Maji
|
Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi
Maji ndio kitu maarufu kinachotumika ili kuondolea najasa na kutoharishia. Wanavyuoni wameyagawa maji katika sehemu tatu kuu nazo ni 1. Maji yenye kutoharisha. 2. Maji yaliyo tohara. 3. Maji yaliyonajisika. Hizo ndizo aina tatu za maji na kila aina moja Wanavyuoni wameiwekea hukumu zake, kama tutakavyoona.
|
|
Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi Maji ya asili ni maji yale yaliyo katika hali yake ya kawaida ya asili, hayakuingiliwa na kitu, na wala hayakubadilika rangi na au wala ladha yake. Maji haya ni tahiri na yanafaa kwa kujitilia udhu na kujitoharishia. Kama ifuatavyo: 1.1 Maji ya mvua. وَأَنزَلنَا مِنَ السَّمَآءِ مَآءً طَهُوراً وَيُنَزِّلُ عَلَيكُم مِّنَ السَّمَآءِ مَآءً لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ 1.2. Maji ya bahari. Maji ya bahari ni tahir na masafi. Kasema Ibn Abbaas R.A.A., “Kasema Mtume S.A.W. [1] , “هُوَ الطَّهُورُ مَاؤُهُ الْحِلُّ مَيْتَتُهُ. Maana yake, "Nayo Maji yake ni tahir na maiti zake ni halali." 1.3 Maji yanayo tembea. Maji yale yanayo tembea kama vile maji ya mito au ya mifereji ya asili (falaj), na pia siku hizi mabomba ya maji ikiwa yamebakia katika hali yake ya kawaida hayo yote pia ni tahiri na masafi. 1.4 Maji ya kisima. Maji ya kisima au maji yaliyotulia yaliyo chini ya magudulia mawili ikiwa kama yamebakia katika hali yake ya asili, bila yakuingiliwa na kitu kinachoweza kuyanajisisha au kuyabadilisha rangi na au ladha yake, au yakiwa zaidi ya magudulia mawili yenye ujazo wa karibu lita 200 mpaka 216 na ni tahiri na masafi hata kama yamebadilika rangi na au ladha yake. 1.5 Maji mengi. Maji yoyote ya kadiri ya ujazo wa qullatain[2] (magudulia mawili) hayanajisiki isipokuwa yakibadilika rangi au ladha au harufu yake. Kasema Jabir bin Zaid, “Kasema Mtume S.A.W.[3]," إِذَا كَانَ الْمَاءُ قدرقُلَّتَيْنِ لَمْ يَحْتمِلِ خَبثا. Maana yake, "Ikiwa maji kadiri ya qullatain[4] (magudulia mawili) hayachukui uchafu”. 1.6. Maji ya Zam Zam. Hakuna dalili yoyote ya kuyakirihisha, au kuyaharamisha kuyatumia kwa ajili ya kujisafishia, au kwa kutawadhia, au kuogea, au kustanjia. Lakini ziko dalili ambazo zina onyesha kutumika kwa kutawadhia na kama hivyo, hivyo basi yanafaa kutawadhia na hata kuogea josho kubwa hapana neno. Yaliyokatazwa kwa maji yaliyosimama. Yafuatayo ni baadhi ya yale yaliyo katazwa kufanyiwa maji yaliyo simama kama vile madimbwi, mabwawa na kadhalika: Mwenye janaba kuoga ndani ya madimbwi. Mtume S.A.W. kakataza mwenye janaba kuingia na kuoga ndani ya maji yaliyosimama kama vile maji ya mabwawa, madimbwi, na kadhalika. Kasema Ibn Abbaas R.A.A.,[5] " نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْجُنُبَ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ، وَنَهَى عَنِ الْوُضُوءِ بِفَضْلِ الْمَرْأَةِ، وَكَذَلِكَ فِي الرَّجُلِ. Maana yake, “Amekataza Mjumbe wa Mola S.A.W. mwenye janaba kuoga katika maji yaliosimama na kakataza kutawadha maji yaliyobakizwa na mwanamke na hali kadhalika kwa mwanamume (maji yaliyo bakizwa na mwanamume)”. "لا يَبُولَنَّ أَحَدُكُمْ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ ثُمَّ يَغْتَسِلُ مِنْهُأو يتوضا. Maana yake, "Asikojolee mtu katika maji yaliyo simama halafu akaoga au akatawadha."[7] Kuingiza mkono ndani ya chombo chenye maji ya kutawadhia kabla ya kuuosha. Mtume S.A.W. kakataza kwa aliyetoka usingizini kuingiza mkono wake kabla hajausafisha ndani ya maji ya kutawadhia. Kutoka kwa Abu Huraira R.A.A. kasema, "Kasema Mtume S.A.W, [8]" إِذَا اسْتَيْقَظَ أَحَدُكُمْ مِنْ نَوْمِهِ فَلا يَغْمِسْ يَدَهُ فِي الإنَاءِ حَتَّى يَغْسِلَهَا ثَلاثًا فَإِنَّهُ لا يَدْرِي أَيْنَ بَاتَتْ يَدُهُ. Maana yake, "Akiamka mmoja wenu kutoka usingizini kwake asiingize mkono wake katika chombo (cha maji) mpaka aukoshe mara tatu, kwani hajui wapi mkono wake ulilala ."
----------------------------------------------------------------------------------------- [1]Al Rabi`u 1/72 (161). Mfano wa Hadithi hii imetolewa pia na Abu Daawud 1/118 (76), Ibn Maajah 1/467 (380), Ddaraqtuny 1/34 (4), Ahmad 17/422 (8380), ATtirmidhy 1/118 (64) [2] Qulattain ni kipimo kilicho kuwa kikitumiwa awali. Kwa sasa ujazo wake wa maji ni karibu na lita 200 mpaka lita 216. [3] Al Rabi`u 1/71 (157). Mfano wa hadith hii pia imetolewa na Ahmad Hambal 2/28 (4961), Abu Daawud 1/92 (58,59), Naasai 1/97 (52), 2/36 (326), Ibn Maajah 2/134 (510, 511) Ddaaramy 13/1 (1), Baihaqy 1/55 (200). [4] Katika maelezo yaliyotolewa katika Sunan A`Ttirimidhiy. Abdah kasema kutoka kwa Muhamad bin Ishaq kuwa Qullah ni mfano wa Jirar nacho ni kitu cha kuhifadhia maji ya kunywa. As-Shaffi`i na Ahmad na Ishaq wamesema ujazo wake ni karibu na viriba 50 vya maji. [5] Al Rabi`u 1/45 (144). Mfano wa Hadithi hii pia imetolewa na Abu Daawud 1/115 (74), An-Nassai`y 2/60 (341) na Masheikh wengineo kwa maneno tofauti na wao wametaja tu maji yaliyobakizwa, hawakutaja mwenye janaba. [6] Al Rabi`u 1/72 (162). Mfano wa hadithi hii pia imetolewa bila kutaja kutawadha na Bukhaari 1/398 (232), Muslim 2/126 (424), Abu Daawud 1/100 (62), Ahmad Hanbal 2/259 (7517) wao hawakutaja kutawadha, Nnasaai 1/104 (57. [7] Kukojolea katika maji yaliyosimama kunasababisha uchafu ule kubakia katika yale maji, na ikiwa yamebadilika harufu au rangi au ladha yake basi yatakuwa yamenajisika, na hayafai kwa kujitoharishia. [8] Al Rabi`u 1/53 (87). Mfano wa Hadith hii pia umetolewa na A`Ttirmidhy 1/44 (24), Muslim 2/117(417) |
|
Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi Maji haya asili yake ni maji masafi, lakini yamechanganyika na vitu ambavyo havinajisishi. Basi yanaendelea kuwa ni masafi na yanafaa kutumiwa kwa kuondoshea najasa, lakini hayaondoi tukio la kuharibu tohara, yaani hayafai kwa kutawadhia au kuogea josho kubwa. Mfano wa maji kama haya ni: 2.1.Maji ya mimea na matunda kama vile maji ya nazi, bateekh, migomba na mengineyo kama hayo. نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْجُنُبَ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ، وَنَهَى عَنِ الْوُضُوءِ بِفَضْلِ الْمَرْأَةِ، وَكَذَلِكَ فِي الرَّجُلِ. Maana yake, “Amekataza Mjumbe wa Mola S.A.W. mwenye janaba kuoga katika maji yaliosimama na kakataza kutawadha maji yaliyobakizwa na mwanamke na hali kadhalika kwa mwanamume (maji yaliyo bakizwa na mwanamume)”. Baadhi ya wanavyuoni wameruhusu kuyatumia maji haya kwa kutawadhia ikiwepo dharura, ikiwa yatatimiza masharti ya hukumu ya maji mengi yaliyoingiwa najasa. Shuruti hizo tutazielezea mbele mahali pake Mola akipenda. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- [1] Al Rabi`u 1/45 (144). Mfano wa Hadithi hii pia imetolewa na Abu Daawud 1/115 (74), An-Nassai`y 2/60 (341) na Masheikh wengineo kwa maneno tofauti na wao wameitaja tu sehemu ya mwisho ya hadithi, yaani maji yaliyobakizwa na wala hawakutaja mwenye janaba, nao wametaja kuoga. |
|
Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi Maji yaliyochanganyika na najasa, na yakabadilika rangi, au ladha, au harufu yake, basi yanakuwa yamenajisika. Na hayaondoi najasa na wala hayaondoi tukio la kuharibu udhu. Kasema Ibn Abbaas R.A.A., “Kasema Mtume S.A.W.[1]," الْمَاءَ طَهُورٌ لا يُنَجِّسُهُ شَيْءٌ إِلا مَا غَير لَوْنه أَوْ طَعْمه أَوْ رِائيحته. Maana yake, "Maji ni tahir hayanajisiki ila yakibadilika rangi yake, au ladha yake, au harufu yake." Wamekhitilafiana wanavyuoni ikiwa maji yaliyoingia najasa yamezidi ujazo wa magudulia mawili (yenye jumla ya ujazo wa karibu lita 216), na hayakubadilika rangi yake, au harufu yake, au ladha yake, baadhi yao wanasema ni tahir yanafaa kwa kujitilia udhu na kuogea josho kubwa, na hii ndio kauli maarufu yenye nguvu na sahihi. Kasema Jabir bin Zaid, “Kasema Mtume S.A.W.[2]," إِذَا كَانَ الْمَاءُ َ قُلَّتَيْنِ لَمْ يَحْمِلِ الْخَبَثَ. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- [1] Al Rabi`u 1/71 (156), Ibn Maajah 2/139 (514). |