kwake ni kuondoka kwa watu (Wanavyuoni) wake”.

25. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Anas Bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa  Mtume (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا فَقَّهَهُ فِي الدِّينِ».[4]

 Maana yake, “ALLAH anapomtakia (mja) kheri (basi) humfundisha dini.”

26. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd kasema, “Nimesikia kuwa Mu`awiyah Ibn Abi Sufyaan akiwa juu ya minbari kasema, “Enyi watu! Hakuna kitakachozuia kilichotolewa na ALLAH Mtukufu, na wala hakuna kitakachotolewa kilichozuiliwa na Mola. Wala hadhi yako, na mali yako, na kila ulichonacho, hakikufalii, wala kukutosheleza kwa kwa lolote. (Basi) ALLAH akimtakia (mja) kheri humfundisha dini”. Tena akasema, “Niliyasikia (maneno) haya (mimi mwenyewe) kutoka kwa Mjumbe wa ALLAH (S.A.W.) katika minbari hii ”.

27. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kasema, “Nimeambiwa kutoka kwa Mtume wa ALLAH (S.A.W.) kasema, "

«رَسْمُ الْمِدَادِ فِي ثَوْبِ أَحَدِكُمْ إِذَا كَانَ يَكْتُبُ عِلْمًا كَالدَّمِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، وَلاَ يَزَالُ يَنَالُ بِهِ الأَجْرَ مَا دَامَ ذَلِكَ الْمِدَادُ فِي ثَوْبِهِ».

Maana yake, “Athari ya wino kwenye nguo ya mmoja wenu ikiwa anaandika elimu, ni kama damu katika njia ya ALLAH Mtukufu, na ataendelea kupata thawabu, alimradi wino huo ungali umebakia nguoni mwake”.

28. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Siku moja Mtume (S.A.W.) alitoka kuelekea Msikitini, akawakuta Masahaba zake makundi makundi, wanajifunza fani mbalimbali za elimu, kwenye kundi la kwanza alisimama, akawakuta wanasoma Qur-ani akakaa nao (halafu) akasema, "

«بِهَذَا أَرْسَلَنِي رَبِّي».

Maana yake, “Kwa hili Kanituma Mola wangu”.

Halafu akalielekea kundi la pili, akalikuta linaongelea kuhusu halali, na haramu, akakaa nalo, na wala hakusema kitu. Halafu akasimama, akaenda katika kundi la tatu, akalikuta linaongea juu ya kumpwekesha Allah Mtukufu, na kukataza Kumshabihisha, na Kumfananisha, akakaa nalo kwa muda mrefu zaidi kisha akasema, "

«بِهَذَا أَمَرَنِي رَبِّي».

Maana yake, “Kwa hili Kaniamrisha Mola wangu”.

Kasema Jaabir, “Kwa sababu Tawhidi ni kumjua Allah Mtukufu, na yule asiyejua kumpwekesha Allah (basi yeye) si Muumini”.

29. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd, kasema, "Nilikutana na idadi ya Masahaba, na fatwa yao kubwa (ilikuwa) Hadithi ya Mtume (S.A.W.) wanasema, "Kasema Mtume (S.A.W.), "

«لاَ يَبُولَنَّ أَحَدُكُمْ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ ثُمَّ يَغْتَسِلُ مِنْهُ أَوْ يَتَوَضَّأُ».

Maana yake, “Mmoja wenu asiende haja ndogo (asikojoe) katika maji yaliyotuwama[5], halafu akaoga ndani yake, au akatawadha”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

30. Abu ‘Ubaydah kasema, “Imenifikia kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) ya kwamba, kasema, "

«خَلَّفْتُ فِيكُمْ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا أَبَدًا كِتَابَ اللَّه عَزَّ وَجَلَّ فَمَا لَمْ تَجِدُوهُ فِي كِتَابِ اللَّهِ فَفِي سُنَّتِي، فَمَا لَمْ تَجِدُوهُ فِي سُنَّتِي، فَإِلَى أُوْلِي الأَمْرِ مِنْكُمْ».

Maana yake, “Nimewaachieni ambacho ikiwa mtashikamana nacho hamtapotea kamwe, Kitabu cha Allah Mtukufu, na msichokiona katika Kitabu cha Allah, basi katika Sunna yangu (na ikiwa pia) hamkuona kwenye Sunna yangu, (basi angalieni) kwa wakuu wanaohusika na mambo yenu”.

31. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir Bin Zayd kasema, "Imenifikia kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.), kuwa alipokuwa ameketi Msikitini wakaja watu watatu, wawili wakamwendea Mjumbe wa Allah (S.A.W.), na mmoja (wao) akaenda katika shughuli zake; (wale wawili) wakaja mpaka wakasimama mbele ya Mtume (S.A.W.) wakamtolea salamu. Mmoja katika wawili akaenda penye nafasi wazi katika duara akakaa, mwengine akakaa nyuma ya duara, akasema Mjumbe wa Allah, "

«أَلاَ أُخْبِرُكُمْ بِأَمْرِ النَّفَرِ الثَّلاَثَةِ»

Maana yake, “Jee nikwambieni (kuhusu) mambo ya watu watatu (waliokuja)?” Wakajibu: “Ndiyo, ewe Mjumbe wa Allah”. Akasema, "

«أَمَّا أَحَدُهُمْ فَآوَى إِلَى اللَّهِ فَآوَاهُ اللَّهُ إِلَيْهِ، وَأَمَّا الثَّانِي فَاسْتَحْيَى مِنَ اللَّهِ فَاسْتَحْيَى اللَّهُ مِنْهُ، وَأَمَّا الثَّالِثُ فَأَعْرَضَ فَأَعْرَضَ اللَّهُ عَنْهُ».

Maana yake, “Ama mmoja wao alijitolea kumtegemea Allah, Mola akamwingiza katika rehema Zake. Ama wa pili aliona haya kusongana songana (kubanana) kwa ajili ya Mola, Mola akamuonea haya (akamtia katika rehema Zake wala hakumkemea). Ama wa tatu alijiweka mbali, na Allah akajiweka mbali naye”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

32. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«وَيْلٌ لِمَنْ لَمْ يَعْلَمْ مَرَّةً وَوَيْلٌ لِمَنْ يَعْلَم وَلَمْ يَعْمَلْ مَرَّتَيْنِ».

Maana yake, “Ole wake (adhabu kali itampata) asiyejifunza mara moja, na ole wake (adhabu kali itampata) aliyejifunza na hakuyatenda (aliyojifunza) mara mbili”.

33. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, " 

«مَنْ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ لِيُبَاهِيَ بِهِ الْعُلَمَاءَ، أَوْ لِيُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ، لَقِيَ اللَّهَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَهُوَ خَائِبٌ مِنَ الْحَسَنَاتِ».

Maana yake, “Mwenye kujifunza elimu ili ajifakharishe mbele ya wenye elimu, au kwa kutaka kushindana na wasiokuwa na elimu, basi atamkuta Allah siku ya Qiyama hali akiwa hana thawabu yoyote ile”.

34. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Niliarifiwa kuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ لِلْعَظَمَةِ وَالرِّفْعَةِ أَوْقَفَهُ اللَّهُ تَعَالَى مَوْقِفَ الذُّلِّ وَالصَّغَارِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَجَعَلَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ حَسْرَةً وَنَدَامَةً حَتَّى يَكُونَ الْعِلْمُ لأَهْلِهِ زَيْنًا»

Maana yake, “Mwenye kusoma elimu kwa ajili ya kutaka ukubwa, na jaha[1], basi Allah atamsimamisha kisimamo cha udhalili, na unyonge (kubezwa) siku ya Qiyama, na atajaalia Allah ile elimu kwake iwe ni masikitiko na majuto, wakati elimu itapokuwa pambo kwa wenye elimu”.

35. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«مَنْ أَفْتَى مَسْأَلَة أَوْ فَسَّرَ رُؤْيًا بِغَيْرِ عِلْمٍ كَمَنْ وَقَعَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الأَرْضِ فَصَادَفَ بِئْرًا لاَ قَعْرَ لَهُ وَلَوْ أَنَّهُ أَصَابَ الْحَقَّ».

Maana yake, “Mwenye kufutu[2] mas-ala, au akafasiri ndoto, bila ya kuwa na elimu, basi ni kama yule aliyeporomoka kutoka juu mbinguni, mpaka ardhini, akasadifia (akafikia) kisima kisichokuwa na ukomo, hata ikiwa amepatia haki”.

36. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriy (R.A.A.), kasema, “Nimemsikia Mjumbe wa Allah (S.A.W.) akisema, "

«يَخْرُجُ فِيكُمْ قَوْمٌ تَحْقِرُونَ صَلاَتَكُمْ مَعَ صَلاَتِهِمْ، وَصِيَامَكُمْ مَعَ صِيَامِهِمْ، وَأَعْمَالَكُمْ مَعَ أَعْمَالِهِمْ، يَقْرَؤُونَ الْقُرْآنَ وَلاَ يُجَاوِزُ حَنَاجِرَهُمْ، يَمْرُقُونَ مِنَ الدِّينِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ، تَنْظُرُ فِي النَّصْلِ فَلاَ تَرَى شَيْئًا؛ ثُمَّ تَنْظُرُ فِي الْقِدْحِ فَلاَ تَرَى شَيْئًا؛ ثُمَّ تَنْظُرُ فِي الرِّيشِ فَلاَ تَرَى شَيْئًا، وَتَتَمَارَى فِي الفُوقِ».

Maana yake, “Watakutokeeni watu miongoni mwenu mtazidharau Sala zenu, juu ya Sala zao, na funga zenu, juu ya funga zao, na vitendo vyenu (vyema) juu ya matendo yao, wanasoma Qur`ani lakini haifiki kwenye koo zao (haifiki Qur`ani katika mioyo yao). Wanatoka katika dini mfano wa mshale unavyochopoka kwenye kiwindwa, ukikiangalia chuma cha mshale huoni kitu, kisha ukiuangalia ufito wa mshale huoni kitu, tena ukiangalia manyoya yanayofungwa katika  kichwa cha mshale huoni kitu, utabakia unatia shaka, huna uhakika endapo kichwa cha mshale kimekazika vyema, au namna gani, ili muradi huna uhakika”.[3] 

37.Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abdallah bin `Umar (R.A.A.) kasema, "

قَدِمَ رَجُلاَنِ مِنَ الْمَشْرِقِ، فَخَطَبَا، فَأَعْجَبَ النَّاسَ بَيَانُهُمَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ مِنَ الْبَيَانِ لَسِحْرًا».

Maana yake, “Walikuja wanaume wawili kutoka upande wa mashariki, wakahutubu, wakapendezewa mno watu kwa mabainisho yao (hotuba yao), akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), “Hakika katika kubainisha matamshi kuna uchawi”. Kasema Ar-Rabi`i: “Hiyo ina maana kwamba matamko yenye kufahamika yenye kuzivuta nyoyo na masikio yao”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

38. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«خَيْرُ أُمَّتِي قَوْمٌ يَأْتُونَ مِنْ بَعْدِي يُؤْمِنُونَ بِي وَيَعْمَلُونَ بِأَمْرِي وَلَمْ يَرَوْنِي فَأُوْلَئِكَ لَهُمُ الدَّرَجَاتُ الْعُلَى إِلاَّ مَنْ تَعَمَّقَ فِي الْفِتْنَةِ».

Maana yake, “Bora katika umma wangu, ni wale watakaokuja baada yangu wakaniamini (mimi), wakatenda kwa yale nilioamrisha, na wala hawakuniona, watu hao watapata daraja ya juu kabisa, isipokuwa yule atakayezamia katika fitina”.

39. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَا كَانَ اللَّهُ لِيَجْمَعَ أُمَّتِي عَلَى ضَلاَلٍ».

Maana yake, “Haiwi kwa Allah kuwakusanya umma wangu kwenye upotofu”.

40. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«إِنَّكُمْ سَتَخْتَلِفُونَ مِنْ بَعْدِي فَمَا جَاءَكُمْ عَنِّي فَاعْرِضُوهُ عَلَى كِتَابِ اللَّهِ فَمَا وَافَقَهُ فَعَنِّي وَمَا خَالَفَهُ فَلَيْسَ عَنِّي».

Maana yake, “Hakika nyinyi mtatofautiana (mtakhitilafiana) baada yangu, (basi) kitakachokujieni kutoka kwangu (Hadithi  na Athari zilizoegemezwa kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) ) kilinganisheni na kitabu cha Allah, kile kitakachowafikiana nacho, basi kimetoka kwangu, na kile kitakachokwenda kinyume nacho, basi hakitokani na mimi”.

41. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«سَتَفْتَرِقُ أُمَّتِي عَلَى ثَلاَثٍ وَسَبْعِينَ فِرْقَةً كُلُّهُمْ إِلَى النَّارِ مَا خَلاَ وَاحِدَةً نَاجِيَةٌ، وَكُلُّهُمْ يَدَّعِي تِلْكَ الْوَاحِدَةَ».

Maana yake, “Umma wangu utajigawa (utafarikiana) makundi sabini na tatu, na yote yataingia motoni, isipokuwa kundi moja litaokoka, na makundi yote yatadai wao ni kundi hilo”.

42. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لَعَنَ اللَّهُ مَنْ أَحْدَثَ فِي الإِسْلاَمِ حَدَثًا أَوْ آوَى مُحْدِثًا».

Maana yake, “Allah amemlaani mwenye kuleta uzushi katika Uislamu, au akampa makazi mzushi (yaani akamhifadhi mzushi)”.

43. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.) kasema, "Mtume wa Allah (S.A.W.) aliondoka akaelekea makaburini, na (alipofika makuburini) akasema, "

«السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لاَحِقُونَ، وَدِدْتُ أَنِّي رَأَيْتُ إِخْوَانِي»

Maana yake, “Amani na salama iwe juu yenu nyumba ya watu waumini. Na sisi akipenda Mola (tutakutana) tutajumuika na nyinyi. Nilitamani lau ningaliwaona ndugu zangu”. Wakasema, "Ewe Mjumbe wa Allah! Jee, sisi si ndugu zako?” Akasema, "

«بَلْ أَنْتُمْ أَصْحَابِي، وَإِنَّمَا إِخْوَانِي الذِينَ يَأْتُونَ مِنْ بَعْدِي وَأَنَا فَرَطُهُمْ عَلَى الْحَوْضِ»

Maana yake, “(Hapana) nyinyi ni Masahaba wangu, na hakika ndugu zangu ni wale watakaokuja baada yangu, na mimi nitawatangulia kwenye Hodhi (yangu L-Kawthar)”. Wakasema, "Ewe Mjumbe wa Mola! Vipi utaweza kuwatambua watakaokuja baada yako?” Akasema, "

«أَرَأَيْتُمْ لَوْ كَانَ لِرَجُلٍ خَيْلٌ غُرٌّ مُحَجَّلَةٌ فِي خَيْلٍ دُهْمٍٍ بُهْمٍ، أَلاَ يَعْرِفُ خَيْلَهُ؟»

Maana yake, “Mnafikiri vipi (mwaonaje) lau kama mtu ana farasi wenye alama nyeupe vipajini mwake, na alama nyeupe kwatoni mwake, kati ya kundi la farasi weusi tititi je? hawezi kumjua farasi wake?” Wakasema, "Ndiyo (bila ya shaka) ewe Mjumbe wa Allah (watamjua)”. Akasema, "

«فَإِنَّهُمْ يَأْتُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ غُرًّا مُحَجَّلِينَ مِنْ أَثَرِ الْوُضُوءِ، وَأَنَا فَرَطُهُمْ عَلَى الْحَوْضِ، ولَيُذَادَنَّ رِجَالٌ عَنْ حَوْضِي كَمَا يُذَادُ الْبَعِيرُ الضَّالُّ فَأُنَادِيهِمْ: أَلاَ هَلُمَّ، فَيُقَالُ: إِنَّهُمْ قَدْ بَدَّلُوا بَعْدَكَ، فَأَقُولُ: فَسُحْقًا فَسُحْقًا».

Maana yake, “Basi watakuja siku ya Qiyama wana alama nyeupe vipajini mwao, na miguuni mwao, kutokana na athari[1] za udhu (kutawadha kwao kwa ajili ya sala), nami nitawatangulia hodhini. Na baadhi ya watu watafukuzwa wasiliendee hodhi[2] langu, kama anavyofukuzwa ngamia aliyepotea, nitawaita (haya) njooni. Itasemwa, “Hakika watu hawa walibadilisha baada yako”. Nitasema, “Ondokeni ondokeni”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

44. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لاَ يَزَالُ الأَمْرُ - يَعْنِي الْوِلاَيَةَ - فِي قُرَيْشٍ مَا دَامَ فِيهِمْ رَجُلاَنِ - وَأَشَارَ بِإِصْبِعَيْهِ - وَلَكِنَّ الْوَيْلَ لِمَنْ افْتَتَنَ بِالْمُلْكِ».

Maana yake, “Hautaondoka utawala kwa Maquraishi maadamu wako miongoni mwao watu wawili, na akashiria kwa vidole vyake. Lakini ole wake yule atakayefitinika na utawala (akavutika kwa tamaa kutawala na ukubwa)”.

45.Kasema Ar-Rabi`i, “Imenifikia kutoka kwa Abii Masoud L-Answaary, kasema, "Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kuwaambia Maquraysh, "

«لَنْ يَزَالَ هَذَا الأَمْرُ فِيكُمْ وَأَنْتُمْ وُلاَتُهُ مَا لَمْ تُحْدِثُوا، فَإِذَا فَعَلْتُمْ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ شِرَارَ خَلْقِهِ فَيَلْحُونَكُمْ كَمَا يُلْحَى هَذَا الْقَضِيبُ»

Maana yake, “Hautakuondekeeni utawala huu mlionao na ilhali ni waendeshaji wake, ikiwa hamtaleta uzushi, pindi mkileta uzushi, Allah atawasalitishia watu makatili katika viumbe wake, watawabandua kama inavyobanduliwa bakora hii”. Akiashiria bakora aliyokuwa nayo mkononi.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

46. Kasema Ar-Rabi`i, “Imenifikia kuwa `Ubadat Bin Swaamit alitoka Sham kwa ajili ya Hijja akapitia Madina, akamwendea (Seyyidna) Uthmaan bin Affaan (R.A.A.) akamwambia, “Jee nikueleze kitu nilichosikia kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.)?” Akasema, “Ndio”. Akasema, “Nilimsikia (Mtume wa Allah (S.A.W.) akisema, "

«سَيَكُونُ مِنْ بَعْدِي أُمَرَاءُ يَقْرَؤُونَ كَمَا تَقْرَؤُونَ، وَيَعْمَلُونَ مَا تُنْكِرُونَ، فَلَيْسَ لأُوْلَئِكَ عَلَيْكُمْ طَاعَةٌ».

Maana yake, “Baada yangu kutakuwepo na viongozi wanasoma kama mnavyosoma, na wanayafanya yale mnayoyachukia, basi haikupasiini kuwatii”.

47. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Annas bin Malik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ أَطَاعَ أَمْرِي فَقَدْ أَطَاعَنِي وَمَنْ عَصَى أَمْرِي فَقَدْ عَصَانِي، أَلاَ وَإِنَّ الْفِتْنَةَ هَاهُنَا».

Maana yake, “Mwenye kuitii amri yangu basi kanitii Mimi, na atakayeiasi amri yangu basi atakuwa ameniasi mimi. Hakika fitina itatoka (upande huu) hapa”. Akaashiria kwa mkono wake mara tatu kuelekea upande wa Mashariki".

48. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Malik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّهُ فِي ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّهُ: إِمَامٌ عَادِلٌ، وَشَابٌّ نَشَأَ فِي عِبَادَةِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ، وَرَجُلٌ مُتَعَلِّقٌ قَلْبُهُ بِالْمَسْجِدِ إِذَا خَرَجَ حَتَّى يَعُودَ إِلَيْهِ، وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ اجْتَمَعَا وَتَفَرَّقَا عَلَى ذَلِكَ، وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللَّهَ خَالِيًا فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ بِالدُّمُوعِ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ، وَرَجُلٌ دَعَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ حُسْنٍ وَجَمَالٍ فَقَالَ: إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ، وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا أَنْفَقَتْ يَمِينُهُ».

Maana yake, “Watu aina saba Allah atawafunika kwa kivuli Chake, siku ambayo hapatakuwa na kivuli kingine isipokuwa kivuli Chake (alichokitayarisha): Imamu (kiongozi) muadilifu (anayehukumu kwa sheria ya Qur`aani), kijana alieondokea akiwa akimuabudu Mola Mtukufu, mtu ambaye moyo wake umeshikamana na msikiti, akitoka humo mpaka atakaporejea, watu wawili wenye kupendana kwa ajili ya Allah, kukutana kwao wawili hao, na kufarikiana kwao kwa madhumuni hayo, mtu aliyemdhukuru Allah akiwa peke yake mpaka macho yake yakamchiririka machozi kwa khofu ya Allah. Mtu ambaye katakiwa na mwanamke aliyekuwa mzuri (kwa tarajio la kufanya nae zinaa[1]) akasema, "Mimi (siwezi kuzini) namuogopa Allah, Bwana wa viumbe wote. Na pia mtu aliyetoa sadaka kwa kificho bila kujua mkono wake wa kushoto, kilichotolewa na mkono wake wa kulia".

49. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, "Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«مَنْ عَمِلَ عَمَلاً لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌّ».

Maana yake, “Mwenye kufanya tendo ambalo hatukuliamrisha (yaani jambo la kuzua) atarudishiwa (halitakubaliwa)”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

50. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.) kasema, "Alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akimaliza kusali Sala ya Alfajiri husema, "

«هَلْ رَأَى أَحَدٌ مِنْكُمْ اللَّيْلَةَ رُؤْيًا ؟»

Maana yake, “Jee kuna yeyote yule katika nyinyi aliyeota ndoto katika usiku wa leo?” Halafu anasema, "

«إِنَّهُ لَيْسَ يَبْقَى مِنْ بَعْدِي مِنَ النُّبُوَّةِ إِلاَّ الرُّؤْيَا الصَّالِحَةُ»

Maana yake, “Hakuna kilochobakia baada yangu katika Utume ila ndoto njema”

51 Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas Bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الرُّؤْيَا الْحَسَنَةُ مِنَ الرَّجُلِ الصَّالِحِ جُزْءٌ مِنْ سِتَّةٍ وَأَرْبَعِينَ جُزْءًا مِنَ النُّبُوَّةِ».

Maana yake, “Ndoto njema ya mja mwema (mcha Mungu), ni sehemu miongoni mwa sehemu arubaini na sita za Utume”.

52.Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema "Nimewasikia watu wakiilezea Hadithi kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) wakisema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«الرُّؤْيَا مِنَ اللَّهِ وَالْحُلُمُ مِنَ الشَّيْطَانِ فَإِذَا رَأَى أَحَدُكُمْ مَا يَكْرَهُ فَلْيَتْفُلْ عَنْ يَسَارِهِ ثَلاثِ مَرَّاتٍ إِذَا اسْتَيْقَظَ، وَلْيَتَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنْ شَرِّهَا، فَإِنَّهَا لَنْ تَضُرَّهُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ».

Maana yake, “Ndoto njema inatokana na Allah, na ndoto mbaya inatokana na Shetani, kwa hiyo, iwapo mmoja wenu akiona ndoto ya kumchukiza (jambo baya), ateme mate upande wake wa kushoto mara tatu, na akiamka ajikinge kwa Allah na shari yake, kwani haitamdhuru kwa uwezo wa Mola”. Na akasema, "Akasema mmoja wao, “Kwa hakika nilikuwa ninaota ndoto zilikuwa nzito juu yangu kuliko jabali, lakini baada ya kusikia hadithi hii, sikuwa nina jali lolote juu ya ndoto hizo”.

53. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, "Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«مَنْ أَفْتَى مَسْأَلَةً أَوْ فَسَّرَ رُؤْيًا...»

Maana yake, “Mwenye kufutu suala la dini bila ya maarifa, au kufasiri ndoto…” Hadithi hii imetajwa kwa kirefu kwenye mlango wa kutafuta elimu[1]“.

54. Abu Ubaydah, kwa njia ya Ibn Umar (R.A.A.), kutoka kwa Mtume (S.A.W.) kasema, "

«أَرَانِي اللَّيْلَةَ عِنْدَ الْكَعْبَةِ، فَرَأَيْتُ رَجُلاً آدَمَ كَأَحْسَنِ مَا يُرَى مِنْ آدَمِ الرِّجَالِ، لَهُ لِمَّةٌ كَأَحْسَنِ مَا يُرَى مِنَ اللِّمَمِ، قَدْ رَجَّلَهَا وَهِيَ تَقْطُرُ مَاءً، مُتَّكِئًا عَلَى عَوَاتِقِ رَجُلَيْنِ، يَطُوفُ بِالْكَعْبَةِ، فَسَأَلْتُ: مَنْ هَذَا؟ فَقِيلَ لِي: الْمَسِيحُ بْنُ مَرْيَمَ عَلَيْهِمَا السَّلاَمُ، ثُمَّ إِذَا أَنَا بِرَجُلٍ جَعْدٍ قَطَطٍ أَعْوَرِ الْعَيْنِ الْيُمْنَى كَأَنَّهَا عِنَبَةٌ طَافِيَةٌ، فَسَأَلْتُ: مَنْ هَذَا؟ فَقِيلَ: الْمَسِيحُ الدَّجَّالُ».

Maana yake, “Nilioteshwa usiku ndoto nikajiona nipo katika Al Kaaba, nilimuona mwanamume mwenye rangi ya maji ya kunde, mwenye uzuri mkubwa unaopendeza unaoonekana kwa mtu mwenye rangi hiyo, ana nywele zilizovuka masikio, zenye kupendeza sana, katika wenye nywele kama hizo, kazichana huku zikitoja[2] maji, kaegemea kwenye mabega ya watu wawili, akitufu Ka`aba, nikauliza, “Huyu ni nani?” Nikaambiwa: “Ni Al-Masiih, mtoto wa Mariamu, amani iwe juu yao”. Kisha papo hapo nikamuona mtu mwenye nywele zilizopinda pinda, mwenye jicho moja, chongo jicho la kulia, limetokeza nje kama vile zabibu iliyojitokeza kwenye kitawi kuliko nyenziwe nikauliza: “Huyu ni nani?” Nikaambiwa, “Al-Masiih Ddajjaal”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

55. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, niliarifiwa kutoka kwa Talha Bin Ubaydillaah (R.A.A.) kasema, "Mtu mmoja alikuja kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kutoka katika watu wa Najd, nywele za kichwa chake zimetawanyika, mvumo wa sauti (yake) ulikuwa ukisikika, lakini tulikuwa hatufahamu anasema nini, mpaka aliposogea akawa anauliza kuhusu Uislamu, Mtume wa Allah (S.A.W.) akamjibu akamwambia, "

«خَمْسُ صَلَوَاتٍ فِي الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ»، قَالَ: هَلْ غَيْرُهَا؟ قَالَ: «لاَ إِلاَّ أَنْ تَطَوَّعَ» فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «وَصِيَامُ شَهْرِ رَمَضَانَ»، قَالَ: هَلْ غَيْرُهُ؟ قَالَ: «لاَ إِلاَّ أَنْ تَطَوَّعَ»، ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «وَالزَّكَاةُ»، ثُمَّ قَالَ: هَلْ غَيْرُهَا؟ قَالَ: «لاَ إِلاَّ أَنْ تَطَوَّعَ» قَالَ: فَأَدْبَرَ الرَّجُلُ وَهُوَ يَقُولُ: لاَ أَزِيدُ  عَلَى هَذَا ولاَ أَنْقُصُ مِنْهُ. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَفْلَحَ  إِنْ صَدَقَ».

Maana yake, “Sala tano kwa siku moja mchana na usiku”. Akasema, “Jee ziko nyingine?”. Akasema, “Hakuna, ila ukitaka kusali sala za nyongeza (Sunna, tatwawu`a). Akasema Mjumbe wa Mola, "Na kufunga mwezi wa Ramadhani”. Akasema, "Iko nyingine?” Akasema, “Hakuna, ila ukitaka kufunga funga za nyongeza (Sunna, tatwawu`a)”. Halafu Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, “Na Zaka”. Halafu akasema, "Kiko kinginecho?” Akasema, “Hakuna ila ukitaka kutoa za nyongeza (Sunna, tatwawu`a)”. Akasema, "Akaondoka yule mtu huku akisema, “Sitozidisha kitu juu ya haya, na wala sitapunguza katika hayo”. Mjumbe wa Allah (S.A.W.) akasema, “Amefaulu akiwa ni mkweli (yaani akitimiza)”.

56. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas Bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الإِحْسَانُ أَنْ تَعْمَلَ للَّهِ كَأَنَّكَ تَرَاهُ فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ».

Maana yake, “Hakika ihsani ni kufanya jambo kwa ajili ya Allah kama kwamba unamuona, na kama humuoni basi Yeye anakuona”.

57. Kasema Ar-Rabi`i, “Imenifikia kutoka kwa Ubaadat Bin Sswaamit (R.A.A.) kasema, “Alikuja mtu mmoja kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, “Ewe Mtume wa Mola, kitendo kipi ni bora (kukitenda)”. Akamjibu akasema, "

«إِيمَانٌ بِاللَّهِ وَتَصْدِيقٌ بِهِ، وَجِهَادٌ فِي سَبِيلِهِ»

Maana yake, “Kumuamini Allah, na kuisadikisha imani, na jihadi katika njia Yake”. Akasema, “Nataka kilicho chepesi kuliko hayo”. Akasema, "

«لاَ تَتَّهِمِ اللَّهَ فِي شَيْءٍ قَضَى لَكَ بِهِ».

Maana yake, “Usimtuhumu[1] Allah kwa jambo alilolitolea hukumu kwako (alilo kukadiria)”.

58.Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Maso`ud L-Ansaary (R.A.A.) kasema, “Mtume wa Allah (S.A.W.)  aliashiria kwa mkono wake upande wa Yemen akasema, "

«أَلاَ إِنَّ الإِيمَانَ هَاهُنَا، وَإِنَّ الْفِتْنَةَ وَغِلَظَ الْقَلْوبِ فِي الْفَدَّادِينَ عِنْدَ أُصُولِ أَذْنَابِ الإِبِلِ حَيْثُ يَطْلُعُ قَرْنُ الشَّيْطَانِ رَبِيعَةُ وَمُضَرُ».

Maana yake, “Hakika imani iko huku, na hakika fitina, na nyoyo mbaya kwa wapigao makelele, wachungaji wanyama walio mwisho wa mikia ya ngamia, ambako huchomozea pembe za Shetani Rabi`a na Mudhar”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

59.Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas Bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ أَشْرَكَ سَاعَةً أُحْبِطَ عَمَلُهُ، فَإِنْ تَابَ جُدِّدَ لَهُ الْعَمَلُ».

Maana yake, “Mwenye kushirikisha kwa muda mchahe tu, vitendo (thawabu) zake huporomoshwa (vinaharibika), akitubu amali zake hurejeshewa”.

60. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«يَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى مَنْ عَمِلَ عَمَلاً أَشْرَكَ فِيهِ غَيْرِي فَهُوَ لَهُ كُلُّهُ، وَأَنَا أَغْنَى الشُّرَكَاءِ عَنِ الشِّرْكِ».

Maana yake, “Anasema Allah aliyetukuka, na mwingi wa utukufu, "Mwenye kufanya kitendo akamshirikisha mwingine asiyekuwa Mimi, basi vyote atarejeshewa mwenyewe (yaani hapati thawabu yoyote ndani yake). Na Mimi najitosheleza sihitajii mshirika”.

61. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H). mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ زَعَمَ أَنَّ مُحَمَّدًا رَأَى رَبَّهُ فَقَدْ أَعْظَمَ عَلَى اللَّهِ الْفِرْيَةَ».

Maana yake, “Mwenye kudai (kusema) kwamba Muhammad (S.A.W.) alimuona Mola wake, basi amemsingizia Allah uongo mkubwa”.

62. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, "Imenifikia kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.), kwamba alisali pamoja na Sahaba zake Sala ya asubuhi akiwa L-Hudaybiya, na athari ya mvua ilionyesha usiku ilikuwa bado iko katika mawingu, alipotoka (alipomaliza) kutoka kwenye Sala yake akawageukia watu akasema, "

«هَلْ تَدْرُونَ مَا قَالَ رَبُّكُمْ؟» قَالُوا: اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ، قَالَ: «قَالَ: أَصْبَحَ مِنْ عِبَادِي مُؤْمِنٌ وَكَافِرٌ، فَأَمَّا مَنْ قَالَ: مُطِرْنَا بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَذَلِكَ مُؤْمِنٌ بِي وَكَافِرٌ بِالْكَوَاكِبِ، وَأَمَّا مَنْ قَالَ: مُطِرْنَا بِنَوْءِ كَذَا وَكَذَا فَذَلِكَ كَافِرٌ بِي وَمُؤْمِنٌ بِالْكَوَاكِبِ».

Maana yake, “Jee mnafahamu nini kasema Mola wenu?” Wakasema, “Allah na Mjumbe wake ni wajuzi zaidi”. Akasema, “Kasema, "Wamepambazukiwa na asubuhi waja wangu waumini, na makafiri, ama yule atakaesema tumeteremshiwa mvua kwa fadhila za Mola na rehema Zake, huyo ni mwenye kuamini, na kazikufuru nyota, ama atakaesema kuwa tumeteremshiwa mvua kwa kunasibisha (kuhusisha) kwa nyota hii na hii, basi amenikufuru mimi na kuamini nyota”.

63. Kasema Ar-Rabi`I, "Kasema Abu Ubaydah, “Nimepata habari kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kuwa kasema, "

«إِنْ كَانَ زَيْدُ بْنُ عَمْرٍو لأَوَّلَ مَنْ عَابَ عَلَيَّ عِبَادَةَ الأَصْنَامِ وَالذَّبْحَ عَلَيْهَا، وَذَلِكَ أَنِّي أَقْبَلْتُ مِنَ الطَّائِفِ وَمَعِي زَيْدُ بْنُ حَارِثَةَ، وَمَعَنَا خُبْزَةٌ وَلَحْمٌ، وَكَانَتْ قُرَيْشٌ آذَتْ زَيْدَ بْنَ عَمْرٍو حَتَّى خَرَجَ مِنْ بَيْنِ أَظْهُرِنَا، فَمَرَرْتُ بِهِ وَعَرَضْتُ عَلَيْهِ السُّفْرَةَ، فَقَالَ: يَا ابْنَ أَخِي أَنْتُمْ تَذْبَحُونَ عَلَى أَصْنَامِكُمْ هَذِهِ؟ فَقُلْتُ: نَعَمْ، فَقَالَ: لاَ آكُلُهَا، ثُمَّ عَابَ الأَصْنَامَ وَالأَوْثَانَ وَمَنْ يُطْعِمُهَا وَمَنْ يَدْنُو مِنْهَا. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «وَاللَّهِ مَا دَنَوْتُ مِنَ الأَصْنَامِ شَيْئًا حَتَّى أَكْرَمَنِي اللَّهُ بِالنُّبُوَّةِ»

Maana yake, “Kwa hakika Zayd bin Amru alikuwa ni wa kwanza kunielezea ubaya wa kuabudu masanamu, na kuwachinjia, aliyasema hayo nilipokuwa natoka Taif pamoja na Zayd Bin Haaritha, na tulikuwa na mkate na nyama. Maquraishi walikua wamemuudhi Zayd bin Amru mpaka ikampelekea kuondoka miongoni mwetu (yaani akajitenga pekee yake), nikampitia na nikampa chakula, akasema, "Ewe mtoto wa ndugu yangu!, Nyinyi mnachinja kwenye masanamu yenu haya?[1], Nikasema, “Ndio[2]”. Akasema, “Sitokula”.  Kisha akasema maneno mabaya kuhusu hayo masanamu, na mwenye kuyalisha, na anaye yakurubia. Akasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), “Ninaapa kwa Mola sijapata kuyakurubia kabisa masanamu kwa kitu chochote kile, mpaka Allah aliponikirimu kwa Utume (yaani katu hakuwahi kuyakurubia)”. Kasema, “Alipewa utume akiwa na umri wa miaka arubaini, na alikaa na Israfiil (A.S.) miaka mitatu, na hapana kitu kilichoteremshwa, halafu akaondoka Israfiil akakaa na Jibriil (A.S.), Mola akamteremshia Qur-ani miaka kumi akiwa Makka, na miaka kumi akiwa Madina. Na alifariki akiwa na umri wa miaka sitini na tatu”.

64. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.) kasema," Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«رَأْسُ الْكُفْرِ نَحْوَ الْمَشْرِقِ، وَالْفَخْرُ وَالْخُيَلاَءُ فِي أَهْلِ الْخَيْلِ وَالإِبِلِ، وَالْجَهْلُ فِي الْفَدَّادِينَ أَهْلِ الْوَبَرِ، وَالسَّكِينَةُ فِي أَهْلِ الْغَنَمِ».

Maana yake, “Kichwa cha ukafiri upande wa mashariki, na ufakhari, na kiburi, kwa wenye farasi, na wenye ngamia, na ujahili, ni kwa wachungaji wa wanyama wanaochunga kwa sauti za makelele, na utulivu, na unyenyekevu kwa watu wenye mbuzi”.

65. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ قَالَ لأَخِيهِ: يَا كَافِرُ، فَقَالَ لَهُ: أَنْتَ الْكَافِرُ فَقَدْ بَاءَ بِالْكُفْرِ أَحَدُهُمَا، وَالْبَادِئُ أَظْلَمُ».

Maana yake, “Mwenye kumwambia ndugu yake (Muislamu) “Ewe kafiri!” Naye akamwambia, “Wewe kafiri,” basi unamrudia ukafiri mmoja wao, na aliyeanza ni dhalimu zaidi”.

66. Abu Ubaydah kasema, "Imenifikia kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الرِّيَاءُ يُحْبِطُ الْعَمَلَ كَمَا يُحْبِطُهُ الشِّرْكُ».

Maana yake, “Ria[3] kuna haribu (thawabu za) vitendo, kama vile unavyo haribu ushirikina”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

67. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«إِذَا أَحَبَّ اللَّهُ عَبْدًا قَالَ: يَا جِبْرِيلُ إِنِّي أَحْبَبْتُ عَبْدِي فُلاَنًا فَأَحْبِبْهُ، فَيُحِبُّهُ جِبْرِيلُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ، ثُمَّ يُنَادِي فِي أَهْلِ السَّمَاءِ أَلاَ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَبَّ فُلاَنًا فَأَحِبُّوهُ، فَيُحِبُّهُ أَهْلُ السَّمَاءِ، ثُمَّ يُوضَعُ لَهُ الْقَبُولُ فِي أَهْلِ الأَرْضِ، وَإِذَا أَبْغَضَ اللَّهُ عَبْدًا فَمِثْلُ ذَلِكَ».

Maana yake, “Allah akimpenda mja (Muislamu) husema, “Ewe Jibriil! Nimempenda mja Wangu fulani mpende, basi Jibril (A.S.) anampenda, halafu anatangaza kwa Malaika wa mbinguni, “Hakika Allah kampenda fulani mpendeni, basi Malaika wa mbinguni humpenda, halafu anapendezeshwa kwa watu wa duniani. Na endapo Mola atamchukia mtu hali kadhalika (Yaani atafanyiwa hivi hivi kwa kuchukiwa).

68. Na kutokana na Abu Hurayrah kasema, "Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«يَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ: أَيْنَ الْمُتَحَابُّونَ ِلأَجْلِي الْيَوْمَ أُظِلُّهُمْ فِي ظِلِّي يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلِّي».

Maana yake, “Allah (S.W.T) atasema siku ya Qiyama, “Wako wapi wale waliokuwa wakipendana kwa ajili yangu? Leo niwafunike kwenye kivuli Changu, siku ambayo hakuna kivuli isipokuwa kivuli Changu”.

69. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, " Imenifikia kutoka kwa Mu`adh bin Jabal kasema, "Kasema Mjumbe wa Allah  (S.A.W.), "

«يَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى: وَجَبَتْ مَحَبَّتِي لِلْمُتَحَابِّينَ فِيَّ، وَالْمُتَجَالِسِينَ فِيَّ، وَالْمُتَزَاوِرِينَ فِيَّ وَالمُتَدَالِّيْنَ فِيَّ ».

Maana yake, “Anasema Allah aliyetukuka, “Wamewajibikiwa pendo Langu, wenye kupendana kwa ajili Yangu, na wanaokaa kuzungumza kwa ajili Yangu, na wenye kutembeleana kwa ajili Yangu, na wale wanaotolewa mifano kwenye maongezi kuhusu mambo ya dini kwa ajili Yangu”.

70. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ إِذَا أَحَبَّ عَبْدِي لِقَائِي أَحْبَبْتُ لِقَاءَهُ، وَإِذَا كَرِهَ عَبْدِي لِقَائِي كَرِهْتُ لِقَاءَهُ».

Maana yake, “Anasema Allah, “Mja Wangu akipenda kukutana na Mimi, Napenda kukutana naye, na iwapo hapendi kukutana na Mimi, Nami Sipendi kukutana naye”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

NUHUSI[1].

71. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia kutoka kwa Mjumbe wa  Mola (S.A.W.) kasema, "

«كُلُّ شَيْءٍ بِقَضَاءٍ وَقَدَرٍ حَتَّى الْعَجْزِ وَالْكَيْسِ»

Maana yake, “Kila jambo litafanyika kama lilivyohukumiwa, na lilivyokadiriwa (lilivyopangwa), hata kutokumudu kufanya kitu, na kumudu kufanya kitu”.

72. Kasema Ar-Rabi`i, “Imenifikia kutoka kwa `Ubaada bin Sswaamit kasema, “Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«إِنَّكَ لَنْ تَجِدَ وَلَنْ تُؤْمِنَ وَتَبْلُغَ حَقِيقَةَ الإِيمَانِ حَتَّى تُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَيْرِهِ وَشَرِّهِ أَنَّهُ مِنَ اللَّهِ» قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ لِي أَنْ أَعْلَمَ خَيْرَ الْقَدَرِ وَشَرَّهُ قَالَ: «تَعْلَمُ أَنَّ مَا أَخْطَأَكَ لَمْ يَكُنْ لِيُصِيبَكَ، وَمَا أَصَابَكَ لَمْ يَكُنْ لِيُخْطِئَكَ، فَإِنْ مُتَّ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ دَخَلْتَ النَّارَ».

Maana yake, “Hakika wewe hutopata, na wala hutoamini, na (wala) kufikia imani ya kweli, mpaka uiamini Qadar[2] kheri yake, na shari yake, kuwa inatokana na Allah”. Akasema, "Nikasema, “Ewe mjumbe wa Mola! Vipi mimi nitaweza kujua kheri ya Qadar, na shari yake?” Akasema, “Fahamu kilicho kukosa kilikuwa hakiwezi kukupata, na kilichokupata kilikuwa hakiwezi kukukosa, na endapo utafariki kinyume ya haya[3] utaingia Motoni”.

73. Kasema Abu Ubaydah, kwamba, "Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«لاَ هَامَةَ وَلاَ عَدْوَى وَلاَ صَفَرَ».

Maana yake, “Hapana kupatwa na mkosi (kwa kuona kunguru au bundi au mfano wake), wala ugonjwa haujiambukizi wenyewe (isipokuwa kwa amri ya Allah), wala mwezi wa Safar (haifai kuusogeza mbele)”. Kasema Ar-Rabi`i: “وَلاَ عَدْوَى Hapana maambukizo yaani ugonjwa kumtoka mgonjwa Fulani, yakamuingia mwingine (isipokuwa kwa amri ya Mola). لاَ هَامَةَ Zama za ujahili[4] watu walikuwa wakisema, "Akifariki mtu hutoka kichwani kwake mdudu ambaye ndiye aliye msababishia kifo chake". Na pia walikuwa wakiuharamisha mwezi wa safar, mwaka, na mwaka mwingine walikuwa wakiuharamisha mwezi wa Muharram. Mtume wa Allah (S.A.W.) akayakataza yote hayo wasifanye, hata baadhi yao wakati wa ujahilia wakafikia kusema akifa mtu na alama ya kimanjano kwamba mkosi wa mwezi wa safar ndiyo uliomsababishia kifo chake. Akayakataza Mtume wa Allah (S.A.W.)”

74. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لاَ يَرِدُ هَائِمٌ عَلَى مُصِحٍّ».

Maana yake, “Mnyama (ngamia) mwenye magonjwa, asiwekwe na mnyama aliyemzima”. Kasema Ar-Rabi`i, "Tamko la neno (الهائم) ni ngamia mwenye ugonjwa, na tamko la (المصح) waliokuwa wazima hawana maradhi".

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

75. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Umar (R.A.A.) kasema, "Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«أَلا إِنَّ الْفِتْنَةَ هَاهُنَا»

Maana yake, “Hakika fitina itatokea upande huu”. Akaashiria kwa mkono wake kuelekea upande wa mashariki. Kasema Jaabir bin Zayd, “Kasema Ibn Abbas, “Na watu walikuwa wakiingojea (hiyo fitna) baada ya (kufa) Mjumbe wa Allah (S.A.W.) hata ilipodhihiri mpaka kupelekea hali ya mambo kuzongeka upande wa mashariki, na watu kutengana makundi makundi. Aliyeokoka kaokoka, na aliyeangamia kaangamia ndani yake”.

76. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriy kasema, “Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«يُوشِكُ أَنْ يَكُونَ خَيْرُ مَالِ الْمُسْلِمِ غَنَمًا يَتْبَعُ بِهَا شَعَفَ الْجِبَالِ وَمَوَاضِعَ الْمَطَرِ يَفِرُّ بِدِينِهِ مِنَ الْفِتْنَةِ».

Maana yake, “Inakaribia kuwa mali bora ya Muislamu kuchumwa yenye kufuatiwa juu ya vilele vya majabali, na mahali penye (kunyeshewa) kumiminikiwa na (maji) ya mvua, anakimbia na dini yake, kujiepusha na fitina (mitihani)”.[1]

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

77. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Jaabir bin Abdallah (R.A.A.) kasema,  “Kasema Mjumbe wa Mola, "

«لاَ تَسْتَقْبِلُوا الْقِبْلَةَ بِبَوْلٍ وَلاَ غَائِطٍ».

Maana yake, “Msielekee kibla mnapokwenda haja ndogo, na wala haja kubwa”. Kasema Jaabir, “Nilimuuliza juu ya haya Ibn Abbas akasema, “Haya ukiwa jangwani, au pahala wazi, ama ukiwa kwenye nyumba hapana neno, kwani pana kizuizi baina ya watu, na baina ya Kiblah, nacho ni ukuta”.

78. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia kutoka kwa Abdullah bin `Umar (R.A.A.) kasema, "Niliingia nyumba ya Hafsa nikamkuta Mjumbe wa Allah (S.A.W.) amechuchumaa kati ya mawe mawili, kwa ajili ya kujisaidia, huku amekipa mgongo Kiblah, ameelekea upande wa Baitul Maqdis”. Akasema Abu Ubaydah, “Kasema, Jaabir, “Kwa ajili hii karuhusu Ibn Abbas kuelekea kibla unapokwenda haja ndani ya nyumba”.

79. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Ayyuub L-Ansary (R.A.A,) sahaba wa Mtume wa Allah (S.A.W.), kasema naye yuko Misri, “Ninaapa sijui nifanye nini na vyoo hivi, na kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا ذَهَبَ أَحَدُكُمْ لِبَوْلٍ أَوْ غَائِطٍ فَلاَ يَسْتَقْبِلِ الْقِبْلَةَ وَلاَ يَسْتَدْبِرْهَا بِفَرْجِهِ».

Maana yake, “Mmoja wenu atakapokwenda haja ndogo, au kubwa, asielekee kibla, wala asikipe mngongo”. Kasema Ar-Rabi`i, “Kasema Abu Ubaydah “Tumeileta amri hii kutoka katika Hadithi aliyoielezea Jaabir bin Zayd, na tukabainisha yaliyoelezwa ndani yake, na ilivyotolewa. Na Mola Ndiye Mjuzi wa yote.

80. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«أَنَا لَكُمْ مِثْلُ الْوَالِدِ أُعَلِّمُكُمْ أَمْرَ دِينِكُمْ»

Maana yake, “Mimi kwenu ni mfano wa baba, ninawafundisha amri ya dini yenu”. Na akaamuru kujinadhifisha (kustanji) kwa kutumia vijiwe vitatu, na akakataza isitumiwe choo kikubwa kikavu, na mifupa iliyochakaa kwa ukongwe (kwa kustanjia)”.

81. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia habari kutoka kwa Ibn Masoud kasema, “Nilikuwa pamoja na Mtume wa Allah (S.A.W.) hata alipotaka kukidhi haja yake ya kibinaadamu (yaani kwenda haja) akasema, "

«ائْتِنِي بِالأَحْجَارِ»

Maana yake, “Niletee vijiwe”. Nikampelekea vijiwe viwili, na donge la choo kikubwa kikavu, akajipangusa kwa vijiwe viwili, na akalitupa kando lile donge la choo kikubwa kikavu, akasema, "

«إِنَّهَا رِكْسٌ».

Maana yake, “Hakika haya ni najisi”. Akasema Jaabir, “Nilisikia idadi ya watu katika Masahaba wakisema, “Ukweli wa mambo kukataza kwa Mtume (S.A.W.) isitumiwe mifupa, na choo kikubwa kikavu kwa kujinadhifishia ni kwa sababu: Mifupa  ni chakula cha ndugu zenu wa Kijini, na choo kikubwa kikavu ni chakula cha wanyama wao”. Akasema Jaabir Bin Zayd, “Niliyoyadiriki kwa Ibn Abbas akiyasema, “Kujinadhifisha ni kwa vijiwe vitatu”.

82. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mjumbe wa  Mola kasema, "

«مَنْ تَوَضَّأَ فَلْيَسْتَنْثِرْ، وَمَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ».

Maana yake, “Mwenye kutawadha atoe maji puani (ayavute na kuyapenga puani kwake), na atakaejinadhifisha (kwa vijiwe) atumie (vijiwe) idadi ya tasa (isiyogawanika)”.

83. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema kwamba, “Mtume wa Allah (S.A.W.) amekataza kwenda haja ndogo (kukojoa), au kwenda haja kubwa kwenye vishimo”. Kasema Ibn Abbas, “Imekatazwa hivyo na Mtume wa Allah (S.A.W.) kwa sababu vishimo ni makaazi ya ndugu zenu wa Kijini”.

84. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.), "Alikuwa (Mtume S.A.W.) kwa (ubora wa) adabu zake, akitaka kwenda haja alikuwa hanyanyui shuka (nguo) yake mpaka aikaribiye ardhi”[1]. (Akaendelea) Kusema, “Mtu alipita wakati Mjumbe wa Allah (S.A.W.) anataka kujisaidia haja ndogo, akamtolea salamu, Mtume wa Allah (S.A.W.) hakumjibu salamu yake”.

85. Na kutokana na njia hiyo[2] kutoka kwake Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “

«لاَ تَسْتَقْبِلُوا الْقِبْلَةَ بِبَوْلٍ وَلاَ غَائِطٍ».

Maana yake, “Msielekee kibla mnapokwenda haja ndogo au kubwa”.

86. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي لأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ عِنْدَ كُلِّ صَلاَةٍ وَكُلِّ وُضُوءٍ».

Maana yake, “Ingelikua siuonei umma wangu tabu, ningeliwaamrisha kupiga mswaki kila wanapotaka kusali, na kila wanapotaka kutawadha”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

87. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«إِذَا اسْتَيْقَظَ أَحَدُكُمْ مِنْ نَوْمِهِ فَلاَ يَغْمِسْ يَدَهُ فِي الإِنَاءِ حَتَّى يَغْسِلَهَا ثَلاَثاً، لأَنَّهُ لاَ يَدْرِي أَيْنَ بَاتَتْ يَدُهُ».

Maana yake, “Atakapoamka mmoja wenu kutoka usingizini mwake, asiingize mkono wake ndani ya chombo (chenye maji) mpaka auoshe mara tatu, kwa sababu hajui wapi umelala mkono wake”.

88. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لاَ وُضُوءَ لِمَنْ لَمْ يَذْكُرِ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ».

Maana yake, “Hana udhu asiyetaja jina la Allah wakati wa udhu”. Kasema Ar-Rabi`i, “Hiyo ni changa moto (motisha) ya Mtume wa Allah (S.A.W.) ya kuwavutia watu kupata thawabu nyingi za kumtaja Mola”.

89. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.), kuwa alitawadha mara moja akasema, "

«هَذَا وُضُوءٌ لاَ تُقْبَلُ الصَّلاَةُ إِلاَّ بِهِ»

Maana yake, “Huu udhu haikubaliwi Sala ila kwa huu,” Kisha akatawadha mara mbili mbili akasema, "

«مَنْ ضَاعَفَ ضَاعَفَ اللَّهُ لَهُ»

Maana yake, “Mwenye kuzidisha, Allah atamzidishia (thawabu)”. Akatawadha mara tatu tatu akasema, "

«هَذَا وُضُوئِي وَوُضُوءُ الأَنْبِيَاءِ مِنْ قَبْلِي».

Maana yake, “Huu ndio udhu wangu, na udhu wa Mitume kabla yangu”.

90. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«خَلِّلُوا بَيْنَ أَصَابِعِكُمْ فِي الْوُضُوءِ قَبْلَ أَنْ تُخَلَّلَ بِمَسَامِيرَ مِنْ نَارٍ».

Maana yake, “Asueni (sugueni) baina ya vidole vyenu (Yaani enezeni maji kati ya vidole vyenu) wakati wa kutawadha kabla havijaasuliwa na misumari ya moto”.

91. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لاَ إِيمَانَ لِمَنْ لاَ صَلاَةَ لَهُ، وَلاَ صَلاَةَ لِمَنْ لاَ وُضُوءَ لَهُ، وَلاَ صَوْمَ إِلاَّ بِالْكَفِّ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ».

Maana yake, “Hana imani asiyesali, wala hana Sala asiyekuwa na udhu, na wala hana saumu asiye jikinga na yaliyoharamishwa na Allah”.

92. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«وَيْلٌ لِلْعَرَاقِيبِ مِنَ النَّارِ وَوَيْلٌ لِبُطُونِ الأَقْدَامِ مِنَ النَّارِ».

Maana yake, “Ole wake vile visigino kwa moto, na ole wake yale matumbo ya nyayo kwa (adhabu) ya moto”. Kasema Ar-Rabi`i, “Makusudio ya Mtume wa Allah (S.A.W.) ni kuisugua na kupitisha maji ya kutosheleza wakati wa kuosha (udhu)”.

93. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema kumwambia Luqayt bin Subrah, "

«إِذَا اسْتَنْشَقْتَ فَأَبْلِغْ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ صَائِمًا».

Maana yake, “Unapovuta maji puani mwako wakati wa kutawadha yafikishe ndani, isipokuwa ukiwa umefunga”. Na katika Hadithi nyingine kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kwa mlolongo huu kasema Mtume (S.A.W.) kumwambia Luqayt bin Subrah, " 

«إِذَا تَوَضَّأْتَ فَضَعْ فِي أَنْفِكَ مَاءً ثُمَّ اسْتَنْثِرْ».

Maana yake, “Ukitawadha weka maji ndani ya pua yako halafu yapenge”.

94. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, "Imenifikia kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) alisukutua, na akavuta maji puani kwa gao moja”.

95. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia kutoka kwa Mtume (S.A.W.), "

كَانَ مُتَّخِذًا مِنْدِيلاً يَمْسَحُ بِهِ بَعْدَ الْوُضُوءِ، وكَانَ بَعْضُ أَزْوَاجِهِ يُنَاوِلُهُ إِيَّاهُ فَيُجَفِّفُ بِهِ.

Maana yake, “Kuwa alikuwa amekiweka kitambaa kwa ajili ya kujipangusia maji baada ya kutawadha, na walikuwa baadhi ya Wake Zake wakimpa kitambaa hicho, na alikuwa akijikaushia (kujifutia) nacho”. Kasema Ar-Rabi`i, “Kasema Abu Ubaydah, “Lililo amrishwa kwetu sisi mtu asivifute viungo vyake baada ya udhu, na ndio jambo lenye kupendekezwa na baadhi ya Wanavyuoni kwa ajili ya kupata thawabu, maadamu maji bado yako katika viungo vyake”.

96. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.), "

 أَنَّهُ مَسَحَ بِبَعْضِ رَأْسِهِ فِي الْوُضُوءِ.

Maana yake, “Yeye (Mtume wa Allah (S.A.W.) alipangusa (kwa maji) baadhi ya kichwa chake wakati wa udhu”.

97. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Nilimsikia Mtume wa Allah (S.A.W.) akisema, "

«الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ»

Maana yake, “Masikio ni katika kichwa”.

Akasema niliambiwa pia, “Mtume wa Allah (S.A.W.) aliteka maji kwa kiganja kimoja akapangusa kichwa na masikio yake”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

98. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Maalik (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«أَلاَ أُخْبِرُكُمْ بِمَا يَمْحُو اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ؟ إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكَارِهِ، وَكَثْرَةُ الْخُطَى إِلَى الْمَسَاجِدِ، وَانتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ، فَذَالِكُمُ الرِّبَاطُ» قَالَهَا ثَلاَثًا.

Maana yake, “Jee nikuelezeni ambayo yanampelekea Allah kufuta madhambi (ya mja), na ya kumpandishia daraja (yake)? Kueneza maji wakati wa udhu katika viungo (kutawadha vizuri) katika hali ya uchukivu (mfano siku za baridi kali), na kukithirisha hatua za kwenda msikitini, na kuingoja Sala baada ya Sala. Basi fungamaneni nayo” Kasema haya mara tatu.

99. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.) kasema, "Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا تَوَضَّأَ الْعَبْدُ الْمُسْلِمُ، فَغَسَلَ وَجْهَهُ خَرَجَ مِنْ وَجْهِهِ كُلُّ خَطِيئَةٍ نَظَرَ إِلَيْهَا بِعَيْنِهِ، آخِرَ قَطْرِ الْمَاءِ؛ فَإِذَا غَسَلَ يَدَيْهِ خَرَجَتْ مِنْهُمَا كُلُّ خَطِيئَةٍ بَطَشَهَا بِهِمَا، ثُمَّ كَذَلِكَ حَتَّى يَخْرُجَ نَقِيًّا مِنَ الذُّنُوبِ».

Maana yake, “Akitawadha mja Muislamu, akaukosha uso wake, basi humtoka usoni mwake madhambi yake yote aliyoyaangalia kwa macho yake hadi tone la mwisho la maji. Na akiikosha mikono yake miwili, basi humtoka humo kila dhambi yenye (kusababishwa), na kufanywa na mikono hiyo. Kisha itaendelea hivyo mpaka atatoka msafi hana dhambi”.

100. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.), "Alitoka kuelekea makaburini…Hadithi hii imetaja kwa kirefu katika mlango wa Umma[1].

101. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, "Imenifikia kutoka kwa Uthman Ibn Affaan kuwa alikuwa ameketi kwenye sebule, akaja muadhini, akaadhini kwa ajili ya Sala ya Alasiri, akaomba maji akatawadha, halafu akasema, "Naapa kwa jina la Mola nitakuambieni Hadithi lau kwamba ingelikuwemo katika kitabu cha Allah nisingeliwahadithia, baadaye akasema, "Nimemsikia Mtume wa Allah (S.A.W.) akisema, "

«مَا مِنِ امْرِئٍ يَتَوَضَّأُ فَيُحْسِنُ وُضُوءَهُ لِصَلاَتِهِ ثُمَّ يُصَلِّيهَا إِلاَّ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا بَيْنَهَا وَبَيْنَ الصَّلاَةِ الأُخْرَى حَتَّى يُصَلِّيَهَا».

Maana yake, “Hapana mtu anaetawadha, akauboresha[2] udhu wa Sala yake, halafu akaisali Sala hiyo, isipokuwa Allah atamsamehe madhambi yake baina ya Sala hiyo, na Sala itakayofuatia mpaka atakapoisali”.

Kasema Ar-Rabi`I, “Madhumuni ya tamko lake, lau kwamba isingelitajwa katika kitabu cha Mola Mtukufu ni kauli ya Mola Mtukufu, "

{وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ}.[3]

Maana yake, "{Na shika Sala katika ncha mbili za mchana, na nyakati za usiku, zilizo karibu na mchana. Hakika mema huondoa maovu. Huu ni ukumbusho kwa wanaokumbuka}".

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

102. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْوُضُوءُ مِنَ الْمَذِيِّ، وَالغُسْلُ مِنَ الْمَنِيِّ».

Maana yake, “Kutawadha ni kwa kutokwa na madhii[1], na kukoga ukitokwa na manii”.

103. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Imenifikia habari kutoka kwa Ali Bin Abii Twaalib (R.A.A,) kuwa, alimuamrisha Miqdaad Bini L-Aswad amuulize Mtume wa Allah (S.A.W.) juu ya mtu ambaye akimsogelea mkewe yakamtoka maji ya matamanio (madhii), nini kinampasa kufanya?” Kasema Ali, “Mimi naona haya kumuuliza Mjumbe wa Allah, kwa sababu binti yake yuko kwangu (Yaani mkewe Fatma ni binti wa Mtume wa Allah (S.A.W.)”. Akaja Miqdaad kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) akamuuliza kuhusu hayo, akasema, "

«إِذَا وَجَدَ أَحَدُكُمْ ذَلِكَ فَلْيَنْضَحْ ذَكَرَهُ بِالْمَاءِ ثُمَّ يَتَوَضَّأُ وُضُوءَ الصَّلاَةِ».

Maana yake, “Iwapo mmoja wenu kapatwa na hayo, aukoshe uume wake kwa maji, kisha atawadhe kama anavyotawadha udhu wa kawaida wa Sala”.

104. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Kasema Bilaal, “Amenisimulia Abu Bakar Ssiddiiq Mola Amridhiye, kwamba alimsikia Mjumbe wa Allah (S.A.W.) akisema, "

«لاَ يُتَوَضَّأُ مِنْ طَعَامٍ أَحَلَّ اللَّهُ أَكْلَهُ».

Maana yake, “Hatawadhi (mtu) kwa kula chakula kilichohalalishwa na Allah”.[2]

105. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْغِيبَةُ تُفَطِّرُ الصَّائِمَ وَتَنْقُضُ الْوُضُوءَ».

Maana yake, “Kusengenya[3] kunafunguza (kuna haribu) saumu na kunatenguwa udhu”.

106. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«إِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فِي صَلاَتِهِ فَلاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتًا أَوْ يَشُمَّ رِيحًا».

Maana yake, “Iwapo mmoja wenu atashakia katika Sala yake (kama katokwa na upepo), asiondoke (asivunje sala) mpaka asikie sauti, au anuse harufu”.

107. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Imenifikia habari kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«إِذَا مَسَّتِ الْمَرْأَةُ فَرْجَهَا فَلْتَتَوَضَّأْ».

 Maana yake, “Mwanamke akiugusa uchi wake basi atawadhe”.

108. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Imenifikia habari kutoka kwa Urwa bin Zzubayr, kasema kutoka kwa Bibi Aisha (R.A.A.H.) akisema, "

 يُقَبِّلُنِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثُمَّ يُصَلِّي وَلاَ يَتَوَضَّأُ .

Maana yake, “Akinibusu Mtume wa Allah, halafu anasali na wala hatawadhi”.

109. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«مَنْ قَاءَ أَوْ قَلَسَ فَلْيَتَوَضَّأْ».

Maana yake, “Mwenye kutapika, au kucheua, na atawadhe”.

110. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, "Usiku mmoja sikumuona Mjumbe wa Allah (S.A.W.), nikamtafuta, nikamkuta anasali, nikaenda mahala alipo, mikono yangu ikaangukia tumbo la nyayo za miguu yake miwili iliyokuwa imesimamishwa, na huku akisema, "

«أَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عِقَابِكَ وَبِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ».

Maana yake, “Naomba ulinzi Kwako, ili nipate msamaha Wako, kutokana na adhabu Yako, na nipate radhi Zako, kutokana na ghadhabu Zako”. Kasema Jaabir, “Hadithi hii inaonyesha kuwa udhu hautenguki kwa mtu kuguswa na mkewe”.

111. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Kasema Bibi Aisha (R.A.A.H.) “Nilimuekea Mjumbe wa Allah (S.A.W.)  chizi[4] iliyochanganywa na tende, na samli, akala wala hakutawadha”. Kasema Arrabii, “Maana ya (الحيس ) shairi (ngano) iliyosagwa iliyotiwa samli.

112. Abu Ubaydah, kutoka kwa Dhammam Bin Saaib kasema, “Imenifikia kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«لَيْسَ عَلَى مَنْ مَسَّ عَجْمَ الذَّنَبِ وُضُوءٌ، وَلاَ عَلَى مَنْ مَسَّ مَوْضِعَ الاِسْتِحْدَادِ وُضُوءٌ».

Maana yake, “Haiwi (halazimiki) mwenye kugusa kifandugu (kitokono)[5] kutawadha, na wala mwenye kugusa sehemu za kuzungukia tupu mbili (makalio na kinena) udhuu”.

113. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.),  kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْقَيْءُ وَالرُّعَافُ لاَ يَنْقُضَانِ الصَّلاَةَ، فَإِذَا انْفَلَتَ الْمُصَلِّي بِهِمَا تَوَضَّأَ وَبَنَى عَلَى صَلاَتِهِ».

Maana yake, “Matapishi, na damu ya puani, hakuvunji (havitengui) Sala, basi vikimtokezea viwili hivyo mwenye kusali, aende kutawadha, kisha arejee kukamilisha Sala yake alipofika”.

114. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kasema, “Aliletewa Mtume wa Allah (S.A.W.) bega kamili la nyama ya mbuzi, akalila, kisha akasali, wala hakutia udhuu”. Kasema Arrabii, “Tamko lisemalo (الْمُؤَرَّبَةُ) maana yake, “Kamili”.

115. Abu ‘Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.),  kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«إِذَا مَسَّ أَحَدُكُمْ ذَكَرَهُ فَلْيَتَوَضَّأْ».

Maana yake, “Atakapougusa mmoja wenu utupu (uume) wake, na atawadhe”.

116. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Urwata bin Z`zubayr, kasema, "Nilikwenda kwa Marwan Bin Al-Hakam, tukajikumbusha juu ya mambo ya udhu. Akasema Marwan, “Mwenye kuugusa uume wake na akatawadhe”. Nikasema kumuambia, “Sikuwa nayafahamu hayo”. Akasema Marwan, "Aliniambia Busrah bint Safwaan kwamba nilimsikia Mtume wa Allah (S.A.W.) akisema, "[6]

«إِذَا مَسَّ أَحَدُكُمْ ذَكَرَهُ فَلْيَتَوَضَّأْ».

Maana yake, “Mwenye kuugusa utupu (uume) na atawadhe”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

117. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Alisujudu Mjumbe wa Allah (S.A.W.) mpaka ukamchukua usingizi, akakoroma, akasimama akasali. Nikasema, "Ewe Mjumbe wa Allah (S.A.W.) ulilala?”. Akasema, "

«إِنَّمَا الْوُضُوءُ عَلَى مَنْ نَامَ مُضْطَجِعًا».

Maana yake, “Hakika udhu ni kwa yule aliyelala ubavu”.

118. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْعَيْنَانِ وِكَاءُ الدُّبُرِ».

Maana yake, “Macho mawili ni uzi mgumu usiokatika wa kuudhibitia utupu wa nyuma”. (Makusudio, akilala mtu hawezi kujizuia kutokwa na upepo). Kasema, " Arrabi`i:  (وِكَاء ) ni ule uzi mnene hutumiliwa kufungia mdomo wa kiriba[1] cha maji”.

119. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Walikuwa Masahaba wa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) wakilala kwa kuketi (kukaa) mpaka vichwa vyao vikakaa upande, kisha wakasali wala hawatawadhi. Na Mtume anawaona katika hali hiyo, wala hawaamrishi kurudia kutawadha”.

120. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Imenifikia kutoka Umar Bni Al-Khattab (R.A.A.) alikuwa akilala na huku amekaa wala hatawadhi”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

121. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Sijapata kumuona Mtume wa Allah (S.A.W.) akivipangusa (kwa) maji viatu vyake vya ngozi abadan (wakati wa udhu)”.

122. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, “Sijapata kumuona Mtume wa Mola (S.A.W.) akivipangusa kwa maji viatu vyake vya ngozi abadan. Hakika yangu mimi, ningependelea mtu akatwe miguu yake, au vikatwe viatu, kuliko kupanguswa kwa maji”. (Wakati wa kutawadha).

123. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Nilikutana na idadi kubwa ya masahaba wa Mtume wa Allah (S.A.W.) nikawauliza, “Jee ni kweli Mjumbe wa Allah (S.A.W.) alikuwa akipangusa viatu vyake vya ngozi wakati wa udhu?”. Wakasema, "Abadan (hakupangusapo)". Akasema Jaabir, “Itakuwaje mtu apanguse viatu vyake (wakati wa kutawadha)! na Allah ametuelezea katika kitabu chake kufanya udhu kidesturi (kama ilivyoamrishwa), na Mola ni mjuzi zaidi kwa zile hadithi zinapokewa na wale wanaokwenda kinyume na sisi”.

124. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Ilinifikia mimi habari kutoka kwa Ali bin Abi Talib kuwa alikatika mmoja wa mfupa wake wa mkono, akamuuliza Mtume wa Allah (S.A.W.), "(Jee) Apanguse kwa maji juu ya kitata[1] akasema, "Ndio”. 

125. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kutoka kwa Aisha (R.A.A)H. kasema, "Kuchukua kisu na kukata mguu wangu ni bora zaidi kwangu kuliko kupangusa viatu kwa maji (wakati wa kutawadha)”.

126. Abu Ubaydah kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia habari kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kuwa, alikuwa na kipande chake cha kitambaa akijipangusia baada ya udhu, na walikuwa baadhi ya Wake Zake wakimpa akijikaushia (baada ya udhu)”.   Hadithi imetajwa katika mlango wa adabu za udhu[2].

127. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) ya kuwa, “Alipangusa baadhi ya sehemu ya kichwa chake katika kutawadha”.

128. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Nilisikia ya kuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ»

Maana yake, “Masikio mawili ni katika kichwa”.

Akasema, "Nimepata habari kuwa Yeye Mtume wa Allah (S.A.W.) aliteka maji kwa gao moja (kiganja cha mkono kimoja) akapangusa kichwa chake, na masikio yake”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

121. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Sijapata kumuona Mtume wa Allah (S.A.W.) akivipangusa (kwa) maji viatu vyake vya ngozi abadan (wakati wa udhu)”.

122. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, “Sijapata kumuona Mtume wa Mola (S.A.W.) akivipangusa kwa maji viatu vyake vya ngozi abadan. Hakika yangu mimi, ningependelea mtu akatwe miguu yake, au vikatwe viatu, kuliko kupanguswa kwa maji”. (Wakati wa kutawadha).

123. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Nilikutana na idadi kubwa ya masahaba wa Mtume wa Allah (S.A.W.) nikawauliza, “Jee ni kweli Mjumbe wa Allah (S.A.W.) alikuwa akipangusa viatu vyake vya ngozi wakati wa udhu?”. Wakasema, "Abadan (hakupangusapo)". Akasema Jaabir, “Itakuwaje mtu apanguse viatu vyake (wakati wa kutawadha)! na Allah ametuelezea katika kitabu chake kufanya udhu kidesturi (kama ilivyoamrishwa), na Mola ni mjuzi zaidi kwa zile hadithi zinapokewa na wale wanaokwenda kinyume na sisi”.

124. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Ilinifikia mimi habari kutoka kwa Ali bin Abi Talib kuwa alikatika mmoja wa mfupa wake wa mkono, akamuuliza Mtume wa Allah (S.A.W.), "(Jee) Apanguse kwa maji juu ya kitata[1] akasema, "Ndio”. 

125. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kutoka kwa Aisha (R.A.A)H. kasema, "Kuchukua kisu na kukata mguu wangu ni bora zaidi kwangu kuliko kupangusa viatu kwa maji (wakati wa kutawadha)”.

126. Abu Ubaydah kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia habari kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kuwa, alikuwa na kipande chake cha kitambaa akijipangusia baada ya udhu, na walikuwa baadhi ya Wake Zake wakimpa akijikaushia (baada ya udhu)”.   Hadithi imetajwa katika mlango wa adabu za udhu[2].

127. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) ya kuwa, “Alipangusa baadhi ya sehemu ya kichwa chake katika kutawadha”.

128. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Nilisikia ya kuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ»

Maana yake, “Masikio mawili ni katika kichwa”.

Akasema, "Nimepata habari kuwa Yeye Mtume wa Allah (S.A.W.) aliteka maji kwa gao moja (kiganja cha mkono kimoja) akapangusa kichwa chake, na masikio yake”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

129. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, amepata habari kutoka kwa Ubayy Bin Ka`ab kasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«إِنَّ لِبَدْءِ الْوُضُوءِ شَيْطَانًا يُقَالُ لَهُ الْوَلَهَانُ، فَاحْذَرُوهُ».

Maana yake, “Hakika mwanzo wa kutawadha[1] yuko Shetani (anamshughulisha anayetawadha) anaitwa AL-WALAHAN, jihadharini naye”. Kasema Arrabii, “Sababu ya kuitwa kwa jina la “Alwalahaan, ni kuzichezesha nafsi, na kuzishughulisha”.

130. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abi Hurayrahh (R.A.A.) kasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«يَعْقِدُ الشَّيْطَانُ عَلَى قَافِيَةِ أَحَدِكُمْ إِذَا هُوَ نَامَ ثَلاثَ عُقْدَاتٍ يَضْرِبُ مَكَانَ كُلِّ عُقْدَةٍ: عَلَيْكَ لَيْلاً طَوِيلاً فَارْقُدْ؛ فَإِذَا اسْتَيْقَظَ وَذَكَرَ اللَّهَ انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَإِذَا تَوَضَّأَ انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَإِذَا صَلَّى انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ؛ فَيُصْبِحُ نَشِيطًا طَيِّبَ النَّفْسِ، وَإِلاَّ أَصْبَحَ خَبِيثَ النَّفْسِ كَسْلاَنَ».

Maana yake, “Shetani anafunga katika kisogo cha mmoja wenu akiwa amelala mafundo (vishwara) matatu, anasema katika kila sehemu ya fundo “Ulale usingizi mrefu, basi lala”, Akiamka, akamtaja Allah hufunguka fundo (moja), atakapotawadha, hufunguka fundo (moja), na atakaposali, hufunguka fundo (jengine), atapambazukiwa asubuhi mwenye uchangamfu, na nafsi nzuri, na ikiwa si hivyo ataamka na nafsi mbaya, yenye uvivu”.

131. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Malik (R.A.A.) kasema, “Ulikuwa wakati wa sala umewadia, watu walishughulika kutafuta maji ya kutawadhia wasipate, wakamjia Mtume wa Allah (S.A.W.) na chombo kina maji ya kutawadhia, akaweka mkono wake ndani ya chombo, akawaamuru watu waje kutawadha. Akasema Anas (R.A.A.), “Niliyaona maji yakitiririka chini ya vidole vya Mtume wa Allah (S.A.W.), wakatawadha watu wote mpaka (mtu) wa mwisho”. Kasema Arrabii (الوَضوء) "Ni maji yale ya kutawadhia. Ama (الوُضوء) ni kitendo cha kutawadha”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

132. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْوُضُوءُ مِنَ الْمَذِيِّ وَالغُسْلُ مِنَ الْمَنِيِّ».

Maana yake, “Kutawadha kutokana na (kutokwa na) madhii, na kuoga kwa kutokwa na manii[1]”.

133. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Nilimuuliza Aisha (R.A.A.H.) Jee Mjumbe wa Allah (S.A.W.) alikuwa akikoga baada ya kuingiliana japokuwa hakutokwa na maji ya uzazi (manii)?". Kasema Aisha (R.A.A.H.), “Alikuwa Mjumbe wa Allah akitufanyia hivyo, na akioga, na akituamrisha sisi kukoga, na anasema, "

«الْغُسْلُ وَاجِبٌ إِذَا الْتَقَى الْخِتَانَانِ».

Maana yake, “Kukoga ni wajibu khitani mbili zikikutana ”. (Yaani uume ukipita mpaka sehemu iliyokatwa ikagusana na ukuta wa uke tu.)

134. Kasema Jaabir (R.A.A),  “Kasema Aisha (R.A.A.H.), “Kasema Mtume (S.A.W.), "

«إِذَا قَعَدَ الرَّجُلُ مِنَ الْمَرْأَةِ بَيْنَ شُعَبِهَا وَجَبَ الْغُسْلُ».

Maana yake, “Akikaa mwanamume baina ya mapaja ya mwanamke imemuwajibikia kuoga”. (Yaani akimuingilia tu hata kama hakuendelea na kulamiza hamu yake).

Hadithi hii inatilia nguvu hadithi iliyotangulia hapo juu.

135. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Imenifikia habari kutoka kwa Ubayyy bin Ka`ab kasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«الْمَاءُ مِنَ الْمَاءِ»

Maana yake, “Maji yanatokana na maji”

Makusudio yake, "Haimpasii mwanamume kuoga mpaka atokwe na maji ya uzazi hata zikikutana tupu mbili. Kasema Aisha (R.A.A.H.) na Ummu Salamah (R.A.A.H.) wakeze Mtume wa Allah (S.A.W.), “Alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) anafanya hivyo na anakoga, na alikuwa akiwaamrisha wakeze kukoga na anasema:

«إِذَا الْتَقَى الْخِتَانَانِ فَالْغُسْلُ وَاجِبٌ أَنْزَلَ الرَّجُلُ أَوْ لَمْ يُنْزِلْ».

Maana yake, “Zikikutana tupu mbili basi ni wajibu kukoga, akitokwa mwananmume na maji (ya uzazi) au asitokwe”. Kasema Imam Jabir, "Na Allah ni mjuzi kwa hadithi iliyotolewa na Ubayyy bin Ka`ab, naye ni mwanachuoni imara katika Masahaba, na mbora wao wa fadhila".

136. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Alikuja mwanamke mmoja mpaka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, “Kilichofichika kimefichuka Ewe Mjumbe wa Allah, mwanamke anaona katika usingizi wake yale anayoyaona mwanaume (yaani anaota anaingiliana)”. Akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«عَلَيْهَا الْغُسْلُ إِذَا أَنْزَلَتْ».

Maana yake, “Inamlazimu kuoga atakapo yateremsha maji ya uzazi”.

137. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Zayd bin Thabit (R.A.A.) kasema, “Nilisikia  kuwa Ummu Sulaym mke wa Abi Talha Al-Ansariy, alikwenda kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) akasema, “Ewe Mjumbe wa Allah (S.A.W.) hakika Allah haoni haya kwa jambo la haki, jee inamuwajibikia mwanamke kuoga akiota usingizini (anaingiliana)”. Akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«نَعَمْ، إِذَا رَأَتِ الْمَاءَ».

Maana yake, “Ndiyo akiona maji (manii)”.

Kasema Jaabir: “Imepokewa riwaya nyingine kutoka kwa Masahaba wengi ya kumuondoshea kukoga isipokuwa kutia udhu”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

138. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “Alikuwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) anapotaka kuoga janaba huanza kwa kuikosha mikono yake miwili, halafu hutawadha, kama anavyotawadha kwa ajili ya Sala, tena huingiza vidole vyake katika maji, na kuasulia mwanzo wa maoteo ya nywele zake za kichwa, halafu hujimiminia juu ya kichwa chake mara tatu kwa mikono yake, halafu huyaeneza maji mwili mzima, na haya huyafanya baada ya kustanji (kujisafisha kwa maji)”.

139. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«تَحْتَ كُلِّ شَعْرَةٍ جَنَابَةٌ، فَبُلُّوا الشَّعْرَ وَأَنْقُوا الْبَشْرَةَ».

Maana yake, “Chini ya kila unywele kuna janaba, zilowanisheni nywele na sugueni mwili”.

140. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Ilinifikia habari kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«أَمَرَنِي حَبِيبِي جِبْرِيلُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ أَنْ أَغْسِلَ فُنَيْكَتِي وَعَنْفَقَتِي وَعَنْقَفَتِي عِنْدَ الْجَنَابَةِ».

Maana yake, “Aliniamuru kipenzi changu Jibril A.S. nioshe sehemu ya uwazi katikati ya masharubu, sehemu ya shingoni chini ya kisogo, na nywele zilioko chini ya mdomo wa chini zenye kuambatana na ndevu, wakati wa kuoga janaba”.

 Kasema Arrabii: “Kasema Abu Ubaydah, “Na juu yake pamoja na hayo, kukosha (رُفغِيه) na kila kilichomo mwilini mwako”. Akasema Arrabii, “(الفَنيكةُ) ni ile sehemu iliyoko katikati ya masharubu, na (والعنفقة) ni ile sehemu iliyo chini ya kisogo, ama neno (والعنقفة) ni zile nywele ziotazo chini ya mdomo wa chini, (والرُّفغَان) ni ile sehemu kati ya uume na mapaja, (والمابَضان) ni ile sehemu iliyoko chini ya magoti, (والمسرُبة) ni ile inayotenganisha baina ya kifua na kitovu”.

141. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imenifikia habari kutoka kwa Usaamah bin Zayd kasema, "Alikuja Ummu Salamah kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) ili kummuuliza suala la mwanamke mmoja akasema, "Mwanamke anazifunga nywele za kichwani mwake, jee azifunue nywele zake wakati wa kuoga janaba?” Akasema, "

«يَكْفِيهَا أَنْ تَحْثِيَ عَلَيْهِ ثَلاَثَ حَفَنَاتٍ مِنْ مَاءٍ، وَاغْمِزِي قُرُونَكِ عِنْدَ كُلِّ حَثْيَةٍ، ثُمَّ تُفِيضِينَ عَلَيْكِ مِنَ الْمَاءِ وَتَطْهُرِينَ».

Maana yake, “Kunamtosha kujimiminia viganja vitatu vya maji, na zamisha mafundo yako ya nywele kwenye kila gao, kisha utajienezea maji mwili mzima na ujitoharishe”.

142. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, “Nilikuwa nikikoga mimi na Mjumbe wa Allah (S.A.W.) katika chombo kimoja”.

143. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H) kasema, “Alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akikoga katika chombo kinachoitwa Al`Farqu (mfano wa pishi ndogo) wakati wa kuoga janaba”. Kasema Arrabi, "Al`Farqu ni kipimo cha kupimia watu wa Hijaz na kina ujazo wa ratili 16”.

144. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Amekataza Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kuoga katika maji yaliotuwama, na kakataza kutawadha maji yaliyo bakizwa na mwanamke, na hali kadhalika kwa mwanamume”.

145. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Niliarifiwa kutoka kwa Umar Bin Khattwaab (R.A.A.) kasema, “Ewe Mtume wa Allah (S.A.W.) nimepata janaba usiku nifanye nini?” Akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«تَوَضَّأْ وَاغْسِلْ ذَكَرَكَ ثُمَّ نَمْ».

Maana yake, “Tawadha, na uoshe uume (utupu) wako halafu lala”. Kasema Arrabii, “Kasema Abu Ubaydah, “Maana ya tawadha (hapa) siyo udhu wa sala, bali makusudio yake ni kuiosha mikono”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

146. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Malik (R.A.A.) kasema, “Mjumbe wa Allah (S.A.W.) aliwaruhusu mabedui wa kabila la Al-Uraniyyiin wanywe mikojo ya ngamia, na wanyama, na maziwa yao kwa dharura”.

147. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Kasema Asmaa bint Abu Bakar Assidiq (R.A.A.H.) kwamba, “Alikuja mwanamke mmoja kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.), akamuuliza juu ya mwanamke aliyeingiwa katika nguo yake damu ya hedhi afanye nini?” Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, "

«إِذَا أَصَابَ ثَوْبَ إِحْدَاكُنَّ دَمٌ مِنْ دَمِ الْحَيْضَةِ فَلْتَعْرِكْهُ، ثُمَّ لِتَنْضَحْهُ بِمَاءٍ، ثُمَّ تُصَلِّي».

Maana yake, “Ikimwingia mmoja wenu damu ya hedhi nguoni mwake, aifikiche fikiche[1] halafu aisuuze kwa maji akisha asali”.

148. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْمَنِيُّ وَالْمَذِيُّ وَالْوَدِيُّ وَدَمُ الْحَيْضَةِ وَدَمُ النِّفَاسِ نَجِسٌ لاَ يُصَلَّى بِثَوْبٍ وَقَعَ فِيهِ شَيْءٌ مِنْ ذَلِكَ حَتَّى يُغْسَلَ وَيَزُولَ أَثَرُهُ».

Maana yake, “Manii, na Madhii, na Alwadii, na damu ya hedhi, na damu ya nifasi, ni najsi, huwezi kuisalia nguo iliyoingiwa na moja katika hivyo, mpaka ioshwe, na kuondoka athari yake”.

149. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«دَمُ الاِسْتِحَاضَةِ نَجِسٌ، لأَنَّهُ دَمُ عِرْقٍ، يَنْقُضُ الْوُضُوءَ».

Maana yake, “Damu ya Istihadha ni najsi, kwani ni damu ya mishipa, na inatengua udhu”.

150. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Mwanamke mmoja alimuuliza Ummu Salama (R.A.A.H.) mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.), "Mimi ni mwanamke mwenye kurefusha nguo yangu (yaani nguo yake anaiburuza chini ya ardhi) na ninapita mahala pachafu”.  Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, "

«يُطَهِّرُهُ مَا بَعْدَهُ».

Maana yake, “Inatoharishwa na baada yake (kila anapotembea na kupita mahali tahiri pasafi basi ile nguo inatoharika)”.

151. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mama wa Waisilamu (R.A.A.H.) kasema, “Nilikuwa nikiikosha nguo ya Mjumbe wa Allah (S.A.W.) iliokuwa na manii, halafu hutoka kwenda kusali na (huku) maji yanachiririka kutoka katika nguo hiyo”.

152. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, "Hakika ummu Qais bint Mihsan alikuja kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akiwa na kitoto chake kichanga ambacho hakijaanza kula, Mtume wa Allah (S.A.W.) akakipakata kwenye mapaja yake, kikamkojolea kwenye nguo zake. Akaomba aletewe maji akayamwagia mwagia (juu yake) wala hakuikosha”.

153. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Nimearifiwa kutoka kwa Abi Hurairah (R.A.A.) kasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا وَلَغَ الْكَلْبُ فِي إِنَاءِ أَحَدِكُمْ فَلْيُهْرِقْهُ وَلْيَغْسِلْهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ أُولاَهُنَّ وَأُخْرَاهُنَّ بِالتُّرَابِ».

Maana yake, “Ikiwa mbwa ataramba katika chombo cha mmoja wenu basi akimwage (yaani amwage kitu kilichokuwamo humo), na akikoshe mara saba, mara ya mwanzo na ya mwisho kwa mchanga”. [2]

Kasema Arrabii, "Kasema Dhammam Bin Ssaib, “Yatosha kwa hayo kukikosha mara tatu”.

154. Abu ‘Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Nilimsikia ya kuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, "

«إِذَا وَلَغَ الْكَلْبُ فِي إِنَاءِ أَحَدِكُمْ فَلْيُهْرِقْهُ وَلْيَغْسِلْهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ».

Maana yake, “Akiramba mbwa (kwa ulimi) katika chombo cha mmoja wenu akimwage (yaani amwage kitu kilichokuwamo humo) na akikoshe mara saba”.[3]

Kasema Jaabir, “Na kwa mara tatu kunatosha apendapo Mola”.[4]

155. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abi Hurayrahh (R.A.A.) kasema, “Kasema Mjumbe wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا وَلَغَ الْكَلْبُ فِي إِنَاءِ أَحَدِكُمْ فَلْيَغْسِلْهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ».

Maana yake, “Akiramba mbwa katika chombo cha mmoja wenu, akikoshe mara saba”. [5]

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

156. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka Ibn Abbaas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«الْمَاءُ طَهُورٌ لاَ يُنَجِّسُهُ إِلاَّ مَا غَيَّرَ لَوْنَهُ أَوْ طَعْمَهُ أَوْ رَائِحَتَهُ».

Maana yake, “Maji ni tahiri, hayanajisishwi na kitu isipokuwa yaliogeuka rangi yake, au ladha yake, au harufu yake”.

157. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Kasema, "Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا كَانَ الْمَاءُ قَدْرَ قُلَّتَيْنِ لَمْ يَحْتَمِلْ خَبَثًا».

Maana yake, “Maji yakiwa kadiri ya magudulia mawili[1] [2] hayanajisiki”. Katika Hadithi nyingine inasema, "

«قَدْرَ قُلَّتَيْنِ مَاءً لاَ يُنَجِّسُهُ شَيْءٌ».

Maana yake, “Yakiwa kadri ya magudulia mawili hayanajisishwi na chochote”.

158. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, "Nimearifiwa kutoka kwa `Umar bin L-Khattaab (R.A.A.) kasema, “Aliulizwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kuhusu wanyama kama simba wanaokuja katika madimbwi ya maji, na wanakunywa ndani yake, akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«لَهَا مَا وَلَغَتْ فِي بُطُونِهَا وَلَكُمْ مَا غَبَرَ».

Maana yake, “Yao Maji waliokunywa matumboni mwao, na yenu yaliyobakia”.

Kasema Ar-Rabi`i, “Maana maji yenu ni yale yaliosalia”.

159. Abu Ubaydah kasema, “Nimepata habari kutoka kwa Kubayshah bint Ka`ab bin Maalik, (yeye) alikuwa mke wa Abi Qataada L-Answaary. Alimtilia Abi Qataada maji ya kutawadhia, kikaja kipaka cha kike kikawa kinayanywa yale maji, (Abi Qataada) akamwachia yule paka mpaka akamaliza kunywa (hamu yake). Aliponiona namuangalia akasema, "Unastaajabu kwa uliyoyaona?” Nikasema, "Naam”. Akasema, " Mjumbe wa Allah (S.A.W.) kasema, ":

«إِنَّهَا لَيْسَتْ بِنَجِسَةٍ، إِنَّمَا هِيَ مِنَ الطَّوَّافِينَ وَالطَّوَّافَاتِ عَلَيْكُمْ».

Maana yake, “Hakika yao (paka) si najsi, bali ni wale wanaozunguka kwenu”.

160. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, "

كُنْتُ أَتَوَضَّأُ أَنَا وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ إِنَاءٍ قَدْ أَصَابَتْ مِنْهُ الْهِرَّةُ قَبْلَ ذَلِكَ.

Maana yake, “Nilikuwa natawadha mimi na Mtume wa Allah (S.A.W.) katika chombo kilichonywewa na paka kabla ya hapo”.

161. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Mtu mmoja alimuuliza Mtume wa Allah (S.A.W.) kuhusu maji ya bahari, akasema, “Ewe Mjumbe wa Allah (S.A.W.) tunasafiri ndani ya bahari ndani ya vyelezo[3] (mashua) vyetu, na unatufikia wakati wa Sala, na hatuna maji isipokuwa ya kunywa tu, jee tutawadhie maji ya bahari?” Mtume wa Allah (S.A.W.) akasema, "

«هُوَ الطَّهُورُ مَاؤُهُ، وَالْحِلُّ مِيْتَتُهُ».

Maana yake, “Maji yake ni tahiri na maiti zake ni halali”.

 Kasema, " Ar-Rabi`i neno (الأرماث) maana yake “mbao”.

162. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Masahaba wengi niliowakuta fatwa zao nyingi zilikuwa juu ya Hadithi ya Mtume wa Allah (S.A.W.) wanasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«لاَ يَبُوْلَنَّ أَحَدُكُمْ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ ثُمَّ يَغْتَسِلُ مِنْهُ أَوْ يَتَوَضَّأُ».

Maana yake, “Asikojowe mmoja wenu katika maji yaliyotuwama, halafu akaoga, au akatawadha katika hayo”.

163. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “(mmoja) Baadhi ya Wakeze Mtume wa Allah (S.A.W.) alikoga janaba[4], akaja Mtume (S.A.W.) akatawadhia maji aliyoyabakisha”.

164. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, "

«نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْجُنُبَ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ، وَنَهَى عَنِ الْوُضُوءِ بِفَضْلِ الْمَرْأَةِ، وَكَذَلِكَ فِي الرَّجُلِ».

Maana yake, “Amekataza Mtume wa Allah (S.A.W.) kwa mwenye janaba kukogea ndani ya maji yaliyotuwama, na amekataza kutawadhia maji yaliyobakishwa na mwanamke, na vile vile yaliyobakishwa na mwanamume”.

165. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Imepokewa kutoka kwa Abdallah bin Maso`ud (R.A.A.) kuwa katika usiku wa Majini, aliruhusiwa Mtume wa Allah (S.A.W.) atawadhe kwa nabiidh (siki)[5]. Nimesikia idadi kubwa ya Masahaba wakisema, “Hakuhudhuria (hakuwepo) Ibn Maso`ud (R.A.A.) usiku ule, na yale wanayomuhusisha nae ni uwongo. Na Allah Ndie anayeyajua ya siri”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

166. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mama wa Waislamu (R.A.A.H.) kasema, “Tulisafiri pamoja na Mjumbe wa Allah (S.A.W.) katika moja ya safari zake, hata tukafika mahali panapoitwa L-Baydaa. (Hapo) kilinikatika kidani changu. Mtume wa Allah (S.A.W.) akabaki ili kunitafutia, na watu wote wakabakia pamoja nae, na walikuwa hawana maji, na sehemu ile kulikuwa hakuna maji. (Watu) wakamuendea Abu Bakar Ssidiq (R.A.A.) wakasema, "Jee unaona alivyofanya binti yako kuwaweka watu bila maji?. Abu Bakar (R.A.A.) akaenda kwa Mtume (S.A.W.) akamkuta amekiweka kichwa chake juu ya mapaja yangu amelala, akasema (Kumwambia Bibi Aisha R.A.A.H.), “Umemfunga Mjumbe wa Allah (S.A.W.) pamoja na watu wote, na hawana maji na mahali hapa hapana maji” Akaendelea bibi Aisha (R.A.A.H.) kusema, “Abu Bakar (R.A.A.) akanigombeza, na kunilaumu kwa jinsi alivyo muwezesha Allah, huku akinichocha[1] kwa mkono wake karibu na mbavu zangu, nikajizuia nisitikisike kutokana na  Mtume wa Allah (S.A.W.) kuweka kichwa chake kwenye paja langu, akalala Mtume wa Allah (S.A.W.) mpaka kukapambazuka asubuhi kweupe bila ya maji, Allah akateremsha aya ya (kuruhusu) kutayammam. Akasema Aisha (R.A.A.H.) tukamtuma mtu amlete yule ngamia nilikuwa nimempanda, tukakiona kidani chini yake”.

167. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “Aliulizwa kuhusu Tayammam, akasema, "

«جُعِلَتْ لِيَ الأَرْضُ مَسْجِدًا وَتُرَابُهَا طَهُورًا».

Maana yake, “Imejaaliwa ardhi kwangu kuwa mahali pakusalia, na mchanga wake tahiri”.

Kasema Jaabir, “Kweli Hadithi hii inakataza kutayammam kwa kisichokuwa mchanga”.

Kasema Ar-Rabi`i: “Makusudio ya "المسجد" Ni mahali pakusalia (kusujudia) viungo vya mwenye kusali navyo ni viungo saba, miguu miwili, magoti mawili, mikono miwili na kipaji”.

168. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Siku moja Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema kumwambia Abi Dhar Mola Amridhiye, "

«الصَّعِيدُ الطَّيِّبُ يَكْفِي وَلَوْ إِلَى سِنِينَ ، فَإِذَا وَجَدْتَ الْمَاءَ فَامْسَسْ بِهِ جِلْدَكَ».

Maana yake, “Mchanga mzuri unatosheleza (yaani kutayammamia) hata ikiwa miaka, na utakapopata maji uigusishe ngozi yako”.

169. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema kumwambia Abu Dharr, "

«التَّيَمُّمُ يَكْفِيكَ إِنْ لَمْ تَجِدِ الْمَاءَ عَشْرَ سِنِينَ».

Maana yake, “Kutayammam kunakutosheleza hata ikiwa hukuyapata maji miaka kumi”.

170. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ammaar bin Yaasir (R.A.A.) kasema, “Nilipatwa na janaba, nikagara gara katika mchanga, akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«أَمَا يَكْفِيكَ هَكَذَا؟»

Maana yake, “Hakika inakutosha hivi” akapangusa uso wake, na mikono yake miwili, mpaka vifundoni”.

171. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.H.), kutoka kwa Ammaar bin Yaasir Mola awaridhie kasema, “Tulitayammam pamoja na Mjumbe wa Allah (S.A.W.), tukapiga pigo kwa ajili ya uso, na pigo kwa ajili ya mikono miwili”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

172. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas  (R.A.A.) kasema, “Alitoka Amr Bin L-`Aas kwenda kwenye vita vya Dhaatil Salaasil, naye akiwa ni Jemedari wa jeshi, akapatwa na janaba, akahofia shida ya maji baridi[1], badala yake akatayammam. Walipokwenda kwa Mtume wa Allah (S.A.W.), Masahaba zake walimuelezea jinsi alivyofanya Amr, akasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«يَا عَمْرُو، لِمَ فَعَلْتَ مَا فَعَلْتَ، وَمِنْ أَيْنَ عَلِمْتَ؟»

Maana yake, “Ewe Amr kwa nini umefanya uliyoyafanya, na wapi ulijifundisha?” Akasema, " “Ewe Mjumbe wa Allah (S.A.W.) nimekuta Allah anasema (katika Qur-ani tukufu), “

{وَلاَ تَقْتُلُوا أَنفُسَكُمُ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا}

Maana yake, "{Wala msijiuwe. Hakika Allah ni Mwenye kuwarehemuni} [2].

فَضَحِكَ النَّبِيّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَلَمْ يَرُدَّ عَلَيْهِ شَيْئًا.

 Maana yake, “Akacheka Mtume wa Allah (S.A.W.), na wala hakumjibu kitu”.

173. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Nimesikia kwamba, mtu mmoja alipatwa na janaba akiwa safarini, siku ambayo baridi ilikuwa kali sana, akakataa kuoga, wakamuamrisha kuoga, akaoga akafa. Akaambiwa Mtume wa Allah (S.A.W.) yaliyotokea akasema, "

«قَتَلُوهُ قَتَلَهُمُ اللَّهُ».

Maana yake, “Wamemuuwa, Mola awauwe”.

174. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Nimepata habari kuhusu kundi moja la watu ambalo alifariki kwao mtu aliyesibiwa na maradhi ya ndui, wakasema kumwambia Mtume wa Allah (S.A.W.), "Yeye ameamrishwa aoge, kama unavyoona ndui zimemtanda akafa”. Akasema Mtume (S.A.W.), "

«قَتَلُوهُ قَتَلَهُمُ اللَّهُ مَاذَا عَلَيْهِمْ لَوْ أَمَرُوهُ بِالتَّيَمُّمِ؟».

Maana yake, “Wamemuua, Mola awauwe, isingelikuwa kitu kwao ingekuwa wamemuamrisha kutayammam”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

175. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriy (R.A.A.) kasema, “Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا سَمِعْتُمُ النِّدَاءَ فَقُولُوا مِثْلَ مَا يَقُولُ الْمُؤَذِّنُ وَالأَذَانُ مَثْنَى مَثْنَى، وَالإِقَامَةُ مَثْنَى مَثْنَى».

Maana yake, “Mtakaposikia adhana semeni kama asemavyo muadhini, na Adhana mara mbili mbili, na Iqama mara mbili mbili”.

176. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriy (R.A.A.) kasema kumwambia mtu mmoja, “

«إنِّي أَرَاكَ تُحِبُّ الْغَنَمَ وَالْبَادِيَةَ فَإِذَا كُنْتَ فِي غَنَمِكَ وَبَادِيَتِكَ فَأَذَّنْتَ لِلصَّلاَةِ فَارْفَعْ صَوْتَكَ، فَإِنَّهُ لاَ يَسْمَعُ صَوْتَ الْمُؤَذِّنِ جِنٌّ وَلاَ إِنْسٌ وَلاَ شَيْءٌ إِلاَّ شَهِدَ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»

Maana yake, “Mimi nakuona unawapenda mbuzi, na jangwa, ukiwa kwa mbuzi wako, na jangwani kwako, ukaadhini kwa Sala, basi nyanyua sauti yako, kwani haisikii sauti ya muadhini, jinni, wala binaadamu, wala chochote kile, ila kitamshuhudia siku ya Qiyama,” Hivi ndivyo nilivyosikia kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.).

177. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriy R.A.A. kasema, "Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«كَانَ يَأْمُرُ الْمُؤَذِّنَ إِذَا كَانَتْ لَيْلَةٌ بَارِدَةٌ ذَاتُ مَطَرٍ وَرِيحٍ أَنْ يَقُولَ ألاَ صَلُّوا فِي الرِّحَالِ».

Maana yake, “Alikuwa akimuamuru Muadhini ikiwa kama ni usiku wenye baridi kali, wenye kunyesha mvua, na upepo aseme, “Salini majumbani kwenu”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

178. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Maalik (R.A.A.) kasema, “Tulikuwa tukisali Sala ya Adhuhuri pamoja na Mtume wa Allah (S.A.W.), na hutoka mtu kwenda kwa vizazi vya Banii Amr bin `Auf, na huwakuta wanasali Sala ya Alasiri”.

179. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.) kasema, “Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “

«إِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ فَأَبْرِدُوا بِالظُّهْرِ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحَرِّ مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ».

Maana yake, “Joto litakapokuwa kali, basi iakhirisheni Sala ya adhuhuri mpaka joto likipoa (kidogo), kwani ukali wa joto, unatokana na mvuke wa Jahannam”.

Kasema Ar-Rabi`i: “Mvuke wake ni pumzi zake”.

180. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “Alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akisali Sala ya Alasiri na jua bado liko chumbani kwake kabla halijatoweka”.

181. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “Alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akisali Sala ya Alfajiri, na wanawake wamejifunika vichwani mitandio yao ya sufi, ili wasionekana kwenye kiza cha mwisho cha usiku kabla ya asubuhi (weupe wa asubuhi)”.

Kasema Ar-Rabi`i tamko la "المروط الأزر" ni shuka la kuvaa, الغبش والغلس"" maana yake kiza”.

182. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Hurayrah (R.A.A.), kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W,) kasema, "

«لَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ بِحَطَبٍ فَيُحْطَبَ، ثُمَّ آمُرَ بِالصَّلاَةِ فَيُؤَذَّنَ بِهَا ، ثُمَّ آمُرَ رَجُلاً يَؤُمُّ بِالنَّاسِ، ثُمَّ أُخَالِفَ إِلَى رِجَالٍ فَأُحَرِّقَ عَلَيْهِمْ بُيُوتَهُمْ، وَالذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَوْ يَعْلَمُ أَحَدُهُمْ أَنَّهُ يَجِدُ عَظْمًا سَمِينًا أَوْ مِرْمَاتَيْنِ حَسَنَتَيْنِ لَشَهِدَ الْعِشَاءَ».

Maana yake, “Niliazimia nitoe amri niletewe kuni zikachanjwa, halafu nikaamrisha Sala ikimiwe, halafu nikaamrisha mtu asalishe, halafu niende kwa wale ambao hawakuungana nao (katika Sala) nizitie moto nyumba zao. Ninaapa kwa Yule Aliyemiliki nafsi yangu mkononi Mwake, lau angelijua mmoja wao kwamba atapata mfupa wenye mnofu wa nyama, au vipande viwili vizuri vya mfupa wa mbavu, angelihudhuria kuja kusali Sala ya Isha”.

183. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd Allah amrehemu kasema, “Siku moja tulipokuwa tumekaa na Anas (R.A.A.) akatukumbusha kuhusu kuiwahisha Sala, na kuichelewesha akasema, “Nilimsikia Mtume wa Allah (S.A.W.) akisema, "

«تِلْكَ صَلاَةُ الْمُنَافِقِينَ يَجْلِسُ أَحَدُهُمْ يَتَحَدَّثُ حَتَّى إِذَا اصْفَرَّتِ الشَّمْسُ وَكَانَتْ بَيْنَ قَرْنَيِ الشَّيْطَانِ ثُمَّ يَقُومُ فَيَنْقُرُ أَرْبَعًا لاَ يَذْكُرُ اللَّهَ فِيهَا إِلاَّ قَلِيلاً».

Maana yake, “Hiyo ni Sala ya wanafiki, hukaa mmoja wao anaongea (mambo ya kidunia) mpaka jua linageuka rangi kuwa njano, na lipo baina ya pembe za Shetani (yaani kuzama kwa jua), halafu atasimama akadonoa mara nne (atazisali haraka haraka rakaa nne za alaasiri), wala hamdhukuru Allah ndani yake ila kidogo tu, (wanasali haraka haraka na fikra hazipo pale)”.

184. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, imenifikia habari kutoka kwa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, "

«مَنْ نَسِيَ صَلاَةً أَوْ نَامَ عَنْهَا فَلْيُصَلِّهَا إِذَا ذَكَرَهَا».

Maana yake, “Mwenye kuisahau Sala, au akapitiwa na usingizi mpaka kupita wakati wake, basi aisali atakapoikumbuka”.

Kasema Ar-Rabi`i, "Atafanya hivyo katika wakati ule unaofaa kusaliwa Sala".

185. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Mama wa Waumini (R.A.A.H.) kasema, “Alimuamuru Aba Yunus mtumwa wake amwandikie msahafu, akasema utakapofika kwenye aya hii unijulishe, “

«حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى».[1]

Maana yake, “Zilindeni Sala, na khasa Sala ya katikati.”. Alipofika katika aya hiyo akamsomea,

«حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى صَلاَةِ الْعَصْرِ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ».

Maana yake, “Zilindeni Sala, na khasa Sala ya katikati, Sala ya Al-Asiri, na simameni kwa ajili ya Allah nanyi ni wenye kukuqunuti[2]”. Akasema Aisha (R.A.A.H.), "Hivi hivi nimeyasikia kutoka kwa Mjumbe wa Allah (S.A.W.)”

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

186. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, "

«فُرِضَتِ الصَّلاَةُ رَكْعَتَيْنِ فِي الْحَضَرِ وَالسَّفَرِ، فَأُقِرَّتْ صَلاَةُ السَّفَرِ وَزِيدَ فِي صَلاَةِ الْحَضَرِ».

Maana yake, “Zilifaridhishwa Sala rakaa mbili kwa wakaazi, na wasafiri, zikathibitishwa Sala za safari, na kuongezwa katika sala isiyo ya wasafiri”.

187. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Mtu mmoja alimuuliza Abdallah bin Umar (R.A.A.) akamwambia, “Ewe Abaa Abdul-Rahmaan sisi tunaiona Sala ya khofu, na Sala ya wasio wasafiri katika Qur-ani, lakini hatuioni Sala ya Safari”. Akasema Abdallah bin Umar (R.A.A.), “ Ewe wewe kwa hakika Allah katuletea Muhammad (S.A.W.), na tulikuwa hatujui kitu, na sisi tunafanya kama vile tulivyomuona afanyavyo”.

188. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume (S.A.W.) kasema, "

«عَلَى الْمُقِيمِ سَبْعَ عَشْرَةَ رَكْعَةَ وَعَلَى الْمُسَافِرِ إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً». يَعْنِي بِهَا الصَّلَوَاتِ الْخَمْسَ.

Maana yake, “Kwa mkaazi (wasiokuwa wasafiri) ni rakaa kumi na saba, na msafiri rakaa kumi na moja”. Yaani jumla ya idadi ya rakaa kwa Sala tano za faridha.

189. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A), ya kuwa Mtume (S.A.W.), “Kafaridhishiwa Sala tano kabla ya kuhajiri kwa miaka miwili, na akasali kuelekea Baitul Maqdis baada ya kuhajiri kwake kwa muda wa miezi kumi na saba. Na walikuwa L-Ansaary, na wakaazi wa Madina, wakisali kuelekea Baitul Maqdis kwa muda wa miaka miwili kabla ya kuja kwao Mtume wa Allah (S.A.W.). Na alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akisali kuelekea L-Ka`aba kwa muda wa miaka minane hadi kupelekwa kwake Baitul Maqdis, halafu akakigeukia kibla chake”. Ar-Rabii kasema, “Kuelekea upande wa L-Ka`aba". Kasema Ar-Rabi`i, "Watu walitofautiana kuhusu Sala ya Witri, jee ni faridha au si faridha, nikasema (yaani Ar-Rabii), “Kasema Mtume S.A.W, "

«خَمْسُ صَلَواتٍ كَتَبَهُنَّ اللَّهُ عَلَى عِبَادِهِ فِي الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ، فَمَنْ جَاءَ بِهِنَّ تَامَّةً لَمْ يُضَيِّعْ مِنْ حَقِّهِنَّ شَيْئًا فَلَهُ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدٌ أَنْ يُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ وَمن نَقَصَ مِنْ حَقِّهِنَّ شَيْئًا فَلَهُ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدٌ أَنْ يُدْخِلَهُ النَّارَ»

Maana yake, “Sala tano amezifaridhisha Allah kwa waja wake mchana na usiku, mwenye kuzileta zimekamilika, wala hakuharibu chochote katika haki zake, basi Mola anampa ahadi ya kumuingiza Peponi, na mwenye kupunguza katika haki zake, basi Allah anamuahidi kumuingiza Motoni”. Hakuitaja sala ya witri na hiyo kwangu siyo wajibu na Mwenyezi Mtukufu ndie anayejua zaidi.

190. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.), kutoka kwa Mtume (S.A.W.) kwamba, “Katika mwaka wa ufunguzi (wa Makka) Mtume wa Allah (S.A.W.) alikaa Makka kwa muda wa siku kumi na tano, na alikuwa akizipunguza Sala, naye hakutia nia ya kuishi pale”.

Kasema Ar-Rabi`i, “Hii ni hoja kwa mwenye kusema kuwa mwenye kunuia kukaa siku nne pahala alipofikia bado ni msafiri, wala si muqiimu[1]”.

191. Ar-Rabi`i, kutoka kwa Abi Ayyuub L-Ansaary (R.A.A.) kasema, “Kasema Mtume S.A.W, "

«أَوْتِرْ بِخَمْسٍ، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَبِثَلاَثٍ، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَبِوَاحِدَةٍ، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَتُومِي إِيمَاءً».

Maana yake, “Sali Sala ya Witri rakaa tano, ikiwa huwezi sali rakaa tatu, ikiwa huwezi sali rakaa moja, ikiwa huwezi sali kwa njia ya ishara”.

192. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Sala ya Witri, na hukumu ya kupigwa mawe kwa uzinifu, na kutahiriwa[2], na kujinadhifisha hadathi[3] kwa kutumia maji ni katika mambo ya sunna yaliyowajibu kutekelezwa. Na ama kuhusu Witri, ni katika kauli ya Mtume wa Allah (S.A.W.) aliyowaambia Masahaba zake, "

«إِنَّ اللَّهَ زَادَكُمْ صَلاَةً سَادِسَةً خَيْرٌ لَكُمْ مِنْ حُمُرِ النَّعَمِ، وَهِيَ الْوِتْرُ».

Maana yake, “Hakika Allah amekuongezeeni Sala ya sita, ni bora kwenu kuliko ngamia mwekundu[4] nayo ni Sala ya witri”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

193. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Masahaba wengi wa Mtume wa Allah (S.A.W.) walinihadithia kwamba, "Wao walisali na Mtume wa Allah (S.A.W.) Sala ya khofu siku ya vita vya Dhatu Arriqaa, na katika (vita) vingine. Kundi moja likajiengua kati yao, na kujipanga nyuma ya Mtume wa Allah (S.A.W.), na kundi lingine likaelekea kumkabili adui. Akawasalisha wale waliokuwa wamesimama nyuma yake rakaa moja, halafu akabakia amesimama wima pale pale wakatimiza rakaa ya pili wenyewe, wakaondoka na kumkabili adui, likaja kundi lingine akalisalisha rakaa moja, baadae akaketi bila ya kutikisika, wakatimiza rakaa ya pili wao wenyewe, halafu akawatolea salamu wote pamoja. Na likasema kundi moja katika wao (yaani masahaba), “Alisali na kundi la kwanza rakaa moja, likaondoka kumkabili adui, likaja kundi lingine akawasalisha rakaa ya pili, akatoa salamu wakiitikia salamu wote pamoja, bila ya kila kikundi kukamilisha sala zao pamoja nae kama vile walivyosema kundi la mwanzo. Kasema Ar-Rabii, “Kasema Abu ‘Ubaydah, “Kuhusu kauli hii ya mwisho ndiyo inatekelezwa kwetu na ndiyo kauli ya Ibn Abbas (R.A.A.), na Ibn Masoud (R.A.A.), na wengine katika Masahaba”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

194. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Wakati wa zama za Mtume wa Allah (S.A.W.) lilipatwa jua. Mtume wa Allah (S.A.W.) akatusalisha pamoja na watu, akasimama kisimamo kirefu, akasoma sehemu kubwa katika Surat Al-Baqara, halafu akarukuu rukuu ndefu, tena akasimama kisimamo kirefu nacho si kama kisimamo cha mwanzo, tena akarukuu rukuu ndefu sio kama rukuu ya mwanzo, halafu akasujudu, baadaye akainuka msimamo mrefu, halafu akarukuu rukuu refu sio kama rukuu ya mwanzo, halafu akasimama kisimamo kirefu, nacho sio kama kisimamo cha kwanza, mwishowe akasujudu kisha akaondoka na jua likadhihiri, akasema, "

«إنَّ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ، لاَ يَخْسِفَانِ لِمَوْتِ بَشَرٍ وَلاَ لِحَيَاتِهِ، فَإِذَا رَأَيْتُمْ ذَلِكَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ».

Maana yake, “Hakika jua na mwezi ni dalili mbili katika dalili za Allah Mtukufu, havipatwi kwa kifo cha mtu, au kuishi kwake, endapo mkiyaona haya basi mdhukuruni Allah”.

195. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mama wa Waislamu (R.A.A.H.) kasema, “Lilipatwa jua katika zama za Mtume wa Allah (S.A.W.), siku ambayo aliyofariki mtoto wake Ibrahim A.S., akawasalisha watu kwa kusimama kisimamo kirefu. Kasema Ar-Rabi`i, “Tumeitaja Sala yake katika Hadithi ya Ibn Abbas (R.A.A.)”. Kasema Jaabir, “Kasema Aisha (R.A.A.H.), “Ilipokwisha Sala akawahutubia watu kwa kumshukuru Allah, na kumsifu halafu akasema, "

«إنَّ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ، لاَ يَخْسِفَانِ لِمَوْتِ بَشَرٍ وَلاَ لِحَيَاتِهِ، فَإِذَا رَأَيْتُمْ ذَلِكَ فَادْعُوا اللَّهَ وَكَبِّرُوهُ، وَتَضَرَّعُوا وَتَصَدَّقُوا، ثُمَّ قَالَ: يَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ، وَاللَّهِ لَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ لَضَحِكْتُمْ قَلِيلاً وَلَبَكَيْتُمْ كَثِيرًا». 

Maana yake, “Hakika jua, na mwezi, ni dalili mbili katika dalili za Allah. Hazipatwi kwa kifo cha mtu, au kuishi kwake, endapo mkiyaona haya basi muombeni Allah, na mlitukuze jina Lake, na mumnyenyekee, na mtoe sadaka.[1]” Halafu akasema, "Enyi Umma wa Muhammad, ninaapa kwa jina la Mola lau mngeliyajua ninayoyajua mngelicheka kidogo, na mngelilia sana”. Akasema Aisha (R.A.A.H.), “Na akawaamrisha waombe kuepushwa na adhabu ya kaburi”. Kasema Ar-Rabi`i, “Na Jaabir alikuwa ni miongoni wa Wanavyuoni wale wanaothibitisha kuwepo na adhabu ya kaburi”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

196. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mama wa Waislamu (R.A.A.H.) kasema, “Hajapata Mtume  )S.A.W.( kusali Sala ya Dhuha abadan, lakini mimi nikisali japokuwa Mtume )S.A.W.) alikuwa akiachia kufanya kitendo naye akikipenda, akikhofia watu wasije kukifanya halafu kikafaradhishwa”.

197. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, “Nimepata habari kutoka kwa Ummu Haani bint Abi Taalib kasema, “Alisali Mtume wa Allah (S.A.W.) nyumbani kwangu Sala ya dhuha rakaa nne, huku amejifunika nguo mmoja”.

198. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Abu Sa`id L-Khudriy (R.A.A.) kasema, “Alikuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akisali kabla ya asubuhi rakaa mbili, na baada yake husali rakaa mbili, na baada ya Magharibi rakaa mbili, na baada ya Ishaa rakaa mbili, na alikuwa baada ya Sala ya Ijumaa hasali mpaka watu waondoke, (wakiondoka basi) husali rakaa mbili. Lakini usiku huwa na nafasi, na husali jinsi Allah alivyomuwezesha”.

199. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha (R.A.A.H.) kasema, "Mtume wa Allah (S.A.W.) alikuwa akisali usiku rakaa kumi na tatu, halafu tena husali anaposikia adhana ya Alfajiri rakaa mbili hafifu[1]”.

200. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa `Umar (R.A.A.) kasema, “Mtume wa Allah (S.A.W.) akiwa safarini alikuwa akisali juu ya kipando chake (chombo au mnyama aliemkwea), akisali akielekea mahali kinapoelekea kipando chake (anapokwenda)”. Kasema Ar-Rabi`i, “Hizi ni katika Sala za Nawaafil”.

201. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kasema, "Kasema Mtume wa Allah (S.A.W.), "

«إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمُ الْمَسْجِدَ فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ أَنْ يَجْلِسَ».

Maana yake, “Atakapoingia mmoja wenu msikitini, basi asali rakaa mbili kabla ya kukaa”.

Kasema Ar-Rabi`I, kutoka kwa Abi Ayyuub L-Ansary (R.A.A.) ya kwamba, “Yeye alikuwa akisali kabla ya adhuhuri rakaa nne, akaulizwa hii ni Sala gani?” Akasema, "Nilimuona Mtume wa Allah (S.A.W.) akiisali nikamuuliza akasema, "

«إِنَّهَا سَاعَةٌ تُفْتَحُ بِهَا أَبْوَابُ السَّمَاءِ فَأُحِبُّ أَنْ يُرْفَعَ لِي فِيهَا عَمَلٌ صَالِحٌ».

Maana yake, “Huo ni wakati wenye kufunguliwa milango ya mbinguni, napenda zipelekwe juu amali[2] zangu katika wakati huo”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

202. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Anas bin Maalik (R.A.A.) kasema, “Bibi yangu Mulaykah alimtengenezea Mtume wa Allah (S.A.W.) chakula, akala kidogo, halafu akasema (yaani Mtume (S.A.W.), "

«قُومُوا أُصَلِّي  بِكُمْ»

Maana yake, “Simameni nikusalisheni”. Akasema Anas (R.A.A.), “Nikainuka na kuuleta mkeka wetu uliopiga weusi kwa ukongwe, nikaurashiarashia maji, akaja Mtume (S.A.W.) nikajipanga mimi na mzee mmoja nyuma yake, na kizee mmoja wa kike akasimama nyuma yetu, akatusalisha rakaa mbili, kisha akaondoka akaenda zake”.

203. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Ibn Abbas (R.A.A.) kasema, “Yeye alilala kwa Maimuna (R.A.A.H. mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.) ambaye alikuwa ni shangazi yake Ibn Abbas (R.A.A.), akasema Ibn Abbas (R.A.A.), “Nikajinyoosha kwa upana wa mto, na akajinyoosha Mtume wa Allah (S.A.W.) na ahli yake kwa urefu wake, akalala Mtume wa Allah (S.A.W.) mpaka ilipowasili nusu ya usiku, au kabla yake kwa muda mfupi hivi, au baada yake kwa kitambo kifupi, akaamka akawa anajipangusa usingizi usoni kwa mkono wake, halafu akasoma aya kumi za mwisho za Suratil Aali-`Imraan, baada ya hapo akasimama kukichukua  kiriba cha maji kilichokuwa kimetundikwa, akatawadha maji yaliyokuwemo, akatia udhu vizuri, halafu akasimama kusali, akasema, "Nikasimama nikafanya kama alivyofanya, tena nikaenda nikasimama ubavuni mwake Mjumbe wa Allah (S.A.W.) akauweka mkono wake wa kulia juu ya kichwa changu, akalishika sikio langu, na kuniondosha upande wa kushoto, na kuniweka upande wa kulia, baadaye akasali rakaa kumi na mbili, halafu akasali rakaa moja Witri, hatimaye akalala ubavu kujinyoosha kidogo, mpaka alipokuja muadhini, akasimama akasali rakaa mbili hafifu, halafu akatoka akasali Sala ya Alfajiri. Baadaye Ibn Abbas (R.A.A.) akaniambia, “Na wewe Jaabir ufanye hivyo hivyo, na mwezi wa Ramadhani sali rakaa mbili mbili”.  Kasema Ar-Rabi`i neno (الشن) maana yake “Kiriba kilichochakaa kwa ukongwe wake”.

204. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd, kutoka kwa Aisha mke wa Mtume wa Allah (S.A.W.) kasema, “Alisali Mtume wa Allah (S.A.W.) katika msikiti na idadi kubwa ya watu wakasali naye, kisha usiku wa pili akasali, na watu wakawa wengi zaidi, halafu wakakusanyika watu wengi zaidi usiku wa tatu, na wa nne, lakini hakuwatokea. Kulipokucha asubuhi akasema, "

«قَدْ رَأَيْتُ الذِي صَنَعْتُمْ فَلَمْ يَمْنَعْنِي مِنَ الْخُرُوجِ إِلَيْكُمْ إِلاَّ أَنِّي خَشِيتُ أَنْ يُفْرَضَ عَلَيْكُمْ»

Maana yake, “Nimeyaona mliyoyafanya, hakuna kilichonizuwia kuwatokeeni  (kuja kukusalisheni) isipokuwa nilikhofia isije mkafaridhishiwa”. Na hayo ni katika Ramadhani (Sala ya tarawehe.)

205. Abu Ubaydah, kutoka kwa Jaabir bin Zayd kasema, “Nilimuuliza Aisha (R.A.A.H.) rakaa ngapi alikuwa akisali Mtume wa Allah (S.A.W.) katika mwezi wa Ramadhani?”. Akasema, “Hakuwa Mtume wa Allah (S.A.W.) akizidisha katika Ramadhani zaidi ya rakaa kumi na tatu, kisha akasema (Aisha R.A.A.H.) kumwambia Mtume wa Allah (S.A.W.): “Unalala kabla ya kusali Witri? Akasema, "

«يَا عَائِشَةُ إِنَّ عَيْنَيَّ يَنَامَانِ وَلاَ يَنَامُ قَلْبِي».

Maana yake, “Ewe Aisha hakika macho yangu mawili yanalala, lakini moyo wangu haulali”.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi