Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Kilugha hedhi ni mmiminiko au mmwagiko. Ikiwa kuna mafuriko katika bonde waarabu wanasema Had`h al-wadi- “yaani bonde limefurika” Neno “Hayd” ni neno linalotumika kutaja jina, mahali au tendo. Waarab wanasema “Hadhat al Mar`a” ikiwa mwanamke yuko katika hali ya hedhi. Ama kisheria ni ada anayopata  mwanamke aliye baleghe inayomjia kila mwezi. Nayo hii inakuwa kwa  kutoka  damu nzito nyeusi kupitia kwenye uke wake. Sababu ya kutoka damu hii ni kuwa kila mwezi Mola Mtukufu anajaalia yai moja la mwanamke linakuwa tayari kwa uzazi, na iwapo hakujaalia uumbaaji wa mtoto katika mwezi ule, yaani ikiwa mwanamke hakushika mamba, basi hilo yai linakuwa uchafu na husukumwa nje kwa njia ya hedhi.  Hali hii ya hedhi si maradhi, bali ni hekima ya uumbaji katika hekima Zake Mola Mtukufu Mmbora wa kuumba. Hadithi iliyo hadithiwa na Qasim Mohamed kasema kamsikia Bibi Aisha R.A.A.H. akisema “Mtume S.A.W. alimwambia Bibi Aisha R.A.A.H.[1]"

إِنَّ هَذَا شَيْءٌ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَى بَنَاتِ آدَمَ.

Maana yake, "Amri hii kawaandikia Mwenyezi Mungu mabanati wa Adamu".

Damu ya hedhi inatofautiana na damu nyengine za  kawaida; kwani damu ya hedhi inakuwa nzito na nyeusi na ina harufu. Kasema Mtume S.A.W.[2],"

إِذَا كَانَ دَمُ الْحَيْضَةِ فَإِنَّهُ أَسْوَدُ يُعْرَفُ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَأَمْسِكِي عَنْ الصَّلَاةِ فَإِذَا كَانَ الْآخَرُ فَتَوَضَّئِي وَصَلِّي فَإِنَّمَا هُوَ عِرْقٌ.

Maana yake, "Ikiwa kama ni damu ya hedhi ni nyeusi inajulikana, na ikiwa kama ni hivyo uache kusali na ikiwa vinginevyo utawadhe na usali, maana hiyo ni (damu ya) mishipa." Damu ya hedhi ni uchafu na najisi, kasema Mwenyezi Mungu Mtukufu katika Surat Al-Baqara aya ya 222 kasema,"

﴿وَ يَسئَلُونَكَ عَنِ المَحِيضِ قُل هُوَ أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّسَآءَ فِي المَحِيضِ وَلاَ تَقرَبُو هُنَّ حَتَّى يَطهُرنَ﴾.

Maana yake "Na wanakuuliza juu ya hedhi, waambie huo ni uchafu. Basi jitengeni na wanawake zenu wakati wa hedhi zao. Wala msiwakaribie mpaka watoharike."

Kasema Anas R.A.A.[3], "Mayahudi   alikuwa miongoni wa mwanamke wao akiingia hedhini walimtoa nyumbani na wala walikuwa hawali nae, na wala walikuwa hamuingilii. Masahaba wa Mtume S.A.W walimuuliza kuhusu hilo, ndio Mola Mtukufu akashusha aya  hiyo ya hedhi katika Suratul Bbaqarah aya ya 222.

Ama Manasara wao walikuwa hawaachi kitu. Walikuwa wakikaa nao, wakila na kunywa nao, na pia walikuwa wakiwaingilia.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Mwanamke anaweza pia kutokwa na maji maji amabayo sio hedhi na wala sio damu ya hedhi. Maji maji haya yanaitwa utando telezi ambayo hutoka wakati wa hedhi au baina ya wakati wa hedhi nayo ni kama ifuatavyo:

(i)Damu nyepesi yenye rangi ya njano.

(ii)Maji maji yenye rangi kati ya weupe na weusi.

(iii)Donge la damu zito na gumu.

(iv) Umaji maji kama vile rangi ya mchanga. Haya yote ni najisi.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Hakuna dalili zozote za marejeo katika Sunna za Mtume S.A.W. zinazo elezea ni umri gani mwanamke anaanza kuenda na kumaliza mahidhi. Inawezekana ni baina ya kadiri ya miaka 12 na miaka 50 au inawezekana kabla ya hapo au baada ya hapo, inawezekana labda kutegemea na hali ya maumbile ya yule mwenye kwenda hedhi, au mazingira anayoishi, na kadhalika.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

3.1 MUDA WA HEDHI.

Muda wa hedhi ulio kusudiwa ni muda ambao mwanamke anatokwa na damu ya ada yake ya  kila mwezi, na muda huu unatofautiana kati ya mwanamke na mwanamke. Hakuna sababu yoyote ile ya tofauti hiyo, lakini hii ni hekima ya Mwenyewe Muumbaji. Uchache wake wa hedhi ni siku tatu na wingi wake ni siku kumi. Kasema Mtume S.A.W. hadithi ya Jabir kutoka kwa Anas bin Malik,[1]"

 أَقَلُّ الْحَيْضِ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ، وَأَكْثَرُهُ عَشْرَةُ أَيَّامٍ.

Maana yake, "Uchache (yaani muda mfupi) wa hedhi ni siku tatu na wingi wake ni sikukumi." Na damu yoyote itakayotoka chini ya siku tatu sio hedhi na ikizidi zaidi ya siku kumi sio hedhi pia.

3.2 MUDA WA NIFASI.

Muda mfupi wa  damu ya nifasi yaani damu ya ujusi au damu anayotoka mwanamke baada ya kuzaa, ikiwa mimba imekamilika siku zake au haikukamilika au akiharibu, ni siku kumi na wingi wake ni siku arubaini. Hadithi iliyo hadithiwa na Bibi Umm Salama R.A.A.H. kasema,[1]"

كَانَتْ النُّفَسَاءُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَقْعُدُ بَعْدَ نِفَاسِهَا أَرْبَعِينَ يَوْمًا أَوْ أَرْبَعِينَ لَيْلَة.ً

Maana yake, "Ilikuwa wenye nifasi wakati wa Mtume S.A.W. anakaa baada ya kujifungua mimba yake siku arubaini au usiku arubaini”. Pia Hadithi iliyo hadithiwa na Anas R.A.A., kasema,[2]"

كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَّتَ لِلنُّفَسَاءِ أَرْبَعِينَ يَوْمًا إِلَّا أَنْ تَرَى الطُّهْرَ قَبْلَ ذَلِكَ.

Maana yake, "Mtume S.A.W. ameweka muda wa nifasi kuwa siku arubaini isipokuwa akiona tohara, kabla ya hapo."

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Hakika maswala ya hedhi na nifasi ni muhimu sana kwa kila mwanamke mwislamu kuyafahamu. Ni wajibu kwa kila aliyefikia hali ya kwenda mahidhi kujua yote yale  yanayohusiana na hedhi yake: Kama vile siku zake za hedhi, siku zake za tohara, na mengineyo kama hayo. Elimu na ufahamu wa masuala haya ni muhimu sana, kwani yameambatana na mambo ya Dini na dunia. Kuhusu yale yanayo husiana na dini, ni kuwa hukumu zake zimeingiliana na nguzo za dini za; Salaa, Saumu, na Haji, na pia zimeingiliana sana na masuala ya kukua kwa mwanamke, kukaa eda ya kuachika, kuingiliana na mume wake, na mengineyo kama hayo. Ama kuhusu masuala ya kidunia ni ishara ya mwanzo ya kukua kwa mwanamke na alama ya uzazi, au ni ishara ya kuisha wakati wake wa kushika mimba, na kadhalika.

UKUMBUSHO MUHIMU:

Kwa vile masuala ya hedhi yanatatanisha, na yanahitajia ufahamu na utaalamu mkubwa. Basi yeyote atakae kuwa na shaka na jambo lolote linalo husiana na hedhi yake, ni wajibu wake kuwauliza wanavyuoni kwa ufafanuzi.  Mfano ikiwa siku zake zina badilika mara kwa mara au jambo lolote lile ambalo ana wasi wasi nalo basi inamuwajibikia kuchukua ushauri kwa wanavyuoni msimamo upi auchukue ulio sahihi ili asiingie makosani. Na wala mtu asione haya kuuliza kwani katika masuala ya elimu ya dini hakuna haya. Kasema Mola Mtukufu katika Surat AN-Nisaai aya ya 83, “

﴿وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُوْلِي الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُالَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ﴾.

Maana yake, “Na lau kuwa wangeli lipeleka kwa Mtume na kwa wenye mamlaka kati yao, wale wanao chunguza wangeli lijua". Pia kasema katika Surat AN Nah`l aya 43, “

﴿فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ﴾.

Maana yake, “Basi waulizeni wenye ukumbusho kama nyinyi hamjui.” Na mtu ajiepushe kutoa uamuzi au hukumu ya Mola Mtukufu bila ya kuwa na elimu au uthibitisho, kwani hayo ni katika madhambi makubwa na Mola Mtukufu kalinganisha hilo kama dhambi ya shirk. Kasema Mola Mtukufu katika Surat Al-A`araf aya ya 33, ‘

}إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَاناً وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ{

Maana yake, “Sema: Mola Mlezi wangu ameharimisha mambo machafu ya dhaahiri na ya siri, na dhambi, na uasi bila ya haki, na kumshirikisha Mwenyezi Mungu na asicho kiletea uthibitisho, na kumzulia Mwenyezi Mungu msiyo yajua.” Msimamo huu kila muisilamu anahatijia kuuchukua kwa jambo lolote lile linalo husiana na dini naye ambalo halifahamu, aulize kwa wanavyuoni, na wala asichukue uamuzi mwenyewe au kuwauliza wasio kuwa na elimu nalo.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Sio damu zote anazopata mwanamke ni hedhi, na wala damu haihisabiki kama ni ya hedhi mpaka itimize shuruti zake. Na iwapo haikutimiza shurti zake inaitwa damu ya shaka, na damu za shaka zimegawanyika katika sehemu mbili kama ifuatavyo:

(i)Damu ambazo sio za hedhi na mwanamke hatowacha kufunga na kusali. Hizi zimegawanyika pia katika sehemu mbili kama ifuatavyo:

*Damu ambayo siyo ya hedhi na imetoka wakati ambao sio wa hedhi, mfano ni kama vile damu apatayo mtoto mdogo ambaye hajafikia umri wa kuanza kutoka damu ya hedhi, na damu anayopata mwanamke asiyepata hedhi ama ambaye umri wake umekuwa mkubwa na umekiuka umri wa kutoka hedhi, na damu ambayo apatayo mwenye mimba.

*Damu ambayo haina uhakika kama ni ya hedhi, kama vile damu ionekanayo kwenye mapaja, damu ionekanayo alipokaa, umanjano uliyobadilika ukawa rangi ya damu, damu ya jeraha au maradhi.

 (ii)Damu za shaka ambazo hazihisabiki kama ni za hedhi isipokuwatu(a) Zitaendelea baada ya sababu ya kutoka damu hizo zimemalizika. (b) Ikiwa zitaendelea baada ya siku tatu.

*Damu ambazo si za hedhi isipokuwa tu zitaendelea kutoka baada ya sababu za kutoka damu hizo zimemalizika kama vile, damu itokayo baada ya hofu, damu itokayo baada ya kunyanyua kitu kizito, damu itokayo kwa sababu ya kupanda mnyama, au baiskeli, damu itokayo kwa ajili ya kufanya riadha, damu itokayo baada ya kupasuka kizinda[1], damu itokayo baada ya kuingiliwa na kadhalika.

*Damu zisizo za hedhi isipokuwa zikiendelea baada ya siku tatu. Hukumu yake ina badilika. Kama vile damu itokayo kwa mwanamke kuingiliwa kwa mara ya kwanza, na kuchanika kizinda.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Ieleweke wazi kwamba mambo yote ambayo yalikuwa yanajuzu kwa mwenye hedhi kabla ya hedhi yake,  yote yanajuzu pia wakati wa hedhi yake ila mambo yafuatayo:

1.Kuingiliana na mumewe.

Mwanamke yetote yule aliye na hedhi haijuzu kabisa kuingiliana na mumewe wakati wa hedhi yake. Kasema Mwenyezi Mungu Mtukufu katika Surat Al-Baqara aya ya 222, kasema,"

﴿وَ يَسئَلُونَكَ عَنِ المَحِيضِ قُل هُوَ أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّسَآءَ فِى المَحِيضِ وَلاَ تَقرَبُو هُنَّ حَتَّى يَطهُرنَ﴾.

Maana yake "Na wanakuuliza juu ya hedhi, waambie huo ni uchafu. Basi jitengeni na wanawake zenu wakati wa hedhi zao, Wala msiwakaribie (yaani msiwaingilie) mpaka watoharike." Hadithi iliyohadithiwa na Abu Huraira R.A.A. kasema, "Kasema Mtume S.A.W.[1],"

مَنْ أَتَى حَائِضًا أَوْ امْرَأَةً فِي دُبُرِهَا أَوْ كَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ.

Maana yake, "Atakayemuingilia mwanamke wakati wa hedhi yake au kwa tundu ya nyuma, au atakayekwenda kwa mpiga ramli na akamsadiki atakayo sema, atakuwa amekufuru yaliyoshuka kwa Muhammad." (S.A.W.)

Wakati mwanamke yuko katika hedhi mwanamume ana ruhusiwa kustarehe na mkewe kuanzia juu ya kitovu kwenda juu mpaka amalize haja yake, lakini asimwingizie mdomoni wala katika tundu lake la kikalio.  Kasema Mtume S.A.W.[2],"

وَاصْنَعُوا كُلَّ شَيْءٍ غَيْرَ النِّكَاحِ.

Maana yake, "Fanyeni kila kitu ila kuwaingilia." Pia Hadithi ya Muadh bin Jabal R.A.A. aliyoitoa Razin, kasema, "Nilimuuliza Mtume S.A.W. jambo gani ni halali kwangu kwa mke wangu akiwa ana hedhi."  Akajibu kwa kusema,[3] "

مَا فَوْقَ الْإِزَارِ وَالتَّعَفُّفُ عَنْ ذَلِكَ أَفْضَلُ.

Maana yake, "Yaliyo juu ya kikoi na kujizuia na hilo ni bora." Ilivyokusudiwa ni juu ya kitovu ni sehemu mtu anapofungia kikoi au kuvalia suruwali, yaani ni kuanzia juu ya kitovu mpaka sehemu ya juu. Ajihadhari na kumuwekea mdomoni huu ni uchafu na ni jambo lililo kinyume na maumbile, na kazi ya sheitani, na njia ya kudhalilisha kwani mdomo una karama yake,  na ni sehemu ambayo linatajwa jina la Mola Mtukufu.

2.Kusali Salaa ya aina yoyote ile.

Mwanamke mwenye hedhi amesamehewa asisali wakati wa hedhi yake, na wala Salaa zake alizoacha wakati wa hedhi yake hazilipi. Lakini kwa ukumbusho tu, ikiwa kama mwanamke atapata hedhi baada ya kuingia wakati wa Salaa basi ni lazima Salaa ya wakati ule ailipe, kwani Salaa ya wakati ule ilikwisha kuwa wajibu kwake. Hadithi ya Bi Fatma bint Habish yeye  alikuwa anapata damu ya istihadha, Mtume S.A.W akamwambia.[4],"

إِذَا كَانَ دَمُ الْحَيْضَةِ فَإِنَّهُ أَسْوَدُ يُعْرَفُ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَأَمْسِكِي عَنْ الصَّلَاةِ فَإِذَا كَانَ الْآخَرُ فَتَوَضَّئِي وَصَلِّي فَإِنَّمَا هُوَ عِرْقٌ.

Maana yake, "Kama damu ya hedhi nyeusi inajulikana, na ikiwa ni hivyo basi uache kusali na kama ikiwa vingine atawadhe na asali, maana hiyo ni damu ya mishipa."

3.Kufunga Saumu.

Mwanamke mwenye hedhi haruhusiwi kufunga saumu wakati wa hedhi yake, na ikiwa hedhi imemjia katika mwezi wa Ramadhani basi siku zote zile ambazo hakufunga kwa ajili ya hedhi ni lazima azilipe baada ya kumaliza hedhi yake, na hatoi kafara yoyote ile. Kasema Bibi Aisha R.A.A.H,[5]"

كُنَّا نَحِيضُ عِنْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَيَأْمُرُنَا بِقَضَاءِ الصَّوْمِ

Maana yake, "Tulikuwa tunakwenda hedhi wakati wa Mtume S.A.W. alituamrisha kulipa Saumu."

4.Kufanya Tawafu.

 Mwanamke aliye na hedhi haruhusiwi kutufu Al Kaaba. Kutoka kwa Ibn bin Abbaas R.A.A kasema, "Kasema Mtume S.A.W.[6],"

الْحَائِضُ وَالنُّفَسَاءُ إِذَا أَتَتَا عَلَى الْوَقْتِ تَغْتَسِلَانِ وَتُحْرِمَانِ وَتَقْضِيَانِ الْمَنَاسِكَ كُلَّهَا غَيْرَ الطَّوَافِ بِالْبَيْتِ.

Maana yake, "Wenye hedhi na damu ya ujusi (nifasi) wakifika kwenye Miqat (sehemu wanayo hirimia watu wakati wa Hijja na Umra), wataoga na watahirimia na watafanya mambo yote ya haji (wakati wa Haji) isipokuwa kutufu Al Kaaba."

5.Kukaa Itikafu.

Moja ya shuruti ya kukamilika itikaf ni lazima iwe ndani ya msikiti, na wanawake wenye hedhi hawaruhusiwi kuingia misikitini wakati wa hedhi zao. Hadithi aliyoitoa Ummu Attiyah na kutolewa na Abu Daud na Ibn Maajah kasema, "Mtume S.A.W. amewaamrisha wanawake wenye hedhi kujitenga na misikiti." (Yaani kutokuingia ndani.")

6.Kusoma Qur`ani.

Wanawake wenye hedhi hawaruhusiwi kusoma Qur`ani na wala kuushika msahafu, kwani wakati wa hedhi zao wanakuwa hawana tohara. Kasema Mwenyezi Mungu Mtukufu katika Surat Al-Waaqia`h aya ya 79,"

﴿لاَ يَمَسُّهُ إِلاَّ المُطَهَّرُونَ﴾.

Maana yake, "Hapana akigusae ila aliyetakaswa na mabaya."

Hadithi ya Jabir R.A.A. kasema, Mtume S.A.W. kawakataza  wenye  janaba na  wanawake wenye hedhi kushika na kusoma Qur`aani.[7],"

لاَ يَقْرَؤُونَ الْقُرْآنَ، وَلاَ يَطَؤُونَ مُصْحَفًا بِأَيْدِيهِمْ حَتَّى يَكُونُوا مُتَوَضِّئِينَ.

Maana yake, "Hawasomi Qur`aani na wala hawaushiki msahafu kwa mikono yao mpaka wawe wenye kutawadha (waliotoharika)." Lakini kasema Jabir bin Zaid mwanamke mwenye hedhi anaweza kusoma Qur`aani kichwani yaani kile alichohifadhi bila kuangalia msahafu (yaani kimoyomoyo). Na siku hizi wanavyuoni wengi wamewaruhusu wanafunzi na waalimu kuisoma ikiwa ni wakati wa darasa zao.

7.Kupewa Talaka.

Haijuzii kwa mtu kumpa talaka mke wake wakati wa hedhi yake, na ikiwa mtu atafanya hivyo atakuwa amehalifu amri ya Mwenyezi Mungu na Mtume wake S.A.W, lakini talaka itakuwa ni sahihi. Kasema Mwenyezi Mungu Mtukufu katika Surat ATTalaaq aya ya 1,"

﴿فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ﴾.

Maana yake, "Mtakapotoa talaka kwa wanawake (mtakapo wawacha) toeni talaka wakati wa eda zao." (Yaani waacheni katika tohara zao ambazo katika hizo tohara hamjawahi kuwaingilia.)  Na pia hadithi waliyokubaliana wanavyuoni wote, wanasema, "Wakati wa Mtume S.A.W. Ibn Umar R.A.A. alimpa talaka mke wake naye yuko katika hedhi, akaja Umar bin Khatab R.A.A. kumuuliza Mtume S.A.W. aliyofanya mtoto wake, akasema Mtume S.A.W.[8],"

مُرْهُ فَلْيُرَاجِعْهَا ثُمَّ لِيُمْسِكْهَا حَتَّى تَطْهُرَ ثُمَّ تَحِيضَ ثُمَّ تَطْهُرَ ثُمَّ إِنْ شَاءَ أَمْسَكَ بَعْدَ ذَلِكَ وَإِنْ شَاءَ طَلَّقَ.

Maana yake, "Mwamrishe amrejee (mke wake), na akaye naye mpaka atoharike, halafu aende hedhi halafu atoharike akipenda akaye naye na akipenda amwache."

8.Kuumika damu.

Wanakatazwa wanawake wenye hedhi kuumika damu kwa sababu ya hofu ya kuwa wadhaifu.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Tohara ni alama ya kumalizika kwa hedhi na nifasi. Kasema  Mwenyezi Mungu Mtukufu katika Surat Al-Baqara aya ya  222, kasema,"

﴿وَ يَسئَلُونَكَ عَنِ المَحِيضِ قُل هُوَ أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّسَآءَ فِى المَحِيضِ وَلاَ تَقرَبُو هُنَّ حَتَّى يَطهُرنَ﴾.

Maana yake "Na wanakuuliza juu ya hedhi. waambie huo ni uchafu. Basi jitengeni na wanawake zenu wakati wa hedhi zao. Wala msiwakaribie (yaani msiingiliane nao) mpaka watoharike."

Na tohara imegawanyika katika sehemu mbili kama ifuatavyo:

1. Kutokwa na maji meupe baada ya hedhi.

Kutokwa na maji meupe baada ya hedhi ambayo yametoka kwa njia ya kawaida na wala hayakulazimishwa kwa madawa au vitu namna hiyo. Kutoka kwa Ibn Abbaas R.A.A. kasema, “Kasema Mtume S.A.W[1].,"

لاَ تَطْهُرُ الْمَرْأَةُ مِنْ حَيْضِهَا حَتَّى تَرَى الْقَصَّةَ الْبَيْضَاءَ.

Maana yake, "Hajitahirishi mwanamke (na hedhi) mpaka aone maji meupe."

2. Kukauka kwa damu au kusafika njia ya uke.

Kukauka kwa damu au kusafika njia ya uke kwa wanawake wanaopata ada zao kikawaida. Hii ni ishara inayokubaliwa kidini lakini sharti iwe damu ambayo imekauka yenyewe tu. Kutoka kwa Ibn Abbaas R.A.A. kasema, “Kasema Mtume S.A.W[2].,"

إِذَا أَدْبَرَتِ الْحَيْضَةُ وَجَبَ الْغُسْلُ.

Maana yake, "Ikikatika damu ya hedhi basi imemuajibikia kuoga (yaani aoge kwa kujitoharisha)."

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Kuoga hedhi na nifasi ni sawa sawa na kuoga janaba lakini kuna baadhi ya mambo yanaongezeka na kutofautiana:

1.Atatia nia ama ya hedhi au nifasi.

2.Ataosha mikono yake, halafu atajisafisha sehemu zake siri vizuri.

3.Atajitia udhu wa Salaa bila kumalizia miguu.

4.Ataosha kichwa chake kwa kutumia ama sabuni au shampoo, maji atayasugua mpaka yafike kwenye mizizi ya nywele.

5.Ataosha mwili mzima na kujisugua kwa kuanzia kulia halafu kushoto. Hadithi ya Bibi Aisha R.A.A.H. kasema, "Bibi Asma bint Yaziid alimuuliza Mtume S.A.W. namna ya kuoga hedhi akamjibu kwa kusema[1],"

تَأْخُذُ سِدْرَهَا وَمَاءَهَا فَتَوَضَّأُ ثُمَّ تَغْسِلُ رَأْسَهَا وَتَدْلُكُهُ حَتَّى يَبْلُغَ الْمَاءُ أُصُولَ شَعْرِهَا ثُمَّ تُفِيضُ عَلَى جَسَدِهَا ثُمَّ تَأْخُذُ فِرْصَتَهَا فَتَطَّهَّرُ بِهَا قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ أَتَطَهَّرُ بِهَا قَالَتْ عَائِشَةُ فَعَرَفْتُ الَّذِي يَكْنِي عَنْهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقُلْتُ لَهَا تَتَبَّعِينَ بِهَا آثَارَ الدَّمِ.

Maana yake, "Atachukuwa mmoja wenu maji na sidra (sasa sabuni na shampoo) halafu atajitia udhu wa Salaa atajisafisha kichwa chake, atajisugua vizuri mpaka maji yafike kwenye mizizi ya nywele zake, halafu atajimwagia maji mwili mzima. Halafu atachukuwa pamba na atajisafisha nayo." Akamuuliza Bibi Asma, "Vipi kujisafisha kwa hiyo pamba." Akasema Bibi Aisha R.A.A.H., “Nilifahamu nini alikusudia Mtume S.A.W. nikamwambia "Utasafisha mabaki ya damu kuondoa harufu yake."  

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Damu ya istihadha ni damu inayomtoka mwanamke kwa ajili ya maradhi, au upungufu fulani katika maumbile yake, damu hii ni nyepesi na rangi yake ni nyekundu na haina harufu yoyote ile. Hadithi iliyo hadithiwa na Bibi Aisha R.A.A.H. kasema, “Bibi  Fatima bint Abi Hubaish, alimuuliza Mtume S.A.W. akasema, "Mimi sisafiki kwa sababu natoka damu mfululizo. Jee! niache kusali?" Mtume S.A.W. akajibu kwa kusema[1],"

إِنَّمَا ذَلِكَ دَمُ عِرْقٍ نَجِسٌ لَيْسَ بِالْحَيْضَةِ.

Maana yake, "Kwa hakika hiyo ni damu ya mshipa, najisi si damu ya hedhi." Na damu ya istihadha ni najisi na inaharibu udhu, hadithi iliyo hadithiwa na Ibn Abbaas R.A.A. kasema, “Kasema Mtume S.A.W.[2],"

دَمُ الاِسْتِحَاضَةِ نَجِسٌ، لأَنَّهُ دَمُ عِرْقٍ، يَنْقُضُ الْوُضُوءَ.

Maana yake, "Damu ya istihadha najisi kwa sababu ni damu inayotoka kwenye mishipa inaharibu udhu."

Na mwenye kupata damu ya istihadha hatoacha kusali, na hukumu zao zimetofautiana kufuatana na hali yenyewe kama ifuatavyo:

1. Anayepata hedhi mara ya kwanza.

Kwa wale wanaopata hedhi kwa mara ya kwanza ikiwa damu hiyo itaendelea baada ya siku kumi, basi atasubiri muda wa siku mbili zaidi halafu atajitoharisha ingawa damu inaendelea kutoka na atasali, na ataendelea kusali mpaka muda wa siku kumi yaani Salaa hamsini, na ikiwa damu bado inaendelea, ataacha tena kusali kwa muda wa siku kumi na mbili na ataanza tena kusali hali hii itaendelea hivyo hivyo mpaka Mwenyezi Mungu Mtukufu amwondolee maradhi hayo.

2.Mwenye mimba.

Mwanamke yule mwenye mimba akipata damu baada ya kuwa na uhakika na mimba yake basi yeye hatoacha kusali wala  kufunga.

3.Mwenye uzoefu wa kupata hedhi.

Mwanamke yeyote yule mwenye uzoefu wa kupata hedhi yakamjia maradhi ya kutoka damu mfululizo, yeye pia hatoacha kusali isipokuwa tu kwa kama siku zake za kawaida alizokuwa akitokwa damu kabla kila  mwezi. Hadithi ya Bibi Aisha R.A.A.H. kasema, “Kasema Mtume S.A.W. kumuambia mwanamke mwenye damu ya mfululizo[3],"

امْكُثِي قَدْرَ مَا كَانَتْ تَحْبِسُكِ حَيْضَتُكِ ثُمَّ اغْتَسِلِي.

Maana yake, "Uache Salaa kwa kadiri ya kama ilivyokuwa ikikuzuiliya hedhi yako (yaani siku zako za hedhi za kawaida) halafu uoge."

Pia hadithi iliyo hadithiwa na Bibi Aisha R.A..A.H. “Kasema Mtume S.A.W kumwambia Fatuma bin Jahshi, [4]“

اغْتَسِلِي ثُمَّ تَوَضَّئِي لِكُلِّ صَلَاةٍ وَصَلِّي.

Maana yake, “Uoge halafu utawadhe wakati wa kila Salaa”.

4 Aliekwisha kuzuia hedhi.

Mwanamke aliyekwisha kuzuwia hedhi baada ya kufikia umri mfano wa miaka sitini, yaani akawa haimuijii tena damu ya hedhi, kwa pamoja wanavyuoni wote wamekubaliana kwamba hatoacha kufunga na wala kusali.

5.Kuchanganya Salaa mwenye istihadha.

Mwenye kupata damu ya istihadha anaruhusiwa kuchanganyisha Salaa ambazo zimeingiliana wakati wake, yaani Salaa ya Adhuhuri, na Salaa ya Alasiri, au Salaa ya Magharibi, na Salaa ya Isha. Hadithi ya Bibi Aisha R.A.A.H. kasema, "Umm Habib bin Jahshi Salha alipopata damu ya istihadha alimwendea Mtume S.A.W. kumuuliza afanye nini wakati wa Salaa. Mtume S.A.W akamuamrisha akasema, [5].”  

اغْتَسِلِي لِكُلِّ صَلاةٍ.

Maana yake, “Uoge wakati wa kila Salaa” Ilipomuia ugumu kufanya hivyo aliamrishwa kuchanganya Salaa. Hadithi iliyo hadithiwa na Bibi Aisha R.A.A.H. kasema,[6] “

أَمَرَهَا أَنْ تَجْمَعَ بَيْنَ الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ بِغُسْلٍ وَالْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ بِغُسْلٍ وَتَغْتَسِلَ لِلصُّبْحِ.

Maana yake, “Alimuamrisha kuchanganya Salaa ya Adhuhuri na Salaa ya Alasiri kwa josho moja, na pia kuchanganya Salaa ya Magaharibi na Salaa ya Isha kwa josho moja, na aoge kwa Salaa ya Alfajiri. Pia kuna hadithi ambayo imehadithia kuwa sio lazima kwa mwanamke mwenye kupata damu ya mfululizo kuoga kwa kila Salaa, bali anatakiwa atawadhe kwa kila Salaa na aoge mara moja wakati baada ya siku zake anazozichukulia kama ni siku za hedhi yake kwisha, au baada ya siku kumi anazo zihisabu kuwa ni wakati wa hedhi yake. Hadithi iliyo hadithiwa na Bibi Aisha R.A..A.H. “Kasema Mtume S.A.W kumwambia Fatuma bint Jahshi, [7]“

اغْتَسِلِي ثُمَّ تَوَضَّئِي لِكُلِّ صَلَاةٍ وَصَلِّي.

Maana yake, “Uoge halafu utawadhe wakati wa kila Salaa”.

Kwa hali hiyo  mwanamke mwenye kutoka damu ya istihadha aoge mara moja tu baada ya kwisha siku anazozichukulia ndio siku za hedhi yake. Lakini anatakiwa atawadhe kwa kila Salaa, hadithi iliyo hadithiwa na Jabir bin Zaid kasema imenifikia kutoka kwa Mtume S.A.W. kasema[8],"

الْمُسْتَحَاضَةُ تَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ.

Maana yake, "Mwenye damu ya istihadha atatawadha kwa kila Salaa." Na Imam Jabir bin Zaid yeye anaona mwenye istihadha anaweza kusali kwa udhu mmoja Sala ya faridha na Sala za Sunna mradi yuko kwake.