Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

HIJA: 

Faridha ya Hijja ni moja katika nguzo tato za Kiislamu, faridha hii ameilazimisha Allah mtukufu katika Kitabu chake Qur-ani tukufu pale aliposema: ((Na Allah amelazimisha kwa watu Kuihiji nyumba (Al-Qaabah) mwenye kuiweza njia yake)) [Aala Imaraan 97] na kutoka kwa Ibn Abbaas (r.a) amesema: Alituhutubia Mtume wa Allah (s.a.w) basi akasema: ((Enyi watu imelazimishwa kwenu kuhiji)) akasimama Al-Aqraa bin Haabis na akasema: Jee! Ni kila mwaka ewe Mtume wa Allah? Basi Mtume (s.a.w) hapo akasema: ((Lau nitalisema basi lingelazimika, na lau lingelazimika musingeliifanya na musingeliweza, Hija ni mara moja, na mwenye kuongeza basi amejitolea))

TAREHE YA KUFARADHISHWA HIJA:

Hija imefaridhishwa katika mwaka wa sita wa Hijiria kwa kuteremka ndani ya mwaka huo neno lake Allah mtukufu: ((Na timizeni Hija na Umra kwa ajili ya Allah tu)) [Al-Baqarah 196]

MAANA YA HIJA

Na neno hija maana yake kilugha ni kukusudia, ama kisheria ni safari ya kwenda Makka kwa nia ya ibada za kisimamo cha Arafah na ibada nyengine ambazo hazifanywi isipokuwa katika msikiti mtukufu wa Makka na sehemu zilizo karibu yake na kwa wakati mahususi.

HUKUMU YA MWENYE KUPUUZA HIJA.

Allah mtukufu ametubainishia kwenye kitabu chake kuwa mwenye kupuuza kwa makusudi ibada hii huyo hukumu yake ni ukafiri, ametuambia: 

((Na Allah amelazimisha kwa watu Kuihiji nyumba (Al-Qaabah) mwenye kuiweza njia yake na mwenye kukufuru basi hakika Allah amejitosheleza hahitaji ya walimwengu)) [Aala Imaraan 97]

Na Aya hii iko wazi kuwa lazimisho la kuhiji ni kwa watu wote (waislamu na wasiokuwa waislamu), na katika hili kuna dalili ya wazi kuwa wasiokuwa waislamu pia wamo katika makosa ya kutomtii Allah mtukufu katika Ibada zake, nalo linapewa uhakika kwa kusamehewa mwenye kusilimu miongoni mwao makosa yake yaliyo chini ya ushirikina; kwa hiyo Uislamu sio sharti ya kulazimika kwa Ibada hii ya hija na nyenginezo, bali Uislamu ni sharti ya kuwa sahihi Ibada hii ya hija na nyenginezo.

Na kwa maana hiyo watu wenye kupuuza ibaada hii ya hija wako aina mbili:

1. Washirkina:

Hawa sio waislamu aslan; kwa hiyo wao wanajihalalishia uasi wao, kwani hawatambui ulazimisho huu katika nafsi zao.

2. Wauislamu:

Hawa ni wenye kutambua ulazimisho wa Ibada hii katika nafsi zao, lakini wao wamo katika uasi wa makusudi.

Makundi yote maiwli haya kama alivyotuambia Allah mtukufu kuwa yamo katika hukumu ya Ukafiri kwa kosa lao hili.

Na hili linatupa uhakika wa wazi kuwa ukafiri ni sifa ya kuasi na ufasiki; kwa hiyo hailazimiki ukafiri kuwa ni ushirikina, basi kwa maana hiyo, sio kila kafiri ni mshirikina ingawa kila mshirikina ni kafiri.

Basi yule mwenye kuhalalisha uasi wake huu kwa kuona hakuna ulazima wa Ibada hii ya hija aslan na kuitakidi hilo katika nafsi yake huyo atakuwa ni Kafiri wa Kishirkina.

Ama yule mwenye kukubali ulazima wa Ibada hii katika nafsi yake na akajuwa kuwa yeye yumo katika kumuasi Allah mtukufu kwa kupuuza kwake Ibada hii huyo atakuwa ni Mnafiki yumo katika Ukafiri wa neema. 

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

بِسْمِ اللَّهِ ٱلرَّحْمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ

UTANGULIZI

Shukrani zote zinamstahikia Allah aliyefaradhisha kuihiji Nyumba Yake Takatifu Muadhamu, akaifanya hija mkutano mkuu wa dunia wa Uislamu. Kisha rehma na amani zimshukie Nuru ya uongofu na Taa ya gizani, aliyesema, “Pokeeni kwangu ibada zenu za hija.”

Baada ya hayo:

Idara ya Utafiti wa Kitaalamu imeonelea – katika wakati ambao watu hukumbilia kwenye vifupisho – itoe toleo hili “HUKU NDIKO KUHIJI” ili kuwahudumia mahujaji wa Nyumba ya Allah Takatifu katika upande wa muongozo na maelekezo. Allah Ndiye tunayemuomba anufaishe kwa toleo hili viumbe.                                                                     

Ofisi ya Fatwa                                                        Idara ya Utafiti wa Kitaalamu

 KUJIANDAA KWA HIJA

 Mwenye kutaka kuhiji anatakiwa afanye mambo kadha kabla kuingia safarini, nayo ni:

1.     Kumtakasia nia Allah Mtukufu aliyetakasika; kwani Allah hapokei ila kilichokuwa kwa ajili yake pekee. Mwenyezi Mungu kasema:

ﭽ ﭸ  ﭹ     ﭺ   ﭻ  ﭼ  ﭽ  ﭾ  ﭿ  ﮀﮁ  ﮂ   ﮃ  ﮄ  ﮅﭼ  

{Sema: Nimeamrishwa nimuabudu Mwenyezi Mungu, na nisimshirikishe. Kwake Yeye naita (watu), na kwake Yeye ndiyo marejeo yangu} [A'Ra'du: 36]

Vile vile kasema:

ﭽ ﮆ   ﮇ  ﮈ  ﮉﭼ

{Mwenyezi Mungu ndiye wa kutakasiwa dini bila kushirikishwa} [Az-zumar, 3]

Pia kasema:

ﭽ ﭫ  ﭬ  ﭭ  ﭮ  ﭯ   ﭰ  ﭼ

{Sema: Mwenyezi Mungu tu namuabudu kwa kumtakasia dini yangu} [A'Zumar: 14]

Aidha kasema:

ﭽ ﮘ  ﮙ  ﮚ  ﮛ  ﮜ  ﮝ   ﮞ  ﮟ  ﮠ  ﮡ  ﮢ   ﮣ  ﮤﮥ  ﮦ  ﮧ   ﮨ  ﭼ

{Wala hawakuamrishwa ila kumuabudu Mwenyezi Mungu kwa kumtakasia dini, waache dini za upotofu, na wasimamishe sala na kutoa zaka, na hiyo ndiyo dini iliyo sawa} [Albayyinah: 5]

2.     Toba ya kweli kutokana na kila kosa alilofanya ili aje kwa Mola wake akiwa msafi wa moyo.

3.     Awaachie wanaomlazimu matumizi ya lazima hadi kurudi kwake. Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - anasema: “Ni kosa la kumtosha mtu kuwatupa waliomlazimu.” Ameipokea al-Bukhari.

4.     Ajichukulie mahitaji ya safari ya kutosheleza ili abaki katika tabia ya kupendeza. Kutoka kwa Ibnu Abbas – Allah awaridhie – amesema: Watu wa Yemen walikuwa wakihiji na hawachukui mahitaji ya safari, na wakisema: Sisi ndio tunaomtegemea Allah. Wakifika Maka huwaomba watu. Allah Mtukufu akateremsha kauli Yake: “Na jichukulieni mahitaji ya safari, kwani mahitaji bora ya safari ni ucha-Mungu.” Ameipokea al-Bukhari na Abu Daud.

5.     Alipe madeni yake, arudishe alivyoazima na amana za watu, na atokane na kila jukumu lililo juu yake; kutokana na kauli ya Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie: “Nafsi ya Muumini (aliyekufa) imewekwa rahani” – na katika riwaya nyengine “imetundikwa - kwa deni lake mpaka alipiwe.” Ameipokea a'Tirmidhi akaihasanisha na Ibnu Majah.

6.     Aandike wasia wake na haki zilizomlazimu. Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie anasema: “Si halali kwa mtu Muislamu aliye na kitu cha kuusia kulala siku mbili ila na wasia wake umeandikwa, uko kichwani kwake.” Ameipokea a'A'Rabi'u, al-Bukhari na Muslim.

7.     Awatake radhi watu wa nyumbani kwake, jamaa zake, jirani zake na wenzake, na awaage anapoondoka; na aimarishe udugu na wale aliokuwa amekata uhusiano nao, na awafanyie wema aliokuwa amewafanyia ubaya kwa moyo safi na toba ya kweli.

8.     Ajifunze vipi kuhiji; kwani ibada haisihi kwa asiyeijua. Akichukua kitabu kilichokusanya yanayohusu hija ni bora.

9.     Afuatane na watu wema watakaomsaidia kutekeleza ibada za hija.

10.     Ajitahidi matumizi yake yawe ya halali yasiyo na shaka.

11.     Inapendelewa safari yake iwe siku ya Alkhamisi; kwani imekuja kwenye Sahihi Mbili kutoka kwa Kaab bin Malik - Allah amridhie – amesema: “Mara chache Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie – aliingia safarini siku isiyokuwa Alkhamisi; ikiwa imempita basi ni siku ya Jumatatu; maana ndiyo siku aliyohama Mtume wa Allah - rehma za Allah na amani zimshukie – kutoka Maka.”

12.     Wamempendelea baadhi ya wanazuoni anaposafiri aiage nyumba yake kwa rakaa mbili, ila ikiwa wakati wa safari yake ni wakati unaoharamishwa au kuchukiwa kusali, ambapo hatasali; kisha asome dua ya safari.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

 Anayedaiwa anatakiwa atokane na deni analodaiwa ili aje kwa Allah akiwa ametakasika na kila jukumu. Likishindikana kwake hilo, asiondoke ila wakimruhusu wanaomdai bila ya kuwataka muhali katika kuwaomba wamruhusu, na ausie madeni wanayomdai. Haya iwapo deni umefika wakati wake wa kulipwa.

 Ama ikiwa haujafika wakati wake wa kulipwa, itamjuzia kuondoka bila ruhusa yao kwa sharti ausie wanachomdai. Na haya kwa hali yo yote ni kwa yule aliye nacho cha kulipa; ama asiyekuwa na cha kulipa asiondoke kwenda hija mpaka atokane na kila deni analodaiwa, na Allah ni Aula wa kuukubali udhuru wake.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Huyu hali yake ni ngumu mno kuliko aliyetangulia. Ni juu yake kwanza ajitakase na kila muamala wa riba; kwani Allah Mtukufu hawapokelei ila watu wacha-Mungu; na mwenye kuingia katika riba hayumo kabisa katika ucha-Mungu. Inatosha kuwa yeye yumo vitani dhidi ya Allah na Mtume Wake - rehma za Allah na amani zimshukie.

MAZINGATIO

—  Kukopa kwa ajili ya kuhiji hakuna haja, kwasababu mwenye kuhiji hutakiwa atokane na majukumu yote kabla hajasafiri, na miongoni mwa hayo ni madeni. Hata hivo, akikopa akahiji, hija yake ni sahihi.

—  Wengi kati ya watu huchelewesha hija mpaka wakifikia umri mkubwa huusia wafanyiwe hija iliyo walazimu. Hili ni kinyume na amri ya Allah Mtukufu aliyetakasika, kwani wasia hauwi badala ya hija. Mwenye uwezo anawajibika kuharakiza kuhiji mwenyewe; kuusia ni kuchukua tahadhari tu yasije mauti yakamfika ghafla kabla ya kuhiji.

—  Haimlazimu mtoto kuwahijia wazazi wake waliokufa maadamu hawakuusia. Akiwahijia itakuwa ni wema aliowafanyia anaolipwa thawabu na ni utiifu kwa Allah; na wao wanatarajiwa kupata thawabu wakiwa katika watu wa kheri.

—  Anayesafiri kwenda Maka au Madina au kwengineko ina-mwajibikia kupunguza sala za rakaa nne ziwe rakaa mbili asiposali nyuma ya imamu mkaazi. Kuisali kila sala kwa wakati wake ni bora, na kuchanganya sala mbili kunajuzu hususan kwa ambaye yumo njiani katika safari.

—  Hija ni nguzo na fardhi mojawapo ya Uislamu. Uwajibikaji wake na utekelezwaji hautegemei kuoa na kuolewa au ukubwa wa umri, kama wanavyodhani wengi kati ya watu. Bali kuhiji ujanani ni bora zaidi ili mtu aweze kuitekeleza kama ipasavyo kisheria.

—  Mwenye kuhiji anatakiwa afanye bidii kubwa ili atekeleze hukumu zote za hija na asidharau cho chote kati ya suna za hija na adabu zake ili kufikia faida ambayo kwa ajili yake imewekwa katika Sharia ibada ya hija, nayo ni uchamungu.

—  Achunge adabu za safari kwenda na kurudi. Kama anavowajulisha watu wake anaposafari awajulishe anaporudi. Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie- amekataza mmoja wetu kuwafikia watu wa nyumba yake usiku pasina kumtarajia.

—  Ashikilie subra na tabia njema kwani safari ni jambo linalotarajiwa kuwa na usumbufu, na hija ni zaidi katika hilo kutokana na zahama na kusongamana na watu.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Kuhiji kuna namna tatu, nazo:

1-    Tamat-tu': Nayo ni kuhirimia umra peke yake katika miezi ya hija, akimaliza atatokana na ihramu ya ibada hiyo, kisha atahirimia hija siku ya Tarwiya (8 Dhul-hija) au kabla yake. Tamat-tu' ndio namna bora ya kuhiji, na inashurutiziwa iwe umra na hija katika mwaka mmoja, safari moja na asirejee nchini kwake au mfano wake kwa umbali baina ya ibada mbili hizo.

Mfanya-tamat-tu' humwajibikia kichinjo cha Tamat-tu'.

2-    Qiraanu: Nayo ni kuhirimia hija pamoja na umra katika miezi ya hija kisha kubaki na ihramu mpaka atakapotokana na ihramu ya ibada mbili hizo kwa pamoja siku ya kuchinja (10 Dhul-hija).

Mfanya-Qiraanu huwajibika pia kuchinja. Yeye inamtosheleza Tawafu moja na Sa'yi moja kwa hija na umra yake, kutokana na kauli yake - rehma za Allah na amani zimshukie: “Mwenye kuhirimia hija pamoja na umra itamtosha Tawafu moja na Sa'yi moja kwa zote mbili mpaka ajihalalishe nazo pamoja.” Ameipokea a'Tirmidhi na Ibnu Maajah. Na kuna kauli kuwa lazima kuwe na Tawafu mbili na Sa'yi mbili.

Mwenye kufanya hija ya Qiraanu akiingia Maka atatufu Tawaful-Quduumi[1], na anaweza kufanya Sa'yi kabisa akitaka, halafu atakaporejea siku ya  kufanya Tawafu ya Ifadha akatoshelezeka kwa Tawafu tu; kwasababu ameshafanya Sa'yi hapo kabla kwa uoni wa baadhi ya wanazuoni.[2] Na kuna kauli aakhirishe Sa'yi apate kuifanya pamoja na Tawafu ya Ifadha.

3-    Ifraadu: Nayo ni kuhirimia hija peke yake na kubaki na ihramu mpaka utakapolirushia vijiwe Jamratul-Aqaba siku ya kuchinja (10 Dhul-hija), kisha baada ya hapo unatahalal (yaani unatokana na ihramu).

MAZINGATIO

† Mfanya-Ifraadu haimlazimu umra anapofanya hija pekee. Akitaka kufanya umra ni baada ya siku za Tashriiq (ambazo ni 11 – 13 Dhul-hija).

† Inajuzu kuhirimia hija pekee hata kwa ambaye hakufanya umra hapo kabla.

† Mfanya-Ifraadu inamjuzia kutufu Tawaful-Quduumi bila kufanya Sa'yi, na kwa kauli nyengine anaweza kufanya na Sa'yi ya hija kabisa.[3]

† Mfanya-Ifraadu na Mfanya-Qiraanu wakiwa hawajasai baina ya Safa na Marwa walipotufu Tawaful-Quduumi itawalazimu wafanye Sa'yi watakapotufu Tawaful-Ifadha kwa mawafikiano ya wote.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

§  Inapendelewa ajinadhifishe kwa kuondoa msokotano wa nywele, kunyoa nywele za siri, kukata kucha, kunyonyoa kwapa, kupunguza sharubu na kuondoa manukato, kwa ambaye bado hajafanya hayo.

§  Inapendelewa kuoga na kutawadha kabla kuhirimia kwa kila anayekusudia kuhirimia hata mwenye hedhi au nifasi.[1]

§  Mwanamme avue nguo zilizoshonwa na za kujivika[2] na avae kikoi, shuka ya kujifunika mabegani na viatu vya ndara; kutokana na kauli yake - rehma za Allah na amani zimshukie: “Na ahirimie kila mmoja wenu katika kikoi, shuka na viatu vya ndara.” Ameipokea Ahmed.

§  Ama mwanamke, kuhirimia kwake ni usoni; haimjuzii kufunika uso wake ila akiogopa kushawishi wanaume atauteremshia uso wake nguo kutoka kichwani. Yeye anaruhusiwa kuvaa nguo iliyoshonwa, lakini aepuke kila ambayo ina mapambo, na anakatazwa kuvaa glavu, kama ilivyokuja kwenye hadithi: “Mwanamke mwenye kuhirimia asijifunge nikabu wala asivae glavu.” Imepokewa na al-Bukhari na wengineo.

§  Asali rakaa mbili za ihramu kwa kauli ya baadhi ya wanazuoni baada ya kuoga. Iwapo umefika wakati wa sala ya fardhi basi bora ahirimie baada ya sala hii na atamke talbia baada yake moja kwa moja. Na kuna kauli atamke talbia akishapanda kipando cha safari yake.

§  Anuie ibada anayokusudia (hija au umra) kama ilivyotangulia katika mlango wa namna za kuhiji na afanye talbia kwa kuainisha namna ya kuhiji anayokusudia. Aseme katika talbia:

[لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ، لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ وَالْمُلْكَ، لاَ شَرِيكَ لَكَ]

(Labbayka-LLahumma labbayk. Labbayka laa shariika laka labbayk. Innal-hamda, wan-ni'mata laka wal mulk. Laa shariika lak)

(Yaani: Nakuitika tena na tena ewe Allah. Nakuitika tena na tena, huna mshirika, nakuitika tena na tena. Hakika shukrani na neema ni Zako pamoja na ufalme; huna mshirika)

Akishakuwa juu ya kipando chake atanyanyua sauti kwa talbia.

§  Atakithirisha kutamka talbia hususan zinapobadilika hali na nyakati, k.m. akipanda kilima au akiteremka bonde na wakati wa kupanda kipando na wa kushuka, na kila baada ya sala; kwani talbia inaushughulisha wakati kwa kumdhukuru Mwenyezi Mungu. Imepokewa kwa Sahlu bin Saad kuwa Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “Hatamki talbia Muislamu ye yote ila vitatamka naye talbia viliopo kuliani na kushotoni kwake vikiwa mawe au miti au udongo mpaka mwisho wa ardhi kwa upande huu na upande huu.” Imepokewa na Ibnu Majah, al-Baihaqi, a'Tirmidhi na al-Haakim akaisahihisha.

§  Akifika Masjidul-Haram ataacha talbia na kuanza ibada ya umra.

MAZINGATIO

 §  Bora ahirimie katika nguo nyeupe ingawa hazikatazwi nyenginezo, kutokana na kauli ya Mtume –rehma za Allah na amani zimshukie: "Zishikeni hizi nguo nyeupe; wavikeni walio hai kati yenu na wakafinieni maiti zenu, kwani hizi ndiyo bora kati ya nguo zenu…". Kaipokea Imam a'Rabii' bin Habib.

§  Mwenye kusafiri kwa ndege atahirimia kabla hajafika kwenye miiqati ili asiivuke miiqati ila amehirimia, na hapana ubaya kwake akitamka talbia baada ya kuondoka na ndege.

§  Inamjuzia muhrimu (yaani aliye katika ihramu) kuoga na kubadili nguo za ihramu alizovaa kwa nguo nyingine za ihramu akiepuka yaliyozuiwa katika ihram.

§  Kuhirimia na kuvaa ihramu hakumlazimu mwenye kuingia Makka kama hajakusudia kufanya umra au hija.

§  Hakuna nia ya matamshi inayomlazimu mwenye kuhiji au mwenye kufanya umra anapohirimia, lakini inamlazimu kufanya talbia kwa kutamka na sio kwa kuileta moyoni.

§  Muhrimu inamharamikia kujitia manukato akiwa katika ihramu.

§  Akishahirimia, muhrimu haruhu-siwi kuondoa vinavyo kamata taka mwilini: kama kunyoa nywele, kukata kucha, kunyonyoa kwapa, kunyoa nywele za siri na nyinginezo, isipokuwa kwa dharura ya ugonjwa n.k.[3]

§  Ni haramu kwa muhrimu maingiliano ya kijinsia baina mume na mke na kushikana kwa matamanio k.m. kulala pamoja katika nguo moja, kubusiana n.k.

§  Muhrimu hafungi ndoa wala hafungishi ndoa kutokana na kauli yake - rehma za Allah na amani zimshukie: “Muhrimu hafungi ndoa wala hafungishi ndoa wala haposi.” Imepokewa na a'Rabi'u na Muslim.

§  Ni haramu kwa muhrimu kuwinda kiwindo cha nchi-kavu kutokana na kauli Yake Aliyetukuka:

)وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُماً(

   {Na mumeharamishiwa viwindo vya nchi-kavu maadamu mumo kwenye ihramu} [Al-maida 96]. Ama viwindo vya bahari havikatazwi.

§  Muhrimu mwanamme hafuniki kichwa chake kwa cho chote ila kwa dharura kama matibabu, joto au baridi, ambapo itamwajibikia fidya[4].

§  Muhrimu anakatazwa kubishana kunako sababisha ghadhabu, kutokana na kauli Yake Aliyetukuka:

)الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِي الْحَجِّ(

{Hija ni miezi maalumu; anayekusudia katika miezi hiyo kufanya hija basi hakuna kusema maneno machafu wala kufanya maasi wala kubishana katika hija} [Albaqarah 197].

§  Hakatazwi muhrimu kupiga msuwaki hata kama utakifanya kinywa chake kitoke damu.

§  Maneno machafu yanapingana na tabia za muislamu, na katika ihramu huwa yanachusha zaidi.

§  Mwenye kuhirimia hija katika miezi isiyo ya hija ihramu yake hugeuka ya umra, na kuna kauli kwamba hubatilika.

§  Inamjuzia Muhrimu kuvaa ukanda akiuhitaji kufungia shuka aliyovaa na kuhifadhia pesa zake.

§  Haikatazwi kuvaa viatu vya ndara vilivoshonwa.

§  Hakatazwi mwanamke aliyehirimia kuvaa mapambo yake ya madini (dhahabu n.k.) katika ihramu ikimwia shida kuyavua, kwa sharti ayafunike kwani kudhihirisha mapambo kwa wasiokuwa mahramu hakujuzu katika hija wala kwengineko.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Ni kuizunguka al-Kaaba kuanzia kwenye Jiwe Jeusi na kumalizia hapo hapo ili utimie mzunguko wa mwanzo, na hurudiwa mara saba pamoja na kutamka “SubhaanaLLah walhamduliLLah, walaa ilaaha illa-LLah waLLahu akbar” na kuomba dua.

VIPI KUTUFU:

è Tawafu huanza kwa kulibusu Jiwe Jeusi ikiwezekana; isipowezekana atatosheka na kuligusa au kuliashiria kwa mkono wake pamoja na kutamka “Allahu Akbar” wakati wa kulishika.[1]

è Ataanza kutufu na hali ameifanya Nyumba ya Allah iwe kushotoni kwake.

è Ataomba dua atakazo wakati wa kutufu na atasoma “Albaaqiyaatu-ssaalihaatu” yaani:

سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَاللَّهُ أَكْبَرُ

(Subhaana'Llah walhamduli'Llah, walaa ilaaha illa'Llah wa'Llahu akbar)

è Anapokuwa sawa na Pembe ya Yamani ataigusa ikiwezekana na hataiashiria kama hakuweza kuigusa.

è Akifika kwenye Jiwe Jeusi mzunguko wa kwanza unakuwa umemaliza, na ataanza mzunguko wa pili kama alivyofanya mwanzo mpaka atimize mizunguko saba.

SUNNA ZA TAWAFU:

1.     “Ramal”: Nayo ni kutembea kwa haraka na hatua zinazokaribiana bila kwenda mbio na kuchupa; hili linasuniwa katika mizunguko mitatu ya mwanzo.

2.     “Idh-tiba'u”: Nayo ni kupitisha sehemu ya kati ya shuka anayojifunika chini ya bega la kulia kwenye kwapa na kuzitupia ncha zake juu ya bega lake la kushoto, yaani aweke wazi bega lake la kulia. “Idh-tiba'u” huwa katika mizungu-ko yote saba[2].

Tanbihi: “Ramal” na “Idh-tiba'u” haziwi ila katika tawafu ya “al-quduumi” au tawafu ya umra[3].

3.     Rakaa mbili za tawafu: Nazo ni rakaa mbili zinazosaliwa baada ya tawafu nyuma ya Maqamu ya Nabii Ibrahim - amani imshukie - au po pote itapowezekana. Dalili ya hilo ni hadithi ya Ibnu Umar Allah amridhie iliyoko kwa al-Bukhari anasema: Alikuja Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - akaizunguka Nyumba ya Allah mara saba kisha akasali nyuma ya Maqamu rakaa mbili kisha akatoka kwenda kwenye Safa, na Allah Aliyetukuka amesema:

) لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ(

{Bila shaka katika Mtume wa Allah mmekuwa na kigezo kizuri} [Al-ahzaab 21].

MAZINGATIO

¨     Inajuzu kusali rakaa mbili za tawafu baada ya sala ya alfajiri kabla ya kuchomoza jua na baada ya sala ya alasiri kabla ya kuchwa jua kwa kauli iliyopewa uzito na wenye ilmu, kwasababu hiyo ni sala yenye sababu iwapo atatufu katika nyakati mbili hizi.

¨     Inajuzu kutufu Nyumba Takatifu wakati imamu anahutubu Ijumaa lakini bora kusubiri.

¨     Haijuzu kutufu ndani ya ule ukuta mfupi wa “alhatiim” kwasababu ni sehemu ya Kaaba.

¨     Inajuzu kwa mwenye kuhiji au kufanya umra anapotufu au anaposai kupumzika katika ibada hizo akihitaji hilo.

¨     Haikatazwi kutufu katika nyakati tatu zilizoharamishwa kwani kinachokatazwa ni kusali nyakati hizo.

¨     Mwenye kutufu akawa na shaka katika idadi ya mizunguko aliyozunguka atachukulia idadi iliyo ndogo kati ya idadi mbili anazozifikiria, kisha ataendelea na mizinguko iliyobaki.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

1.     Akikaribia kwenye Safa atasoma kauli Yake Aliyetukuka:

) إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ اللّهِ(

{Hakika Safa na Marwa ni katika alama za kuadhimisha dini ya mwenyezi Mungu} [Albaqara, 158].

2.     Atapanda juu yake mpaka aione Nyumba Takatifu, atakabir mara tatu kisha atamhimidi Allah, na anapendelewa aseme mara tatu:

" لاَ إلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ ، لَهُ المُلْكُ وَلَهُ الحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْر، لاَ إلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ ، أَنْجَزَ وَعْدَهُ وَنَصَرَ عَبْدَهُ ، وَهَزَمَ الأَحْزَابَ وَحْدَهُ "

“Laa ilaaha il-la-llaahu wahdahu laa shariika lahu, lahul-mulku walahul-hamdu wa huwa 'alaa kulli shay’in Qadiir. Laa ilaaha il-la-llaahu wahdah, anjaza wa'dah, wa nasara 'abdah, wa hazamal-ahzaaba wahdah”

(Hapana anayestahiki kuabudiwa ila Allah peke Yake hana mshirika. Ufalme ni wake na Yeye ndiye wa kushukuriwa na Muweza juu ya kila kitu. Hapana anayestahiki kuabudiwa ila Allah peke Yake. Ametimiza ahadi Yake, akamnusuru mja Wake na akayashinda makundi ya washirikina peke Yake).

Kisha ataomba dua atakazo.

3.     Kisha atashuka kuelekea Marwa huku anamdhukuru Allah Mtukufu, mpaka akifika baina ya alama mbili za rangi ya kijani atatembea kwa haraka zaidi, na anapendelewa aseme:

"رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ، وَتَجاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ، إنَّكَ أَنْتَ الأَعَزُّ الأَكْرَمُ"

“Rabbi-ghfir war-ham, watajaawaz 'amma ta'lamu, innaka antal-a'azzul-akram”

(Mola wangu samehe na urehemu, na yaachilie unayoyajua; hakika Wewe ndiye Mwenye uwezo mkuu na ukarimu wa juu).

Wanawake haiwapasi kutembea kwa haraka.

1.     Kisha atatembea taratibu huku anamdhukuru Allah na kumuomba kheri ya duniani na ya akhera mpaka akifika kwenye Marwa atasimama juu yake na kufanya kama alivyofanya juu ya Safa, na kwa hayo atakuwa ameshamaliza duru moja.

2.     Kisha atafanya duru ya pili kutoka Marwa hadi safa na atafanya kama alivyofanya katika duru ya mwanzo mpaka atimize duru saba kwa kumalizia kwenye marwa.

3.     Inajuzu kusai pasina tohara lakini anapendelewa awe katika tohara.

MASHARTI YA SA'YI:

1)   Iwe baada ya tawafu.

2)   Iwe duru saba.

3)   Ianzie kwenye Safa, imalizie kwenye Marwa.

MAZINGATIO

v Wanazuoni wamekhitalifiana kuhusu hukumu ya sa'yi: kuna kauli ni fardhi na kuna kauli ni sunna ya wajibu. Kwa kauli ya kwanza, atakayeiacha basi hija yake hubatilika, na kwa kauli ya pili hija yake haibatiliki lakini atawajibika kuchinja, nayo ndiyo kauli ya wengi wa wanazuoni wa Madhehebu hii.

v Mwenye kusai kuanzia Marwa na kumalizia Safa kisha akatokana na ihramu itamlazimu arejee kwenye ihramu yake na atimize sa'yi yake kwa kutoihisabu duru ya mwanzo ambayo alianzia Marwa hadi Safa, kisha atawajibika kuchinja mara mbili, na kwa kauli nyengine kitachomwajibikia ni fidiya kwa kutahalali kabla kukamilisha Sa'yi.

v Haikatazwi kusai upande mmoja kutoka Safa hadi Marwa kwenda na kurudi, kwani ugawaji wa eneo la sa'yi ni kwa ajili ya kuwepesisha, ambalo hapo kabla halikuwapo, lakini bora kufuata nidhamu ya mwendo iliyowekwa ili kuondoa msongamano; bali hilo ni wajibu iwapo kusai kwake huko kutapelekea kuwadhuru wengine.

v Mwenye kusai chini ya duru saba na hakukumbuka ila baada ya kutokana na ihramu itampasa arejee ihramu yake na atimize sa'yi yake kisha itamwajibikia kuchinja, na kwa kauli nyengine kitachomwajibikia ni fidiya, na kauli nyengine hakimwajibikii kitu.

v Kupanda juu ya vilima viwili vya Safa na Marwa kunasuniwa kwa wanaume kwa kadri ya mmoja wao kuiona al-Kaaba sio kwa wanawake.

v Iwapo mwenye kusai hakuweza kuisoma dhikri iliyopokewa juu ya vilima viwili vya Safa na Marwa haikatazwi kwake kuisoma wakati anapotembea baina yake, hasa pakiwa na zahama.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

·        Akimaliza mwenye kufanya umra sa'yi yake atanyoa au kupunguza nywele zake. Kunyoa ni bora kuliko kupunguza, na izingatiwe kwamba kupunguza lazima kuenee kichwa chote. Ama mwanamke atapunguza nywele zake nchani kadiri ya urefu wa ncha ya kidole kuanzia kiungo cha juu.

·        Baada ya kunyoa au kupunguza nywele atakuwa ameshatokana na ihramu yake akiwa mfanya Tamat-tu'. Ama akiwa mfanya Qiraanu hatanyoa ila siku ya kuchinja kule Mina.

·        Yanamhalalikia mwenye kufanya umra baada ya kutokana na ihramu kila yanayomharamikia muhrimu isipokuwa kuwinda katika Eneo Takatifu (Al-Haram).

·        Mfanya Tamat-tu' bora kwake kupunguza nywele baada ya kufanya umra, na kunyoa baada ya kulipiga Jamra Kuu la Aqaba na kuchinja ikiwa nywele zake fupi baina ya umra na hija.

MAZINGATIO

¡  Hakatazwi mtu kujinyoa au kujipunguza nywele mwenyewe kwa ajili ya kutokana na ihramu, lakini inachukiwa kufanya hivyo uchukivu wa kiutakaso akiwapo wa kumfanyia hayo kati ya wasio wahirimu.

¡  Hazuiwi muhrimu kumnyoa au kumpunguza nywele muhrimu mwengine, kwani hapana dalili ya kuzuia, na kuzuia hili kutaleta usumbufu mkubwa, lakini bora yule ambaye ameshatokana na ihramu amtoe katika ihramu aliye muhrimu.

¡  Mwenye kutanguliza kunyoa kabla ya kuchinja na kupiga Jamra, kuna kauli kuwa atayefanya hivyo kwa sahau au kuto kujua hana kosa, na kauli hii ndiyo inayofuatwa katika fatwa, na kuna kauli kuwa atayefanya lo lote kati ya hayo atalazimika kuchinja.

¡  Halitoshi wanalofanya wengi kati ya watu zama hizi - la kukata nywele kidogo kwa mwanamme, bali wajibu kupunguza sehemu zote za nywele mpaka ijulikane kuwa mtu huyo amepunguza nywele zake.

¡  Haisihi kwa mfanya Tamat-tu' kutokana na ihramu yake ya hija kabla ya kuchinja mnyama wake. Ikiwa hakuweza kuchinja siku ya kuchinja (10 Dhulhija) atabaki na ihramu yake mpaka achinje.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

w  Mfanya hija ya qiraanu au ifraadu ataelekea Mina na ihramu yake, na mfanya tamattu' atahirimia hija pahala alipofikia au po pote katika eneo la Haram.

w  Kukithirisha talbia na dua wakati wa kuelekea na anapokuwapo huko Mina .

w  Mwenye kuhiji atasali Mina sala zote tano yaani adhuhuri, alasiri, magharibi, isha na alfajiri ya siku ya tarehe 9 kwa kupunguza rakaa za sala ya rakaa nne, kutokana na hadithi iliyothibiti kutoka kwa Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie: “kwamba alitoka kwenda Mina siku ya Tarwiya (8 Dhul-hija) akasali huko sala tano.” Imepokewa kwa maafikiano. Bora kusali kila sala kwa wakati wake.

w  Kuwapo Mina usiku wa kuamkia tarehe 9 Dhul-hija ni sunna iliyowajibika; atakaelala kwengine-ko itamlazimu kuchinja, ila akiwa katika wenye udhuru hatawajibi-kiwa na kitu, lakini amekosa ujira mkubwa. Dalili ya hili ni hadithi ya Urwa bin Mudharris amesema: “Nimekuja kwa Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - nikamwambia nimekujia kutoka Milima miwili ya Tay-i, nimekichokesha kipando changu na kuitaabisha nafsi yangu; hakuna mlima wo wote ila nimesimama juu yake, je basi, nitakuwa nina hija? Akasema: Mwenye kusali nasi sala ya alfajiri hapa na hali alifika Arafa kabla ya hapo atakuwa amesharuhusiwa kujisafisha, na hija yake imetimia.” Imepokewa na Ahmad na Wenye sunan na akaisahihisha a'Tirmidhi.

 MAZINGATIO

 è Inasihi kwa aliyehirimia hija kwenda Mina siku ya Tarwiya (8 Dhul-hija) asubuhi au baada ya jua kupindukia (adhuhuri); kinacho-suniwa kwake ni kusali sala tano zote huko Mina.

è Hakuzuiwi kutangulia kuhirimia hija kabla siku ya Tarwiya (8 Dhul-hija), vilevile hakuzuiwi kulala Mina usiku wa kuamkia siku ya Tarwiya, lakini sunna ni vile ilivyotangulia kutajwa.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

î Inapendelewa kwa mwenye kuhiji aoge mwili mzima huko Mina kwa nia ya kusimama Arafa.

î Mwenye kuhiji ataondoka Mina siku ya tarehe 9 Dhul-hija baada ya kuchomoza jua kuelekea Arafaat huku anatamka takbira na ‘laa ilaaha ila-LLah’ na talbia.

î Akifika Arafaat na jua likapindukia (wakati wa adhuhuri) atahudhuria khutba ya imamu kisha atasali adhuhuri na alasiri kwa kujumuisha na kufupisha mwanzoni mwa wakati wa adhuhuri.

î Kusimama Arafa ndiyo nguzo kuu ya hija kutokana na kauli yake - rehma za Allah na amani zimshukie: “Hija ni Arafa.” Imepokewa na a'Nasai, a'Tirmidhi na Abu Daud.

î Kinachokusudiwa kwa kusimama Arafa ni kuhudhuria sehemu yo yote ya Arafa isipokuwa ndani ya Urana (bonde liliopo upande wa magharibi ya Arafaat) tangu baada ya kupindukia jua (adhuhuri) hadi lizame kwa siku hiyo.

MAZINGATIO

 ·        Tohara si sharti katika kusimama Arafa.

·        Katika sunna ni kujitahidi kwa dua na kumdhukuru Allah baada ya sala ya adhuhuri na alasiri mpaka kutua kwa jua.

·        Mwenye kuhiji hataondoka Arafaat kuelekea Muzdalafa ila baada ya kuzama kwa jua. Maulama wetu wamekemea sana kuondoka mwenye kuhiji pahala pake kwenda kwingine kwa nia ya ifadha (kuondoka Arafa) kabla ya kuchwa kwa jua na wamekufanya sawa na ifadha japokuwa hajatoka nje ya mipaka ya Arafa ila baada ya jua kuzama.

·        Wengi wa Maulama wa madhehebu yetu na madhehebu ya Malik wanaona kuwa kuondoka Arafa kabla ya kuchwa jua hubatilisha hija; wengineo wanaona hakubatilishi lakini kunawajibisha kuchinja.

·        Inapendelewa kwa mwenye kuhiji kuomba dua zilizopokewa na kutamka talbia katika Arafa, kwani kutamka talbia kuna kheri na kwa hiyo haipasi kusitishwa kabla kulipiga jamra siku ya kuchinja (10 Dhul-hija).

·        Mwenye kudiriki kabla ya kuchwa jua kusimama Arafaat kadiri ya kusoma “Albaaqiyaat Assaalihaat” (SubhaanaLLah walhamduliLLah, walaa ilaaha illa-LLah waLLahu akbar) amewahi hija kwa maafikiano ya wote. Hitilafu ipo kuhusu atakayewahi hayo wakati wa usiku kabla alfajiri ya siku ya kuchinja (10 Dhul-hija); na fatwa inayotolewa kwetu ni kwamba mwenye kuwahi kusimama Arafaat usiku au mchana kisha akasimama Muzdalafa usiku wa kuamkia siku ya kuchinja na akaiwahi sala ya alfajiri hapo Muzdalafa basi huyo ameiwahi hija.

·        Katika sunna ni kuondoka Arafa kwa utulivu kutokana na kauli yake - rehma za Allah na amani zimshukie - wakati alipoondoka huko: “Enyi watu! Kuwenu watulivu; hakika wema si katika kwenda mbio.”  Imepokewa kwa maafikiano.

Vilevile imekuja kwenye Musnad ya Imam A'Rabi'u - Allah amridhie - kutoka kwa Abu Ubaida kutoka kwa Jabir bin Zaid amesema: Ameulizwa Usama bin Zaid vipi Mtume wa Mwenyezi Mungu - rehma za Allah na amani zimshukie - alikuwa akienda katika ‘hija ya maagano’ alipoondoka Arafa, akasema: Alikuwa akikazana na akipata nafasi huzidisha kasi ya mwendo.[1]

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

¨     Kulala Muzdalafa baada kuondoka Arafaat.

¨     Katika sunna ni kuchanganya sala mbili: ya magharibi na isha huko Muzdalafa kutokana na hadithi ya Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie: “Kuwa yeye - rehma za Allah na amani zimshukie - alifika Muzdalafa akachanganya magharibi na isha kwa adhana moja na iqama mbili na hakusali cho chote baina yao.”[1]

¨     Muzdalafa yote ni pa kusimama isipokuwa ‘Waadi Muhas-sir’, kutokana na kauli yake - rehma za Allah na amani zimshukie: “Muzdalafa yote ni pa kusimama na msikae kwenye Muhas-sir.” Imepokewa na Ahmad. Muhas-sir ni njia ya maji bina ya Muzdalafa na Mina na ni karibu zaidi na Muzdalafa (ni eneo alipofikwa na adhabu Abraha).

¨     Imeruhusiwa kwa wanawake, watoto na wachungaji kuondoka Muzdalafa usiku baada ya kutua kwa mwezi[2].

¨     Inapasa kulivuka bonde la Muhas-sir kabla kuchomoza kwa jua ila kwa dharura.

¨     Kuomba dua kwenye ‘Al-mash-ar Al-haraam’ (Muzdalafa) ni wajibu, na inatosheleza dua yo yote au kutamka ‘Laa ilaha illa LLah’ au kuhimidi au kutamka talbia. Akifanya lo lote kati ya hayo wajibu umeshamuondokea.

MAZINGATIO

·        Walio dhaifu na wenye udhuru wameruhusiwa kuondoka Muzdalafa baada ya nusu ya usiku.

·        Mwenye kuhiji ajitahidi kufika Muzdalafa hasa pakiwa na zahama; asipowahi kukaa usiku huko kwa sababu hiyo hapana kitu juu yake.

·        Akikhofia wakati wa sala kumfutu akiwa njiani kuelekea Muzdalafa atasali pahala alipo.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Atasali alfajiri Muzdalafa wakati wa kiza kisha moja kwa moja baada ya sala ataomba dua na kumdhukuru Mwenyezi Mungu, kisha ataondoka kuelekea Mina.

Ataondoka Muzdalafa kabla kuchomoza jua kuelekea Mina.

Akifika mwenye kuhiji Mina ataanza kwa kulipiga Jamra la Aqaba, ambalo linaitwa Al-Jamratu L-kubra (jamra kuu).

Kupiga jamra kunakuwa kwa vijiwe vidogo kama punje ya dengu, na huwa kwa vijiwe saba.

VIPI KUPIGA JAMRA:

Jamra la Aqaba hupigwa kutokea ndani ya bonde liliopo hapo kwa kuifanya Maka iwe kushotoni na Mina kuliani, kijiwe kimoja kimoja mpaka vitimie vijiwe saba pamoja na kukabir kwa kila kijiwe. Imepokewa kutoka kwa Jabir: “Kwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu - rehma za Allah na amani zimshukie - alikuwa akikabir kwa kila kijiwe.” Imepokewa na Muslim.

Wakati wa kulipiga jamra hili huwa baada ya kuchomoza jua siku ya idi hadi kupindukia jua (adhuhuri).

Inaruhusiwa kupiga jamra hili hadi kuchwa kwa jua la siku ya idi kwa dharura na kwa wenye udhuru.

Mwenye kuhiji atasita kutamka talbia akitupa kijiwe cha kwanza kulipigia jamra la Aqaba, kutokana na hadithi ya Al-fadhlu ibnu Abbaas: “Niliendelea kumsikia - rehma za Allah na amani zimshukie - akitamka talbia mpaka akalipiga Jamra la Aqaba.” Imepokewa na A'Rabi'u.

MAZINGATIO

Kupiga Jamra la Aqaba ni siku ya mwanzo ya kuchinja (10 Dhul-hija) kuanzia baada kuchomoza jua na kuendelea, na kupiga jamra zote tatu ni katika siku za Tashriq kuanzia kupindukia kwa jua (adhuhuri) na kuendelea.

Haitoshelezi kuvifunga vijiwe kwenye mfuko na kuvirembea bali lazima kila kijiwe kitupwe peke yake.

Hakuna ubaya kwa mwenye kuhiji kumwakilisha mtu mwengine ampigie jamra anaposhindwa kufanya hilo mwenyewe.

Ni lazima kuhakikisha kuwa vijiwe vinavyorembewa vimelifikia jamra.[1]

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Baada kulipiga Jamra la Aqaba mwenye kuhiji atachinja mnyama wake wa hadyi ili kumfuata Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie.

Kinachochinjwa huwa ngamia au n`gombe au kondoo au mbuzi. Kondoo au mbuzi mmoja hutosheleza kwa mtu mmoja ikiwa ametimiza mwaka, na kuna kauli miaka miwili. N`gombe akiingia mwaka wa nne na ngamia akiingia mwaka wa sita hutosheleza kwa watu saba.

Kuchinja kuliko wajibu huwa kwa mfanya-tamat-tuu na mfanya-qiraanu.

Mnyama huyo huchinjwa ndani ya eneo la Haram.

Inapendelewa amchinje mwenye kuhiji mwenyewe akiweza.

Anapendelewa ale sehemu ya nyama yake na atoe sadaka iliyobaki.

Mfanya-ifraadu hawajibiki kuchinja.

MAZINGATIO

Iwapo amenunua mnyama wa kuchinja na kwa ajili ya msongamano hakutowa thamani basi haitamwajibikia kumrudisha, lakini atapaswa  ikiwa hamjui mwenyewe aigawe thamani yake kwa mafakiri.

Haijuzu kumchinja mnyama wa hadyi kabla wakati wake na vilevile haijuzu pasipo mahali pake. Wakati wake ni siku ya kuchinja (10 Dhul-hija) na kwa hiyo atakaechinja kabla yake basi na achinje tena.

Asipoweza mwenye kuhiji kuchinja siku ya kuchinja atabaki na ihramu yake mpaka achinje kwasababu haisihi kutokana na ihramu kabla kuchinja.

Asiyeweza kumpata mnyama wa hadyi itampasa afunge siku ya tarehe: sita, saba, na nane Dhul-hija kisha afunge siku saba baada kumaliza amali za hija.

Inajuzu kuchinja mnyama wa hadyi katika sehemu zote za Haram na sio eneo la Mina pekee kwani hii ni kauli ya baadhi ya wanazuoni tu.

Haijuzu kupewa nyama mchinjaji kwa ajili ya uchinjaji bali ampe ujira wake mbali.

Mwenye kufanya umra katika miezi ya hija kisha akarudi nchini kwake na akaazimia kuhiji kwa ifraadu (kufanya hija pekee) haitamlazimu kuchinja kwasababu ya kutokuwa katika hukumu ya mfanya-tamat-tuu.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

—  Akimaliza mwenye kuhiji siku ya kuchinja (10 Dhulhija) kupiga jamra na kuchinja atatokana na ihramu yake kwa kunyoa au kupunguza nywele. Dalili ya hayo ni hadithi ya Anas “kuwa Mtume wa Mwenyezi Mungu - rehma za Allah na amani zimshukie - alifika Mina akaja kwenye Jamra akalipiga kisha akenda alikofikia katika Mina akachinja, kisha akamwambia kinyozi: ‘Ondoa’, akaonyesha upande wake wa kulia wa kichwa kisha wa kushoto.” Imepokewa na Muslim na Ahmad.

—  Mwanamke haruhusiwi kunyoa kwa ajili ya umra wala hija, bali anapunguza kadiri ya inchi moja. Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “Na linalowapasa wanawake ni kupunguza tu nywele zao.” Imepokewa na Abu Daud.

—  Kunyoa ni bora kuliko kupunguza, kwasababu Mwenyezi Mungu amekutaja mwanzo katika kauli Yake Aliyetukuka:

) مُحَلِّقِينَ رُؤُوسَكُمْ وَمُقَصِّرِينَ(

   {mkinyoa vichwa vyenu na mkipunguza nywele} [Al-fat`h, 27], na kwasababu Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “Allah awarehemu wenye kunyoa” mara tatu, pakasemwa: ‘na wenye kupunguza?’, akasema: “Na wenye kupunguza.” Imepokewa na A'Rabi'u, Bukhari na Muslim.

—  Yanamhalalikia mwenye kuhiji baada kunyoa (au kupunguza) yale yote aliyozuiliwa kwasababu ya ihramu isipokuwa mke na kuwinda. Hali hii huitwa “tahal-lul as-ghar” yaani kutokana na ihramu kudogo. Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “Mkishapiga jamra na kunyoa itakuwa halali kweni kila kitu ila wake zenu.” Imepokewa na Nasaaiy, Ahmed na Baihaqiy.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Tawafu ya ifadha ni moja kati ya nguzo za hija; hija huharibika kwa kuiacha.

Ni katika sunna kutekeleza mawili haya siku ya tarehe 10 Dhul-hija baada ya kupiga jamra, kuchinja na kunyoa au kupunguza nywele, lakini inajuzu kuyaakhirisha japo baada ya siku za tashriq.

Mwenye hedhi ataakhirisha tawafu ya ifadha mpaka atahirike.

Baada ya kutekeleza mawili haya inakuwa halali kwa mwenye kuhiji kila alichokuwa kazuiliwa isipokuwa kuwinda kwenye eneo la Haram; na hali hii huitwa “tahal-lul akbar” yaani kutokana na ihramu kukubwa.

MAZINGATIO

Atakayetufu tawafu ya ifadha kisha akalala Maka mchana na kurejea Mina jioni hapana kitu juu yake lakini amefanya kinyume na lililo bora.

Haizuiwi kula na kunywa Maka baada ya tawafu ya ifadha, ila imekataliwa kulala hapo mchana, lakini linalotegemewa katika fatwa ni kuwa inajuzu kulala mchana kwa vile imethibiti kuwa Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - alilala mchana baada ya kutufu.

Aliyetufu tawafu ya ifadha mizunguko sita akakumbuka baada ya kurejea nchini kwake itamlazimu arudi kwenye Haram na arudie tawafu ya ufadha katika mwaka wake huo, na hapana kitu juu yake kwa rai ya baadhi ya wanazuoni ikiwa hajamuingilia mkewe; ama ikiwa vinginevyo basi hana budi kuhiji tena.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Kulala Mina siku za tashriq ni sunna iliyowajibishwa; asiyelala huko itamlazimu kuchinja.

Kulala kuliko lazima ni usiku wa kuamkia tarehe 11 na 12 kwa wenye haraka. Ama wasio na haraka ni usiku wa wa kuamkia tarehe 11, 12 na 13.

Inasuniwa kukithirisha takbir katika siku hizi katika kila hali.

Mwenye kuhiji atazipiga jamra tatu kila siku katika siku za tashriq kwa vijiwe ishirini na moja - kila jamra vijiwe saba.

Ataanza kulipiga jamra dogo, kisha la kati, kisha jamra kuu.

Kupiga jamra siku hizi huwa baada ya kupindukia jua (adhuhuri) mpaka kutua jua, ikiwepo nafasi.

Ataomba dua baada ya kupiga jamra dogo na la kati, na haombi dua baada ya jamra kuu kutokana na alivyofanya Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie.

Atazipiga tena jamra tatu kwa mpanglio huu katika siku mbili zilizobaki kwa asiye na haraka, na katika siku ya pili kwa mwenye haraka.

Mwenye kutaka kuharakiza kuondoka Mina itamlazimu atoke kabla kuzama jua; akichelewa atabaki mpaka siku inayofuata.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Mwenye kuhiji akimaliza kuzipiga jamra akataka kusafiri anapaswa aje kwenye Nyumba Takatifu atufu tawafu ya kuaga mizunguko saba.

Tawafu ya kuaga ni sunna iliyowajibishwa; mwenye kuiacha itamwajibikia kuchinja, isipokuwa mwenye hedhi na mwenye nifasi inawajuzia kuiacha.

Hapana ubaya katika kumbeba mgonjwa katika tawafu.

MAZINGATIO

• Atakayetufu tawafu ya kuaga na hakutimiza mizunguko saba inamlazimu kurudia tena tawafu yake. Asipoirudia mpaka akatoka Maka itamwajibikia kuchinja.

• Akitaka mwenye kuhiji kupumzika katika kutufu kutokana na msongamano mkubwa au machofu hapana kitu juu yake, na itampasa aendelee alipofika katika tawafu yake ikiwa hajatengua udhu wake; ukitenguka atatufu tena upya baada ya kutawadhaHapana ubaya kwa aliyekwisha kutufu tawafu ya kuaga iwapo atakula au kunywa bila kununua; analozuiliwa ni kuuza na kununua.

• Inajuzu kwa aliyekwisha kuiaga Nyumba Takatifu kusali hapo hata nafla (sunna), vilevile kuwasiliana kwa simu na kununua anachokihitaji katika safari ikiwa ni petroli au kinginecho ikimbidi. Hivyo mwenye kununua viatu asivyo budi navyo hapana kosa juu yake.

• Inajuzu kuiaga Nyumba Takatifu kabla sala ya Ijumaa hata kama ataondoka baada ya sala ya Ijumaa.

  Baada tawafu ya kuaga

  Ibada za hija huwa zimemalizika

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Asiyekuwa kwenye hija atachinja anachotaka kati ya wanyama wa kuchunga wa miguu mine ili kujikurubisha kwa Allah Aliyetukuka siku ya kuchinja (tarehe 10 Dhul-hija). Imepokewa kwa Bibi Aisha – Mwenyezi Mungu amridhie – kwamba Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “Hatafanya mwanaadamu siku ya kuchinja amali yo yote itakayopendeza mno kwa Allah kuliko kumwaga damu.” Imepokewa na Tirmidhiy.

Kuchinja siku hiyo ni sunna iliyotiliwa nguvu; inachukiwa kuiacha pakiwa na uwezo. Dalili ya kusuniwa ni hadithi aliyoisimulia Muslim kwa sanadi yake kutoka kwa Ummu Salamah kwamba Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “Mtakapouona mwezi muandamo wa Dhul-hija, akataka mmoja wenu kuchinja basi asikate nywele zake na kucha zake (mpaka achinje).” Imepokewa na Muslim. Kauli yake [akataka kuchinja] ni dalili ya kusuniwa na sio kuwajibishwa.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Mnyama anayechinjwa kutokuwa na ila ya kuchukiza k.m.: chongo wa kubainika, mgonjwa wa kubainika, na kilema wa kubainika.

Awe kati ya wanyama wa kuchunga wa miguu mine (ngamia, n`gombe, mbuzi na kondoo).

Achinjwe baada ya sala ya Idi kwa dalili ya hadithi ya Al-Barau – Allah amridhie – kutoka kwa Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - amesema: “La kwanza tunaloanzia katika siku yetu hii ni tusali kisha turejee tukachinje; atakayefanya hivyo ameipata sunna yetu; na atakayechinja kabla basi hiyo ni nyama tu amewaletea watu wa nyumbani kwake, haimo kabisa katika ibada ya kuchinja.” Imepokewa na Bukhari na Muslim.

Awe amefikia umri unaokubalika kisharia kama ilivyotangulia kutajwa kwa mnyama wa hadyi.

MAZINGATIO

 Mtu akichinja kondoo au mbuzi mmoja atamtosheleza yeye na watu wa nyumbani kwake. Dalili ni hadithi ya Atau bin Yasaar amesema: “Nimemuuliza Abu Ayoub Ansaari vipi zilikuwa udh`hiya katika zama za Mtume wa Mwenyezi Mungu - rehma za Allah na amani zimshukie, akasema: ‘Mtu alikuwa akichinja kondoo au mbuzi mmoja kwa niaba yake na watu wa nyumbani kwake na wakimla na wakilisha, mpaka watu waliposhindana kwa ufakhari ndio yakawa kama uonavyo’.” Imepokewa na Tirmidhiy na akasema ni hadithi sahihi, vilevile imepokewa na Malik na Ibnu Maajah.

N`gombe au ngamia mmoja hutesheleza kwa watu saba. Imepokewa kwa Jabir amesema: “Tumechinja pamoja na Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - ngamia mmoja kwa niaba ya watu saba au n`gombe mmoja kwa niaba ya watu saba.” Imepokewa na Muslim, Abu Daud na Tirmidhiy.

Inapendelewa katika mnyama uliyechinja kula, kutoa sadaka, na kuweka akiba, kutokana na hadithi: “Kuleni na mulishe na muweke akiba.” Imepokewa na Muslim.

Inasuniwa kwa mwenye kujua kuchinja achinje udh`hiya yake kwa mkono wake mwenyewe, na aseme: “Bismi-LLahi waLLahu Akbar, Allahumma haadha an fulaan – ajitaje; kwani Mtume wa Mwenyezi Mungu alichinja kondoo na akasema: “Bismi-LLahi waLLahu Akbar, Allahumma haadha anniy, wa an man lam yudhah`hi min ummatiy.” (Ewe Allah! kuchinja huku ni kwa niaba yangu na kwa niaba ya wasiochinja kati ya umma wangu). Imepokewa na Tirmidhiy na Abu Daud.

Katika adabu za udh`hiya, mwenye kutaka kuchinja asiondoe kitu kati ya nywele zake wala ngozi yake wala kucha zake likiingia kumi la mwanzo la mwezi wa Dhul-hija mpaka achinje. Dalili ya hayo ni hadithi ya Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - aliposema: “Likiingia kumi la mwanzo, na ye yote kati yenu akataka kuchinja, basi asitoe kitu katika nywele zake wala katika kucha zake mpaka achinje.” Imepokewa na Muslim; na katika riwaya moja “wala katika ngozi yake” yaani kwa kunyoa nywele zake za chini au za kwapani.

Ngozi ya mnyama wa udh`hiya haiuzwi, lakini inajuzu kuitoa sadaka.

Mchinjaji hapewi sehemu ya nyama ya udh`hiya iwe ujira, lakini inajuzu kupewa katika nyama hiyo zawadi, kisha mwenye udh`hiya anaweza kumlipa kwa kazi yake ujira maalumu, kwa dalili ya hadithi: “Ameniamuru Mtume wa Mwenyezi Mungu - rehma za Allah na amani zimshukie - nisimamie ngamia na nitoe sadaka nyama na ngozi yake … na nisimpe mchinjaji kitu kati yake.” Imepokewa na Bukhari.

Mnyama wa udh`hiya ambae baada kununuliwa amepata ila inayomfanya asifae kwa udh`hiya, ikiwa mwenyewe ana uwezo wa kununua mwengine basi ambadilishe; ama akiwa hawezi basi huyo hutosheleza.

Haitolewi sadaka thamani ya mnyama wa udh`hiya badala ya kuchinja udh`hiya kwasababu hilo ni kinyume na sharia. Amesema Aliyetukuka:

)فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ(

{Basi sali kwa ajili ya Mola wako na uchinje} [Al-kawthar, 2].

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Mwenye kufanya umra akiona damu kwenye nguo yake baada ya kutokana na ihramu na hajui wakati gani imeingia hapana kitu juu yake.

Mwenye kulazimika kuchinja kwa ajili ya fidya asile kitu katika mnyama huyo; akila atachinja tena.

Atakayevaa nguo iliyoshonwa au kufunika kichwa chake kabla ya kunyoa au kupunguza nywele kwa kusahau atalazimika kuchinja kwa ajili ya fidya iwapo atabaki katika hali hio tangu usiku hadi mchana au tangu mchana hadi usiku. Vilevile iwapo ataendelea kuvaa baada ya kukumbuka na hakukimbilia kuvua; ama akikimbilia kuvua basi hapana kitu juu yake.

Mwenye kuacha kulala Muzdalafa itamlazimu kuchinja, ila ikiwa alibaki Muzdalafa mpaka kuzama kwa mwezi usiku wa kuamkia siku ya kuchinja.

Mwenye kuacha kulipiga Jamra la Aqaba atalazimika kuchinja.

Mwenye kujitoa manii wakati yumo katika ihramu kwa makusudi au amemuingilia mkewe hija yake au umra yake itaharibika na itamlazimu kuchinja ngamia au n'gombe.

Mwenye kuacha sa'yi baina Safa na Marwa baada kutufu tawafu ya Ifadha itamlazimu kuchinja.

Mwenye kuondoka Mina kabla ya kupindukia jua (adhuhuri) katika siku ya mwanzo ya kuondoka au ya pili itamlazimu kuchinja.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Kuoga kwa ajili ya ihramu na kutawadha, na yote ni katika yanayopendelewa.

Kusali rakaa mbili za sunna ya kuhirimia; ama ikiwa sala ya fardhi imewadia basi itatosheleza.

Kutamka talbia:

[لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ، لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ وَالْمُلْكَ، لاَ شَرِيكَ لَكَ]

 (Labbayka-LLahumma labbayk. Labbayka laa shariika laka labbayk. Innal-hamda, wan-ni'mata laka wal mulk. Laa shariika lak)

(Yaani: Nakuitika tena na tena ewe Allah. Nakuitika tena na tena, huna mshirika, nakuitika tena na tena. Hakika shukrani na neema ni Zako pamoja na ufalme; huna mshirika)

Na baadhi ya wakati utaongeza:

"لبيك بعمرة"

“Labbayka biumrah”

(Nakuitika tena na tena kwa umra)

Utaendelea na talbia hii mpaka uingie Al-Masjid Al-Haraam (Msikiti Mtakatifu wa Maka), na inapendelewa uingie kwa Mlango wa Salaam (Baabu-ssalaam) na useme:

"اللهم أنت السلام ومنك السلام وإليك يرجع السلام فحينا ربنا بالسلام وأدخلنا الجنة دار السلام تباركت ربنا يا ذا الجلال والإكرام"

“Allahumma Antas-salaam, wa minkas-salaam, wa ilayka yarji`us-salaam, fa`hayyinaa Rabbanaa bis-salaam, wa adkhilnal-jannata daaras-salaam, tabaarakta Rabbanaa yaa Dhal-jalaali wal ikraam”

(Ewe Allah! Wewe ndiye Uliyesalimika [na kasoro], na kwako Wewe hupatikana salama, na kwako Wewe ni marejeo ya salama, basi tuamkie Mola wetu kwa salama, na utuingize Peponi - Nyumba ya salama; umetukuka Mola wetu, ewe Mwenye utukufu na ukarimu)

Utakapoiona Nyumba Takatifu sema:

"اللهم زد بيتك هذا شرفا وتعظيما وبرا وتكريما وزد من حجه أو اعتمره هداية وفضلا وبرا وتقوى"

“Allahumma zid baytaka haadha sharafan wata`adhiimaa, wa birran wa takriimaa, wa zid man hajjahu au i`itamarahu hidaayatan wa fadhlaa, wa birran wa taqwaa”

(Ewe Allah! Izidishie Nyumba Yako hii utukufu na uadhimisho, na ihsani na kuhishimika, na mzidishie mwenye kuihiji au kuifanyia umra uongofu na fadhila, na wema na ucha-Mungu)

Tawafu: ukianzia kwa kulibusu Jiwe Jeusi ukiweza; usipoweza utaligusa na kubusu mkono wako baada ya kuligusa, na isipowezekana utaliashiria kwa mkono wako. Kisha utatufu ukiijaalia Nyumba Takatifu kushotoni kwako, na utasoma ‘Albaaqiyaatu Assaalihaatu’ (yaani: “SubhaanaLLah walhamduliLLah, walaa ilaaha illa-LLah waLLahu akbar”) na kuomba utakayo.

Unapofika sawa na Pembe ya Yamani utaigusa ikiwezekana na kusema:

"ربنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الآخرة حسنة وقنا عذاب النار"

“Rabbanaa aatinaa fid-dun`ya `hasanatan wa fil aakhirati `hasanatan wa qinaa `adhaaban-naar”

(Ewe Mola wetu! Tupe duniani mema, na akhera mema, na tukinge adhabu ya Moto)

Utaendelea kutufu hivi hivi mpaka tawafu itimie kwa mizunguko saba.

Kusali nyuma ya Maqamu ya Ibrahiim rakaa mbili na kuomba utakayo.

Kunywa maji ya Zamzam na kujirushia usoni na kichwani.

Kisha unaondoka kuelekea kwenye Safa. Ukishapanda juu ya Safa utakabir mara tatu au mara saba na utasema:

"لا إله إلا الله وحده لا شريك له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير، لا إله إلا الله وحده أنجز وعده ونصر عبده وهزم الأحزاب وحده"

“Laa ilaaha il-la-llaahu wa`hdahu laa shariika lahu, lahul-mulku walahul-`hamdu wa huwa `alaa kulli shay’in Qadiir. Laa ilaaha il-la-llaahu wa`hdah, anjaza wa`dah, wa nasara `abdah, wa hazamal-a`hzaaba wa`hdah”

(Hapana anayestahiki kuabudiwa ila Allah peke Yake hana mshirika. Ufalme ni wake na Yeye ndiye wa kushukuriwa na Muweza juu ya kila kitu. Hapana anayestahiki kuabudiwa ila Allah peke Yake. Ametimiza ahadi Yake, akamnusuru mja Wake na akayashinda makundi ya washirikina peke Yake).

Na utamsalia Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - na kuomba utakavyoweza.

Kisha utateremka utembee na huku unasema:

"اللهم اجعل هذا المشي كفارة لكل مشي كرهته مني ولم ترضه مني"

“Allahumma ij`al haadhal-mashya kaffaaratan likulli mashyin karihtahu minniy walam tardhahu minniy”

(Ewe Allah! jaalia mwendo huu uwe wenye kufuta makosa ya kila mwendo uliouchukia kutoka kwangu na usiouridhia kwangu)

Na utaomba utakayo.

Ukifika kwenye alama ya taa za rangi ya kijani utatembea kwa mwendo wa kasi mpaka ufike kwenye alama ya pili nawe unasema:

"رب اغفر وارحم وتجاوز عما تعلم إنك أنت العلي الأعلى وأنت الأكرم وأنت الرب وأنت الحكم"

“Rabbi-ghfir war-`ham, watajaawaz `ammaa ta`alam, innaka Antal-`aliyyul-a`alaa wa Antal-akram wa Antal-`hakam”

(Mola wangu samehe na urehemu, na usiyahisabu unayoyajua; hakika Wewe ndiye Mtukufu wa juu kabisa, na Wewe ndiye Mkarimu wa wakarimu, na Wewe ndiye Mola na Wewe ndiye Hakimu)

Baada ya alama ya pili utatembea mwendo wa kawaida mpaka ufike Marwa na utafanya juu yake kama ulivyofanya juu ya Safa. Kisha utarudia hivyo hivyo baina ya Safa na Marwa mpaka itimie mizunguko saba.

Kisha kutokana na ihramu, kwa kunyoa au kupunguza nywele.

MAZINGATIO

Umra ni wajibu (fardhi) kutokana na kauli Yake Aliyetukuka:

)وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ(

{Na timizeni hija na umra kwa ajili ya Mwenyezi Mungu} [Albaqara, 196], vilevile kutokana na hadithi ambazo zimetaja kwa uwazi kuwa umra ni fardhi kama hija.

Mwenye kukusudia umra baada ya hija asifanye umra siku za tashriq (tarehe 11, 12, na 13 Dhul-hija), bali afanye siku ya terehe 14 Dhul-hija.

Kufanya umra hakuwezi kuwa badala ya hija ya fardhi hata kukikaririwa; mtu hana budi kutekeleza fardhi ya hija.

Inajuzu kukariri umra isipokuwa katika miezi ya hija.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Kumhijia au kumfanyia umra aliye hai mwenye uwezo hakujuzu ila ikiwa ya nafla (sunna), na katika hilo kuna hitilafu.

Maulamaa wameruhusu kuchukua ajira katika kumwendea mtu umra, lakini la salama zaidi ni kutofanya hilo kwa vile kuwa na kasoro hakuepukiki.

Masharti anayopasa kuwa nayo mwenye kuchukua ajira hii ni uaminifu, ufahamu wa ibada yenyewe na uwezo wa kuitekeleza kwa namna inayoridhisha.

Sunna inaonyesha kutoruhusiwa kwa mtu kumhijia mwengine kabla kuhiji mwenyewe, nayo ni hoja tosha. Hata hivyo kuna wanaoruhusu hilo kati ya maulamaa kwa wahitaji, lakini rai ya mwanzo ndiyo ya salama zaidi kwa kuwa inakubaliana na hoja ya sunna.

Published By Sh. Hafidh Al-Sawafi

Haijuzu kwa mwanamke kwenda hija au umra bila mahramu. Ikiwa hakupata mahramu wa kufuatana naye ameruhusiwa kusafiri kwa ajili ya hija ya fardhi pamoja na watu wema wanaofuatana na wake zao au wanawake walio mahramu zao.

Mwanamke akipata hedhi kabla kutufu tawafu ya umra naye amenuia kuhiji kwa kutanguliza umra kabla hija (tamat-tuu) na hakutoharika kabla siku ya tarwiya (8 Dhul-hija), atabadili siku hiyo nia yake anuie kuchanganya hija na umra (qiraanu) - aingize hija kwenye umra, na itamtosha tawafu moja na sai moja kwa hija na umra yake.

Masharti ya hija kwa mwanamke hayatafautiani na masharti ya hija kwa mwanamme; anachozidi mwanamke ni sharti moja tu, nayo ni kuwa afuatane na mumewe au mahramu yake kwa ajili ya uharamu wa kusafiri peke yake.

Mwanamke mwenye kuhiji haimlazimu kusali katika Misikiti Miwili Mitukufu (wa Maka na wa Madina); hilo linapendelewa kwake iwapo ataepuka msongamano na wanaume na hatakuwa katika hali inayoogopewa mshawishiko. Yakikosekana masharti mawili haya kwake basi sala yake ni katika nyumba aliyomo.

Kubadilisha nguo kwa mwanamke hakuathiri ihramu yake.

Ziara ya makaburi ya Masahaba na ya Watu wa nyumba ya Mtume - rehma za Allah na amani zimshukie - ni jambo lenye hitilafu; na kujuzu kwa hilo ni kwa sharti ziara iwe kwa ajili ya mazingatio ya mauti na isiwe na kilio cha sauti wala mengineyo katika yaliyokatazwa.

Haijuzu kwa mwanamke kufunika uso wake; akiufunika makusudi itamlazimu kuchinja; na ikiwa kwa kukosea au kusahau itampasa ajifunue haraka akikumbuka. Vilevile anazuiwa kuvaa glavu mikononi.

Mwanamke inamwajibikia kupunguza katika ncha za nywele zake wakati wa kutokana na ihramu kadiri ya upana wa vidole viwili, na kuna kauli kadiri ya upana wa vidole vinne. Asipofanya akatokana na ihramu bila hilo itamlazimu kuchinja.

Inamjuzia mwanamke kumwajiri mtu ampigie vijiwe jamra ikibidi.

Inamjuzia mwanamke kutumia vidonge vya kuzuia hedhi kwa ajili ya dharura ya kuhiji au kufanya umra.

Mwanamke akipata habari ya kifo cha mumewe akiwa kwenye hija itamwajibikia kutimiza ibada za hija yake na haimjuzii kuiacha baada ya kuwa kishahirimia.